REEL DÖVİZ KURU İLE İHRACAT ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1997-2015)

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 71 - 88, 02.02.2017

Yasemin Yurtoğlu

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de reel döviz kuru
ile ihracat arasındaki ilişki 1997:01-2015:06 dönemleri için aylık veriler
kullanılarak Granger nedensellik testi ile araştırılmıştır. Analizde reel döviz kuru ve ihracat verilerinin logaritmaları
kullanılmıştır. Öncelikle, çalışmada durağanlığın belirlenmesi için ADF birim
kök testi yapılmıştır. Birim kök testi sonuçlarına göre tüm verilerin birinci
farklarında durağan oldukları görülmüştür. Daha sonra seriler arasında uzun
dönemli bir ilişkinin varlığı eş-bütünleşme testi ile incelenirken, kısa ve
uzun dönemli ilişkiler hata düzeltme modeliyle incelenmiştir. Seriler arasında
uzun dönemli bir ilişki bulunmuş ancak kısa dönemli bir ilişki bulunamamıştır.
Son olarak da seriler arasındaki ilişkinin yönü Granger nedensellik testi ile
belirlenmiştir. Ampirik bulgular sonucunda; hem reel döviz kurundan ihracata
hem de ihracattan reel döviz kuruna doğru bir nedensellik bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler

Reel Döviz Kuru, İhracat, Nedensellik

THE CAUSAL RELATIONSHIP BETWEEN THE REAL EXCHANGE RATE AND EXPORT: THE CASE OF TURKEY (1997-2015)

Öz

ABSTRACT

This study
investigates the relationships in Turkey between the real exchange rate and
export on monthly basis over the period 1997:01 to 2015:06 by using the Granger
causality test. The logarithm of the real exchange rate and export data were
used in the analysis. Firstly, ADF unit root test was used to determine
stationarity of the series. According to the result of the tests revealed the
first differences of all series were determined as stationary. Then while the
existence of a long-term relationship between the series was examined by the
co-integration test, the short and long-term relationships were examined by the
error correction model. The long-term relationship between the series was found
whereas the short-term relationship between them could not be found. Finally,
the direction of relationship between the series was determined by Granger
causality test. The empirical results indicated that; not only from the real
exchange rate towards the export but also from the export towards the real
exchange rate the causal relationship could not be determined.

    

Anahtar Kelimeler

Real Exchange Rate, Export, Causality

Kaynakça

• Akın, F. (2002). Ekonometri. Bursa: Ekin Kitabevi.
• Aktaş, C. (2010). Türkiye’de Reel Döviz Kuru İle İhracat ve İthalat Arasındaki İlişkinin Var Tekniğiyle Analizi. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 6 (11), 123–140
• Aristotelous, K. (2001). Exchange-rate volatility, exchange-rate regime and trade volume: Evidence from UK-US export function (1889-1999). Economics Letters, 72(2001), 87-94.
• Arize, A., Malindretos, J., & Kasibhatla K. M. (2003), Does Exchange-Rate Volatility Depress Export Flows: The Case Of LDC’s. International Advances in Economic Research, 9(1), 7-19.
• Baak, S. J., Al-Mahmood, M. A., & Vixathep, S. (2007). Exchange Rate Volatility and Exports from East Asian Countries to Japan and the USA. Applied Economics, 39(8), 947-959.
• Barışık, S., & Demircioğlu, E. (2006). Türkiye’de Döviz kuru rejimi, Konvertibilete, İhracat-İthalat İlişkisi (1980-2001). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2 (3), 71-84.
• Barışık, S., & Yayar, R. (2012). Türkiye’de Finansal Liberalizasyon Sürecinde Ekonomi Politikalarının Milli Gelire Yansıması: Arz-Yönlü mü, Talep-Yönlü mü?. Maliye Dergisi, Sayı 162, 1-17.
• Cantürk, B. (2009). Döviz Kuru Geçiş Etkisi: Türkiye Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Dal, S. (2015). Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında Türkiye’de Dış Ticaret ve Döviz Kuru İlişkisi, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası İletişim ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Dickey, D.A., & Fuller, W.A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series With a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
• Enders, W. (2004). Applied Econometric Time Series (Second Edition). University of Alabama, United States of America, ss. 335.
• Engle, R.F., & Granger, C.W.J. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
• Granger, C. (1969). Investigating Causal Relation by Econometric Models and Cross-Spectral Methods. Econometrica, vol 37, 427-438.
• Gujarati, D. N. (2009). Temel Ekonometri, (Çevirenler: Ü. Şenesen ve G.G. Şenesen) (6.Baskı). İstanbul: Literatür Yayınları, 713–720.
• Gül, E., & Ekinci, A. (2006). Türkiye’de Reel Döviz Kuru İle İhracat ve İthalat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: 1990 – 2006. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:16, 165-190.
• Hwang, H., & Lee, J. (2005). Exchange Rate Volatility and Trade Flows of the U.K. in 1990’s. International Area Studies Review, Hankuk University of Foreign Studies, 8(1), 173-182.
• Karagöz, M., & Doğan Ç. (2005). Döviz Kuru Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15 (2), 219-228.
• Öztürk, İ., & Acaravcı A. (2006). The Effects of Exchange Rate Volatility on the Turkish Export: An Empiricial İnvestigation. Review of Social, Economic and Business Studies, 2(2002-2003), 197-206.
• Saatçioğlu, C., & Karaca, O. (2004). Döviz kuru Belirsizliğinin İhracata Etkisi: Türkiye Örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5 (2), 183–195.
• Serenis, D., & Tsounis, N. (2014). Exchange Rate Volatility and Aggregate Exports: Evidence from Two Small Countries. Hindawi Publishing Corporation ISRN Economics, Article ID 839380, 1-10, (http://dx.doi.org/10.1155/2014/839380).
• Sweidan, O.D. (2013). The Effect of Exchange Rate on Exports and Imports: The Case of Jordan. The International Trade Journal, 27(2), 156-172.
• Tapşın, G. ve Karabulut, A. T. (2013). Reel Döviz Kuru, İthalat ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (26), 190-205.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Genel İstatistikler http://evds.tcmb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 18.11.2015).
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Dış Ticaret İstatistikleri http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046 (Erişim Tarihi: 25.11.2015).
• Vita, G., & Abbott, A. (2004). The İmpact of Exchange Rate Volatility on UK Exports to EU Countries. Scottish Journal of Political Economy, 51(1), 62-81.
• Yaman, D. (2012). Döviz Kuru Oynaklığının Dış Ticaret Üzerine Etkileri: Teori Ve Uygulama, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yıldırtan, D. Ç. (2011). E-Views Uygulamalı Temel Ekonometri Makro Ekonomik Verilerle (İkinci Baskı). İstanbul: Türkmen Kitabevi, 248.