Üniversite Öğrencilerinde Akademik Motivasyon, Siber Aylaklık ve Çoklu Ekran Bağımlılığı

Year 2025, Volume: 13 Issue: 2, 822 - 854, 30.07.2025

Nurullah Çakmak , Şahin Gökçearslan

https://doi.org/10.46778/goputeb.1651022

Abstract

Akademik motivasyon, siber aylaklık ve çoklu ekran bağımlılığı problemi son zamanlarda giderek önem kazanarak araştırmalarla öne çıkmaktadır. Bu araştırma, bu değişkenler arasındaki ilişkileri inceleyerek alanyazındaki araştırma boşluğunu gidermeyi amaçlamaktadır. Çalışmada, değişkenlerin cinsiyet, sınıf düzeyi ve günlük ekran kullanım alışkanlıkları açısından farklılık gösterme durumu analiz edilmiştir. Nicel ve kesitsel araştırma deseni kullanılan çalışmada, 337 üniversite öğrencisinden anket yoluyla veri toplanmıştır. Çalışmanın bulgularına göre akademik motivasyon ve siber aylaklık arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Çoklu ekran bağımlılığı ve siber aylaklık arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Kadın öğrenciler erkeklere kıyasla çoklu ekran bağımlılığı açısından daha yüksek risk taşımaktadır. Sınıf seviyesi arttıkça siber aylaklık eğilimi azalmaktadır. Öğrenim düzeyi arttıkça daha az siber aylaklık yapıldığı tespit edilmiştir. Günlük ekran süresi arttıkça siber aylaklık ve çoklu ekran bağımlılığı da artmaktadır. Sonuçlar, eğitim süreçlerinde dijital dikkat dağıtıcıların azaltılması ve motivasyonu artırıcı stratejilerin siber aylaklık eğilimini düşürmede etkili olabileceğini göstermektedir. Ayrıca, öğrencilerin dijital cihaz kullanımlarında zaman yönetimi becerilerini geliştirme çalışmalarının önemi vurgulamaktadır.

Keywords

Akademik Motivasyon , Siber Aylaklık , Çoklu Ekran Bağımlılığı

Ethical Statement

'Üniversite Öğrencilerinde Siber Aylaklık, Akademik Motivasyon ve Ekran Bağımlılığının İncelenmesi'' adlı tez çalışması ile ilgili konu Gazi Üniversitesi Etik Komisyonunun 09.10.2024 tarih ve 16 sayılı toplantısında görüşülmüş olup etik açıdan uygun olduğuna karar verilmiştir.

Project Number

-

Academic Motivation, Cyberloafing, and Multiscreen Addiction in University Students

Abstract

The problem of academic motivation, cyberloafing, and multiple screen addiction has recently gained importance and has come to the forefront of research. This study aims to fill the research gap in the literature by examining the relationships between these variables. In the study, the variables were analyzed in terms of gender, grade level, and daily screen usage habits. Quantitative and cross-sectional research design was used in the study, and data were collected from 337 university students through a questionnaire. According to the findings of the study, no significant relationship was found between academic motivation and cyberloafing. A positive and significant relationship was found between multiple screen addiction and cyberloafing. Female students have a higher risk of multiple screen addiction compared to male students. As the grade level increases, the tendency to cyberloaf decreases. It was found that as the level of education increases, less cyberloafing is practiced. As daily screen time increases, cyberloafing and multiscreen addiction also increase. The results suggest that reducing digital distractions and motivational strategies in educational processes can be effective in reducing cyberloafing tendency. In addition, it emphasizes the importance of improving students' time management skills in their use of digital devices.

Keywords

Academic Motivation , Cyberloafing , Multiple Screen Addiction

Ethical Statement

The issue regarding the thesis titled 'Investigation of Cyberloafing, Academic Motivation and Screen Addiction among University Students' was discussed at the meeting of Gazi University Ethics Commission dated 09.10.2024 and numbered 16, and it was decided that it was ethically appropriate.

