Akköprü. Eine frühbyzantinische Brücke über den Indos

Year 2006, Volume: 3, 201 - 212, 15.05.2006

Mustafa Adak

Abstract

Akköprü. An Early Byzantine Bridge over the Indos

Abstract

Akköprü. An Early Byzantine Bridge over the Indos

Amongst the yet unexplored areas of Asia Minor is the middle Indos Valley, which in Antiquity marked the natural boundary between Caria and Lycia. Some 32.5 km north east of Caunos the Indos is spanned by a bridge which, owing to its complex formal design and the use of various materials, is difficult to date. Its substructure up to the incipient arches is made of smoothly cut limestone blocks, while the remaining wall structure consists of a conglomerate of rubble and pebblestones. The two arches, which deviate from each other in their shape, are made of bricks. While the small arch is of semicircular profile in the tradition of Roman bridges, the large arch, which spans the river proper, is designed as a drop arch. Unlike the top portion of the bridge, the area around the arches is plastered, which gives the wall structure an inhomogeneous appearance. The brickwork above the left half of the large arch is the result of a subsequent repair. The hitherto overlooked building inscription on the south side of the small arch proves that the bridge was built in the early Byzantine period, probably in the 6th century A.D. Made of bricks, the inscription mentions a certain Johannes as the builder of the monument. The title after his monogram could be read as σχ(ολαστικός). Since brick inscriptions are otherwise unknown in southern Asia Minor, the author assumes that the builder oriented himself towards important metropoleis like Thessalonike and Constantinople. These elaborations are rounded off by some reflections on the road network in the region, which was an important transition area even in Antiquity, linking Caria with Lycia and the Cibyratis. The author assumes that the region did not belong to Kaunos, but to Oktapolis.

Keywords

-

Akköprü. Indos Nehri Üzerinde Bir Erken Bizans Köprüsü

Abstract

Indos Nehri Üzerinde Bir Erken Bizans Köprüsü

İlkçağda Likya ile Karya'yı birbirinden ayıran Indos (Dalaman) Vadisi Anadolu'nun en az araştırılmış bölgelerinden birisidir. Indos Nehri üzerinde şimdiye kadar tespit edilen tek tarihi köprü Kaunos'un 32,5 km kuzeydoğusunda yer alan Akköprü'dür. Bu köprünün keşfini yapan ilk modem gezgin Julius August Schonbom (1841) olmuştur. Yapıya daha sonraki dönemlerde değinen araştırmacılar Hüseyin Saraçoğlu, Hansgerd Hellenkemper ve Friedrich Hild olmuştur. Son iki araştırmacı köprünün Geç Osmanlı döneminde inşa edilen bir yapı olabileceği tahminini öne sürmüşlerdir. Köprünün karmaşık şekilsel tasarımı ve çeşitli inşat malzemelerinin kullanılmış olması köprüye her ne kadar bir geç donem görünüşü veriyor olsa da, bu tarihleme bir yanılgıdır. Çünkü köprünün güney cephesinde küçük kemerin üzerine pişmiş toprakla işlenen 6,80 m uzunluğundaki yazıt, bu yapının Erken Bizans döneminde inşa edildiğine kanıt getirmektedir. Köprünün yapımından sorumlu olan Ioannes'in ismi sadece İ.s. 5. ve 6. yüzyıllarda kullanılan bir monogram tipinde işlenmiştir. Monogramı takip eden sigma ve chi harfleri, Ioannes'in bir σχ(ολαστικός) olduğunu düşündürmektedir. Hukuk ve hitabet dallarında uzman şahısların taşıdığı bu unvanla Erken Bizans döneminde kentin baş yöneticiliğini yapan pater poleos özleştirilmekteydi. Kamu yapılarını inşaatı ve onarımı bu yöneticinin himayesi altında gerçekleşmekteydi. Akköprü Karya'yı Likya ve Kibyratis ile bağlayan önemli bir yol hattı üzerinde kurulmuştur. Söz konusu yolun Roma Dönemi'ne ait bazı kalıntıları Patara Yol Kılavuzu çerçevesinde yapılan araştırmalarımız sırasında tespit edilmiştir. İ.s. 6. yy.a tarihlediğimiz köprünün ayaklarının büyük kesme taşlardan inşa edilmiş olması; aynı yerde daha eski bir köprü yapısının bulunduğunu düşündürmektedir. Burası İlkcağ'da büyük olasılıkla köprünün 8 km güneyinde yer alan Oktapolis kentinin kontrolü altındaydı.

Keywords

-