Development of the Perceived Environmental Uncertainty Scale in Schools

Year 2025, Volume: 45 Issue: 1, 315 - 346, 30.04.2025

Filiz Tanrısevdi , Bertan Akyol

https://doi.org/10.17152/gefad.1486811

Abstract

The aim of this research is to develop a valid and reliable "Perceived Environmental Uncertainty Scale in Schools" that reflects the opinions of teachers. The phenomenon of perceived environmental uncertainty is addressed within the framework of Milliken's (1987) three-dimensional model: state uncertainty, effect uncertainty, and response uncertainty. During the scale development process, evidence was gathered based on content validity, construct validity, and reliability analyses. Exploratory Factor Analysis (EFA) was conducted with a sample of 337 teachers, and Confirmatory Factor Analysis (CFA) was conducted with a different sample of 272 teachers. The factors obtained through EFA were identified as state uncertainty, effect uncertainty, and response uncertainty, in line with the theoretical structure. The factor structure was then confirmed by CFA. To assess the internal consistency of the scale, Cronbach’s alpha coefficients were calculated for both EFA and CFA groups, and item-total correlations were analyzed to examine item discrimination. The findings provided strong evidence that the PEUSS is a valid and reliable instrument for measuring perceived environmental uncertainty in schools.

Keywords

Perceived environmental uncertainty , Scale development , Perceived environmental uncertainty scale in schools.

Okullarda Algılanan Çevresel Belirsizlik Ölçeğinin Geliştirilmesi

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin görüşlerini yansıtan, geçerli ve güvenilir bir “Okullarda Algılanan Çevresel Belirsizlik Ölçeği” (OAÇBÖ) geliştirmektir. Araştırmada algılanan çevresel belirsizlik olgusu Milliken’in (1987) algılanan çevresel belirsizlik boyutları bağlamında ele alınmıştır. Ölçek geliştirme sürecinde kapsam geçerliği, yapı geçerliği ve güvenirlik sonuçlarına dayalı kanıtlar elde edilmiştir. 337 öğretmenden oluşan bir örneklemle Açımlayıcı Faktör Analizi (AFA), 272 öğretmenden oluşan farklı bir örneklemle ise Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) gerçekleştirilmiştir. AFA sonucunda elde edilen faktörler, kuramsal yapı da göz önüne alınarak durum belirsizliği, etki belirsizliği ve tepki belirsizliği olarak adlandırılmıştır. AFA sonucunda elde edilen yapı, DFA ile test edilmiştir. Ölçeğin iç tutarlık güvenirliğini belirlemek için AFA ve DFA grupları için Cronbach Alpha katsayısı; madde ayırt edicilik analizini belirleyebilmek için madde-toplam korelasyonları hesaplanmıştır. Bulgular OAÇBÖ’nün geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğuna dair kanıtlar ortaya koymuştur.

Keywords

Okullarda algılanan çevresel belirsizlik , Ölçek geliştirme , Durum belirsizliği , Etki belirsizliği , tepki belirsizliği

