Avrupa Birliği Genişlemesi ve Müzakere Süreçlerinde İtici Güçler, Frenleyiciler ve Adaylar

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 2, 720 - 739, 21.06.2022

Mehlika Özlem Ultan

Öz

Avrupa Birliği, 1952 yılında Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu olarak kurulduğu günden bugüne birçok değişim ve dönüşüm geçirmiştir. Yaşanan dönüşümlerin temelinde Birliğin ekonomi politikaları bulunmakta ancak, bu ekonomi politikaları siyasi argümanlarla birleşerek genişleme politikasını da yönetmektedir. Avrupa Birliği’nin genişlemesine yönelik çalışmaların çoğunluğu genelde aday ülkelerin Birliğe neden üye olmak istediklerine odaklanmaktadır. Birlik üyesi olan ülkelerin adayları neden desteklediği ya da üyeliklerini istemedikleri üzerine yapılan çalışmaların sayısı oldukça azdır. Adayların üyeliğinin Birliğin iç dinamikleri ve üye devletlerin çıkarları açısından karşılaşılabilecek siyasi ve ekonomik nedenleri arka plana atılmıştır. Bu çalışma, genişleme politikasının itici güçlerinin ve genişlemeleri frenleyen ülkelerin attığı adımların arkasında yatan nedenleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Aynı zamanda itici güçlerin ve frenleyici ülkelerin çıkarlarının, aday ülkelerin müzakere süreçlerini de şekillendirdiği argümanından hareket etmektedir. Bu doğrultuda tüm genişleme dalgaları incelenecek, aday ülkelerin itici ve frenleyici güçlerden nasıl etkilendikleri ve bu etkinin genişleme sürecine yansımaları irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Genişleme Dalgaları, Avrupa Bütünleşmesi, İtici Güçler, Frenleyici Güçler

The Drivers, the Brakemen and the Candidates in the European Union Enlargement and Negotiation Processes

Öz

The European Union has undergone many changes and transformations since its establishment in 1952 as the European Coal and Steel Community. The economic policies of the Union are at the root of the transformations experienced, but these economic policies, combined with political arguments, also govern the enlargement policy. The majority of the studies on the enlargement of the European Union generally focus on why the candidate countries want to become a member of the Union. The number of studies on why the member countries of the Union support the candidates or do not want their membership is very few. The political and economic reasons for the membership of the candidates in terms of the internal dynamics of the Union and the interests of the member states were put into the background. This study aims to reveal the reasons behind the driving forces of the enlargement policy and the steps taken by the countries that restrain the enlargement. At the same time, it proceeds from the argument that the interests of driving forces and brakemen countries also shapes the negotiation processes of the candidate countries. In this direction, all enlargement waves will be examined, how the candidate countries are affected by the drivers and the brakemen and the reflections of this effect on the enlargement process will be examined.