Project Number

-

References

• Alemdağ, C., Öncü, E., & Yılmaz, A. K. (2014). Beden eğitimi öğretmeni adaylarının akademik motivasyon ve akademik öz-yeterlikleri [Academic motivation and academic self-efficacy of physical education teacher candidates]. Spor Bilimleri Dergisi, 25(1), 23–35. https://doi.org/10.17644/sbd.171304
• Al-Samarraie, H., Bello, K. A., Alzahrani, A. I., Smith, A. P., & Emele, C. (2022). Young users' social media addiction: Causes, consequences and preventions. Information Technology & People, 35(7), 2314–2343. https://doi.org/10.1108/ITP-11-2020-0753
• Amabile, T. M., & Pratt, M. G. (2016). The dynamic componential model of creativity and innovation in organizations: Making progress, making meaning. Research in Organizational Behavior, 36, 157–183. https://doi.org/10.1016/j.riob.2016.10.001
• Andiç, S., & Durak Batıgün, A. (2019). DSM-5 tanı ölçütleri temelinde internet bağımlılığı ölçeği’nin geliştirilmesi: İnternet oyun oynama bozukluğu açısından bir değerlendirme [Development of the internet addiction scale based on DSM-5 criteria: An evaluation in terms of internet gaming disorder]. Türk Psikiyatri Dergisi, 32(1), 33–42. https://doi.org/10.5080/u23194
• Andreassen, C. S., Torsheim, T., & Pallesen, S. (2014). Use of online social network sites for personal purposes at work: Does it impair self-reported performance?. Comprehensive Psychology, 3(1), Article 18. https://doi.org/10.2466/01.21.CP.3.18
• Arabacı, İ. B. (2017). Investigation faculty of education students’ cyberloafing behaviors in terms of various variables. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 16(1), 72–82. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1124916.pdf
• Askew, K., Buckner, J. E., Taing, M. U., Ilie, A., Bauer, J. A., & Coovert, M. D. (2014). Explaining cyberloafing: The role of the theory of planned behavior. Computers in Human Behavior, 36, 510–519. https://doi.org/10.1016/j.chb.2014.04.006
• Atav, E., Akkoyunlu, B., & Sağlam, N. (2006). Öğretmen adaylarının internete erişim olanakları ve kullanım amaçları [Internet access opportunities and usage purposes of teacher candidates]. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 37–44.
• Ayazlar, R. A., Sayman, E., & Çınar, M. (2018). Turizm öğrencilerinin stajda sanal kaytarma eylemleri [Virtual loafing behaviors of tourism students during internship]. Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(3), 24–37. https://doi.org/10.30803/adusobed.374911
• Aydın, G., & Öztürk, R. (2022). Ebeveynlerde ekran bağımlılığı [Screen addiction in parents]. https://www.nudgenetwork.net/wp-content/uploads/2022/05/Ebeveynlerde-Ekran-Bagimliligi.pdf
• Balhara, Y. P. S., Verma, K., & Bhargava, R. (2018). Screen time and screen addiction: Beyond gaming, social media and pornography—A case report. Asian Journal of Psychiatry, 35, 77–78. https://doi.org/10.1016/j.ajp.2018.05.020
• Bandla, S., Lella, S., Kola, A., Parvathaneni, K. M., & Rani, J. (2024). Association of anxiety, depression and sleep quality with binge-watching behavior in college students—An observational study. Archives of Mental Health, 25(2), 107–111. https://doi.org/10.4103/amh.amh_11_24
• Baturay, M. H., & Toker, S. (2019). Internet addiction among college students: Some causes and effects. Education and Information Technologies, 24, 2863–2885. https://doi.org/10.1007/s10639-019-09894-3
• Bedir, A. (2016). Sosyal medya kullanımının üniversite öğrencilerinin akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi [Social media use in university students' academic studies, their achievements and attitudes] [Unpublished master’s thesis]. Atatürk Üniversitesi.
• Beaudoin, C. M. (2006). Competitive orientations and sport motivation of professional women football players: An internet survey. Journal of Sport Behavior, 29(3), 201–212. https://www.sid.ir/En/Journal/ViewPaper.aspx?ID=158264
• Bilik, Ö., Vural, F., & Özer-Özlü, N. G. (2024). Uzaktan eğitimle yürütülen cerrahi hastalıkları hemşireliği dersi öğrencilerinin siber aylaklık ve dijital bağımlılık düzeylerinin ders başarısına etkisi [The effect of cyberloafing and digital addiction levels of students taking a distance learning surgical diseases nursing course on course success]. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2(2), 89–101. https://doi.org/10.61535/bseusbfd.1372643