References

• Balcı, A. (2007). Etkili okul ve okul geliştirme: Kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: W.H. Freeman.
• Bertalanffy, L. von. (1968). General system theory: Foundations, development, applications. George Braziller.
• Bryman, A. & Cramer, D. (2005). Quantitative data analysis with SPSS 12 and 13: A guide for social scientists. Psychology Press.
• Bursalıoğlu, Z. (2010). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Chin, W. W. (1998). The partial least squares approach for structural equation modeling. In G. A. Marcoulides (Ed.), Modern methods for business research (pp. 295–336). Lawrence Erlbaum Associates Publishers.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik: SPSS ve LISREL uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Duncan, R. B. (1972). Characteristics of organizational environments and perceived environmental uncertainty. Administrative Science Quarterly, Vol. 17 No. 3, pp. 313-327.
• Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). Evaluating structural equation models with unobservable variables and measurement error. Journal of Marketing Research, 18(1), 39–50. https://doi.org/10.2307/3151312
• Gürbüz, S. (2019). AMOS ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Henseler, J., Ringle, C. M. & Sarstedt, M. (2015). A new criterion for assessing discriminant validity in variance-based structural equation modeling. Journal of the Academy of Marketing Science, 43(1), 115–135. https://doi.org/10.1007/s11747-014-0403-8
• Henson, R. K. & Roberts, J. K. (2006). Use of exploratory factor analysis in published research: Common errors and some comment on improved practice. Educational and Psychological measurement, 66(3), 393-416.
• Hertzog MA. Considerations in determining sample size for pilot studies. Res Nurs Health. 2008 Apr;31(2):180-91. doi: 10.1002/nur.20247. PMID: 18183564.
• Hoy, W. K. & Miskel, C. G. (2010). Eğitim yönetimi (Çev. Edt: S. Turan). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, Y. K. (1979). Eğitim yönetimi: Kuram ve Türkiyeʼdeki uygulama. Doğan Basımevi.
• Kasperson, R. E. (2008). Coping with deep uncertainty: Challenges for environmental assesment and decision-making. Bammer, G. & Smithson, M. (Ed.), Uncertainty and risk: Multidisciplinary perspectives. London, Cromwell Press.
• Kara, M. (2020). Eğitim paydaşlarının görüşleri doğrultusunda Türk eğitim sisteminin sorunları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3), 1650- 1694.
• Kline, P. (2015). A handbook of test construction: Introduction to psychometric design. Routledge.
• Kline, P. (1994). An easy guide to factor analysis. New York: Routledge.
• Lawrence, P.R. & Lorsch, J.W. (1967). Organizations and environment. Harvard University Press, Cambridge, MA.
• Miles, R. E., & Snow, C. C. (1978). Organizational strategy, structure, and process. McGraw-Hill.
• Milliken, F. J. (1987). Three types of perceived uncertainty about the environment: state, effect & response uncertainty. Academy of Management Journal, Vol. 12 No. 1, 133- 143.
• Osborne, J. W. & Fitzpatrick, D. C. (2012). Replication analysis in exploratory factor analysis: What it is and why it makes your analysis better. Practical assessment, research, and evaluation, 17(1), 15.
• Özdamar, K. (2015). Ölçek ve test geliştirme yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Nisan Kitabevi.
• Özdemir, M. (2019). Eğitim yönetiminin tarihsel temelleri. N. Cemaloğlu ve M. Özdemir (Editörler), Eğitim Yönetimi içinde (33-54). Ankara: Pegem Akademi.
• Polat, M. (2015). Yöneticilerin açık liderlik özellikleri ve sosyal ağları benimseme durumlarının örgütsel belirsizlik üzerindeki etkileri: Fırat Üniversitesi örneği (Yayımlanmamış doktora tezi). Fırat Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Sarpkaya, R. (2010). Türk eğitim sisteminin amaçları ve temel ilkeleri. R. Sarpkaya (Editör), Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi içinde (1-24) (Genişletilmiş ikinci baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2019). Using multivariate statistics (7th ed.). Pearson.
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi (2. baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
• Toytok, E.H. ve Yavuz, M. (2020). Okullardaki örgütsel belirsizlik düzeyini belirleme ölçeğinin geliştirilme çalışması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 799–820. https://doi.org/10.33437/ksusbd.742253
• Tschannen-Moran, M., & Hoy, W. K. (2000). A multidisciplinary approach to stress and coping. Educational Management Administration & Leadership, 28(3), 413-430.
• Worthington, R. L., & Whittaker, T. A. (2006). Scale development research: A content analysis and recommendations for best practices. The Counseling Psychologist, 34(6), 806-838. https://doi.org/10.1177/0011000006288127
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal bilimlerde faktör analizi ve geçerlik: Keşfedici ve doğrulayıcı faktör analizlerinin uygulanması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 28(83), 74-85.
• Yılmaz, K. ve Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının Türk eğitim sisteminin sorunlarına ilişkin görüşleri. Uluslararası insan bilimleri dergisi, 8(1), 942-973.