• Borak, N., & Beki, A. (2021). Sosyal medya bağımlılığının lise öğrencilerinin akademik başarıları üzerindeki etkisi [The effect of social media addiction on high school students' academic achievement]. Toplumsal Politika Dergisi, 2(1), 61–76.
• Bozkurt, H. Ö. (2020). Turizm bölümü lisans öğrencilerinin sosyal medya bağımlılıkları ile akademik erteleme davranışları arasındaki ilişki [The relationship between social media addiction and academic procrastination behaviors of tourism undergraduate students]. Turk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 2685–2698. https://doi.org/10.26677/tr1010.2020.504
• Çakır, Ö., & Yalçın, O. (2015). Dijital oyun bağımlılığı ve akademik başarı arasındaki ilişki [The relationship between digital game addiction and academic achievement]. Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 29–40.
• Çok, R. (2018). Üniversite öğrencilerinde çeşitli akademik değişkenlerin siber aylaklık davranışlarını yordama durumlarının incelenmesi [Investigation of various academic variables predicting cyberloafing behaviors in university students] [Unpublished master’s thesis]. İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Çok, R., & Kutlu, M. (2018). Üniversite öğrencilerin ders esnasında ders dışı internet kullanım davranışları ile akademik güdülenme düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi [Investigation of university students’ non-class internet use during lessons and their academic motivation levels in terms of various variables]. The Journal of International Lingual Social and Educational Sciences, 4(1), 1–21.
• Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1991). A motivational approach to self: Integration in personality. In R. Dienstbier (Ed.), Nebraska symposium on motivation: Vol. 38. Perspectives on motivation (pp. 237–288). University of Nebraska Press. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2130258
• Deci, E. L., Olafsen, A. H., & Ryan, R. M. (2017). Self-determination theory in work organizations: The state of a science. Annual Review of Organizational Psychology and Organizational Behavior, 4, 19–43. https://doi.org/10.1146/annurev-orgpsych-032516-113108
• Doğusoy, B., Sevinç, M., & Ergün, H. (2020). Öğretmen adaylarının siber aylaklık davranışlarının farklı değişkenlere göre incelenmesi [Examination of cyberloafing behaviors of teacher candidates according to different variables]. Kastamonu Education Journal, 28(3), 1321–1332. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3898
• Dursun, Ö. Ö., Dönmez, O., & Akbulut, Y. (2018). Predictors of cyberloafing among preservice information technology teachers. Contemporary Educational Technology, 9(1), 22–41. https://doi.org/10.30935/cedtech/6209
• Ektiricioğlu, C., Arslantaş, H., & Yüksel, R. (2020). Ergenlerde çağın hastalığı: Teknoloji bağımlılığı [The disease of the age in adolescents: Technology addiction]. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 29(1), 51–64. https://doi.org/10.17827/aktd.498947
• Esen, R. (2021). Yeni medya bağlamında ortaya çıkan ekran bağımlılığı sonucu bireylerin e-ticarete yönelmesi: Trendyol örneği incelemesi [Screen addiction emerging in the context of new media and its effect on individuals’ orientation towards e-commerce: A case study on Trendyol] [Unpublished master’s thesis]. İstanbul Aydın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Filiz, H. (2021). Televizyonun ve TikTok’un Türk aile yapısı ile ilişkisi ve kültürel değerler üzerindeki rolü [The relationship of television and TikTok with Turkish family structure and their role in cultural values]. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 20(78), 1080–1095. https://doi.org/10.17755/esosder.775986
• Flanigan, A. E., Brady, A. C., Dai, Y., & Ray, E. (2023). Managing student digital distraction in the college classroom: A self-determination theory perspective. Educational Psychology Review, 35(2). https://doi.org/10.1007/s10648-023-09780-y
• Gezgin, D. M., Kamalı Arslantaş, T., & Şumuer, E. (2018). Meslek lisesi öğrencilerinin siber aylaklık düzeyinin farklı değişkenlere göre incelenmesi [Examination of vocational high school students' cyberloafing levels based on different variables]. Ege Eğitim Dergisi, 19(2), 408–424. https://doi.org/10.12984/egeefd.344675
• Gezgin, D., & Sarsar, F. (2020). BÖTE bölümünde öğrenim gören öğrencilerin siber aylaklık nedenlerine ait görüşleri: Bir karma yöntem çalışması [Views of students studying in the department of computer education and instructional technology on the reasons for cyberloafing: A mixed-method study]. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 24(1), 243–256.
• Gökçearslan, Ş., Eşiyok, E., Griffiths, M., Doğan, M., & Turancı, E. (2023a). Smartphone addiction among adults: The role of smartphone use, fear of missing out (FoMO), and self-efficacy among Turkish adults. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 10(2), 165–175. https://doi.org/10.5152/ADDICTA.2023.23001
• Gökçearslan, Ş., Mumcu, F. K., Haşlaman, T., & Çevik, Y. D. (2016). Modelling smartphone addiction: The role of smartphone usage, self-regulation, general self-efficacy and cyberloafing in university students. Computers in Human Behavior, 63, 639–649. https://doi.org/10.1016/j.chb.2016.05.091
• Gökçearslan, Ş., Uluyol, Ç., & Şahin, S. (2018). Smartphone addiction, cyberloafing, stress and social support among university students: A path analysis. Children and Youth Services Review, 91, 47–54. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2018.05.036
• Gökçearslan, Ş., Yıldız-Durak, H., & Esiyok, E. (2023b). Emotion regulation, e‐learning readiness, technology usage status, in‐class smartphone cyberloafing, and smartphone addiction in the time of COVID‐19 pandemic. Journal of Computer Assisted Learning, 39(5), 1450–1464. https://doi.org/10.1111/jcal.12785
• Gömleksiz, M. N., & Serhatlıoğlu, B. (2014). Öğretmen adaylarının akademik motivasyon düzeylerine ilişkin görüşleri [Prospective teachers’ views on academic motivation levels]. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 173(173), 99–128.
• Gözüm, A. I. C., Erkul, R., & Aksoy, N. (2020). Use of smartphones in class: Examining the relationship between m-learning readiness, cyberloafing, nomophobia and addiction variables. International Journal of Progressive Education, 16(6), 94–120. https://doi.org/10.29329/ijpe.2020.280.6
• Griffiths, M. (2000). Does internet and computer “addiction” exist? Some case study evidence. Cyber Psychology & Behavior, 3(2), 211–218. https://doi.org/10.1089/109493100316067
• Hollander, E., & Stein, D. J. (Eds.). (2007). Clinical manual of impulse-control disorders. American Psychiatric Publishing. https://doi.org/10.1176/ajp.2007.164.2.352
• Irmak, A. Y., & Erdoğan, S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: Güncel bir bakış [Digital game addiction in adolescents and young adults: A current perspective]. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 128–137. https://app.trdizin.gov.tr/publication/paper/detail/TWpBM05UVTNOdz09
• Kalaycı, E. (2010). Üniversite öğrencilerinin siber aylaklık davranışları ile öz düzenleme stratejileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Examination of the relationship between university students' cyberloafing behaviors and self-regulation strategies] [Unpublished master’s thesis]. Hacettepe Üniversitesi.
• Karagüven, M. H. (2019). Türkiye’de akademik motivasyon konusundaki çalışmaların incelenmesi [Examination of studies on academic motivation in Turkey]. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(3), 759–770.
• Kaya, F., Üneri, Ö. Ş., Özçelik, S., & Bahalı, K. (2016). Çocuk ve ergenlerde dijital oyun bağımlılığı [Digital game addiction in children and adolescents]. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 23(3), 128–136.
• Kayış, A. R., & Satıcı, S. A. (2019). Ergenlerde okula bağlanmanın utangaçlık ve akademik güdülenme arasındaki ilişkideki aracılık rolü [The mediating role of school attachment in the relationship between shyness and academic motivation in adolescents]. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(2), 521–533. https://doi.org/10.17679/inuefd.461393
• Kobicheva, A., Tokareva, E., & Baranova, T. (2024). How does students’ level of phubbing relate to academic engagement and performance variables? European Journal of Psychology of Education, 40(1). https://doi.org/10.1007/s10212-024-00905-7
• Kuyucu, M. (2017). Gençlerde akıllı telefon kullanımı ve akıllı telefon bağımlılığı sorunsalı: “Akıllı telefon (kolik)” üniversite gençliği [The issue of smartphone use and smartphone addiction in youth: “Smartphone (holic)” university youth]. Global Media Journal TR Edition, 7(14), 328–359.
• Levin, K. A. (2006). Study design III: Cross-sectional studies. Evidence-Based Dentistry, 7(1), 24–25. https://doi.org/10.1038/sj.ebd.6400375
• Lim, S., & Teo, T. (2019). Social media usage and cyberloafing in the workplace: The role of addiction. Computers in Human Behavior, 98, 45–53.
• Lin, T. T., Kononova, A., & Chiang, Y. H. (2020). Screen addiction and media multitasking among American and Taiwanese users. Journal of Computer Information Systems, 60(6), 583–592. https://doi.org/10.1080/08874417.2018.1556133
• Lavoie, J. A., & Pychyl, T. A. (2001). Cyberslacking and the procrastination superhighway: A web-based survey of online procrastination, attitudes, and emotion. Social Science Computer Review, 19(4), 431–444. https://doi.org/10.1177/089443930101900403
• Martin, K. (2011). Electronic overload: The impact of excessive screen use on child and adolescent health and wellbeing. Department of Sport and Recreation, Western Australia.
• Mentzoni, R. A., Brunborg, G. S., Molde, H., Myrseth, H., Skouverøe, K. J. M., Hetland, J., & Pallesen, S. (2011). Problematic video game use: Estimated prevalence and associations with mental and physical health. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(10), 591–596. https://doi.org/10.1089/cyber.2010.0260
• Mouza, C. (2002). Learning to teach with new technology. Journal of Research on Computing in Education, 35(2), 272–289.
• Nathanson, A. I. (2004). Factual and evaluative approaches to modifying children’s responses to violent television. Journal of Communication, 54(2), 321–336. https://doi.org/10.1111/j.1460-2466.2004.tb02631.x
• Orhan, P. C. (2022). İngilizce öğretmen adaylarının öğretme motivasyonu, akademik motivasyonu ve motivasyonel çalışma koşullarının incelenmesi [Examination of English teacher candidates’ teaching motivation, academic motivation, and motivational working conditions] [Unpublished master’s thesis]. Ege Üniversitesi.
• Özcan, S., Gökçearslan, Ş., & Yüksel, A. O. (2017). An investigation of the relationship between cyberloafing and academic motivation among university students. In Küreselleşen dünyada eğitim (pp. 733–742). Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786053188407.52
• Przybylski, A. K., & Weinstein, N. (2017). Internet gaming disorder and well-being: A large-scale cross-sectional study of adolescent gamers. Computers in Human Behavior, 68, 317–324. https://doi.org/10.1037/adb0000160
• Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Intrinsic and extrinsic motivations: Classic definitions and new directions. Contemporary Educational Psychology, 25(1), 54–67. https://doi.org/10.1006/ceps.1999.1020
• Tanrıverdi, Ö., & Karaca, F. (2018). Ergenlerin demografik özelliklerine göre bilişsel kapılma ve siber aylaklık etkinlik düzeylerinin incelenmesi [Examination of adolescents’ cognitive absorption and cyberloafing activity levels based on demographic characteristics]. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5(2), 285–315. http://dx.doi.org/10.15805/2018.5.2.0052
• Yaşar, S. (2013). Üniversite öğrencilerinin denetim odağı ve bilgisayar laboratuvarına yönelik tutumlarının siber aylaklık davranışlarına etkisi [The effect of university students’ locus of control and attitudes toward computer laboratories on cyberloafing behaviors] [Unpublished master’s thesis]. Hacettepe Üniversitesi.
• Yazgan, Ç. Ü., & Yıldırım, A. F. (2020). Üniversite gençliğinde internet bağımlılığı ve derslerde siber aylaklık davranışları [Internet addiction and cyberloafing behaviors in courses among university youth]. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 8(Özel Sayı), 5–29.
• Yengin, D. (2019). Teknoloji bağımlılığı olarak dijital bağımlılık [Digital addiction as technology addiction]. Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 9(2), 130–144.
• Yıldırım, E. (2016). Sınıf öğretmenleri adaylarının siber aylaklık sorununa ilişkin durum analizi [Situation analysis of the cyberloafing problem among prospective primary school teachers] [Unpublished master’s thesis]. Fırat Üniversitesi.
• Young, K. S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1(3), 237–244. https://doi.org/10.1089/cpb.1998.1.237