Anahtar Kelimeler

European Union, Enlargement Waves, European Integration, Drivers, Brakemen

Kaynakça

• Accession negotiations. [Available online at: https://www.cvce.eu/en/recherche/unit-content/-/unit/02bb76df-d066-4c08-a58a-d4686a3e68ff/36e04e77-fc2f-4992-b6ff-70424d431dc5], Retrieved on January 12, 2022.
• Akdoğan, M. (2015). Çek Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği’ne katılım süreci. İçinde E. Tezcan, İ. Aras ve A. Günar (Eds.), Avrupa Birliği’nin doğu Avrupa ve batı Balkanlar genişlemesi AB36 mümkün mü? (ss. 41-80). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Akgül Açıkmeşe, S. (2014). Avrupa Birliği’nde genişleme.” İçinde B. Akçay ve İ. Göçmen (Eds.), Avrupa Birliği tarihçe, teoriler, kurumlar ve politikalar (ss. 641-660). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Aktuğ, M. ve Pehlivan. O. (2021). Vergi cennetlerine karşı mücadelede başarısızlığın sebepleri. 2. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi, Bişkek.
• Aras, İ. (2015). Hırvatistan’ın Avrupa Birliği’ne katılım süreci. İçinde E. Tezcan, İ. Aras ve A. Günar (Eds.), Avrupa Birliği’nin doğu Avrupa ve batı Balkanlar genişlemesi AB36 mümkün mü? (ss. 453-483). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Aras, İ. (2016). İspanya-Avrupa Birliği ilişkileri. İçinde E. Tezcan ve İ. Aras (Eds.), Avrupa Birliği ve üye devletler AB15 üzerine bir değerlendirme (ss. 363-392). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Arıbaş, K. ve Kara, H. (2010). Siyasi coğrafya açısından İspanya. Eastern Geographical Review, 24, 61-86.
• Arter, D. (1993). The politics of European integration in the twentieth century. Aldershot: Darmouth Publishing.
• Ateşok, Z. Ö. (2016). “Portekiz-Avrupa Birliği ilişkileri. İçinde E. Tezcan ve İ. Aras (Eds.), Avrupa Birliği ve üye devletler AB15 üzerine bir değerlendirme (ss. 393-452). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Avery, G. & Fraser C. (1999). The enlargement of the European Union. Sheffield: Sheffield Academic Press.
• Bache, I., George, S. & Bulmer. S. (2011). Politics in the European Union. New York: Oxford University Press.
• Bittorf, M. (2020). Will economic relations between Germany and Poland thrive post-coronavirus?. Focus on Economics, no 296, 1-4.
• Chislett, W. (2008). İspanya Deneyimi: AB Yolunda Türkiye’ye İlham Kaynağı?. İstanbul: Açık Toplum Enstitüsü Türkiye Temsilciliği.
• Cicioğlu, F. ve Kalkan, D. (2019). De Gaulle’den frexit tartışmalarına: Fransa Avrupa Birliği’nin neresinde. Bilgi, 21, 1, 1-38.
• Cini, M. (2003). Introduction. In M. Cini (Ed.) European Union politics Oxford: Oxford University Press.
• Daltrop, A. (1989). Political realities: Politics and the European Community. London: Longman.
• Dinan, D. (2005). Avrupa Birliği Ansikolopedisi 2. Cilt. İstanbul: Kitap Yayınevi.
• Dinan, D. (2008). Avrupa Birliği Tarihi. İstanbul: Kriter Yayınevi.
• Dinçer, M. (2019). Kıbrıslı Rumlar ve Annan planı. Kıbrıs Araştırmaları ve İncelemeleri Dergisi, 3, 5, 57-67.
• Events leading up to the fourth enlargement of the European Union. [Available online at: https://www.cvce.eu/en/recherche/unit-content/-/unit/02bb76df-d066-4c08-a58a-d4686a3e68ff/9e9d6721-53e8-42e2-9a8c-4ac2b4b79122], Retrieved on December 27, 2021.
• Garcia-Bernardo, J., et al., (2017). Uncovering offshore financial centers: Conduits and sinks in the global corporate ownership network. Scientific Reports, 7, 1, 1-10.
• Goetz, K. H. (2005). The new member states and the EU: Responding to Europe. In S. Bulmer & C. Lequesne (Eds.), The member states of the European Union (ss. 254-285). Oxford: Oxford University Press.
• Goulielmos, A. M. (2017). The great achievement of Greekowned shipping (1946-2017) and Keynes’ animal spirits. Modern Economy, 8, 1186-1210.
• Gözkaman, A. (2015). Litvanya’nın Avrupa Birliği’ne katılım süreci. İçinde E. Tezcan, İ. Aras ve A. Günar (Eds.), Avrupa Birliği’nin doğu Avrupa ve batı Balkanlar genişlemesi AB36 mümkün mü? (ss. 307-334). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Grabbe, H. & Hughes. K. (1998). Enlarging the EU eastwards. London: Pinter. Greek shipping and economy 2021. [Çevrim-içi: https://www.ugs.gr/en/greek-shipping-and-economy/greek-shipping-and-economy-2021/], Erişim Tarihi: 24.12.2021.
• Günar, A. (2015). Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne katılım süreci. İçinde E. Tezcan, İ. Aras ve A. Günar (Eds.), Avrupa Birliği’nin doğu Avrupa ve batı Balkanlar genişlemesi AB36 mümkün mü? (ss. 107-152). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Ireland's accession. [Available online at: https://www.cvce.eu/en/recherche/unit-content/-/unit/02bb76df-d066-4c08-a58a-d4686a3e68ff/daf0fde0-31ee-4839-8de6-04a2eb7ccf7a], Retrieved on November 10, 2021.
• İktisadi Kalkınma Vakfı, AB genişlemesi. [Çevrim-içi: https://www.ikv.org.tr/icerik_print.asp?id=32], Erişim Tarihi: 24.12.2021.
• Juncker, J. C. (2015). Transcript of president Jean-Claude Juncker's press conference on Greece. (29 June 2015), [Available online at: https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/SPEECH_15_5274], Retrieved on December 24, 2021.
• Karayiğit, M. T. (2015). Slovenya’nın Avrupa Birliği’ne katılım süreci. İçinde E. Tezcan, İ. Aras ve A. Günar (Eds.), Avrupa Birliği’nin doğu Avrupa ve batı Balkanlar genişlemesi AB36 mümkün mü? (ss. 213-242). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Lazaris, N. U. (2016). Yunanistan-Avrupa Birliği ilişkileri. İçinde E. Tezcan ve İ. Aras (Eds.), Avrupa Birliği ve üye devletler AB15 üzerine bir değerlendirme (ss. 327-362). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Lessons from Giscard d’Estaing. [Available online at: https://brusselsdiplomatic.com/2021/12/19/lessons-from-giscard-destaing-do-not-divide-pro-european-forces-build-a-stronger-parliament-a-more-solid-democracy/], Retrieved on December 24, 2021.
• McCormick, J. (2002). Understanding the European Union, A concise introduction. Hampshire: Palgrave.
• Moravcsik, A. (1998). The choice for Europe: Social purpose and state power from Messina to Maastricht. London: UCL Press.
• Negotiations for accession to the European Union. [Available online at: https://www.cvce.eu/en/recherche/unit-content/-/unit/02bb76df-d066-4c08-a58a-d4686a3e68ff/1ff0df7e-aec8-43ac-844a-1ef85221622f], Retrieved on December 27, 2021.
• Negotiations with the United Kingdom. [Available online at: https://www.cvce.eu/en/recherche/unit-content/-/unit/02bb76df-d066-4c08-a58a-d4686a3e68ff/f0d3b03b-cbe2-484a-8d17-466e7a6bf34a], Retrieved on November 10, 2021.
• Nitsopoulos, S. C. and Psaraftis, H. N. (2008). The role of mediterranean short sea shipping in the EU transport chain: The case of Greece. WMU Journal of Maritime Affairs, 7, 1, 17-30.
• Ongan, E. (2020). Güney Kıbrıs Rum Yönetiminin Avrupa Birliğine katılım süreci ve Türkiye’nin Avrupa Birliğine katılımına etkisi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8, 104, 466-475.
• Özdemir, H. (2015). Avrupa mantığı Avrupa bütünleşmesinin teori ve dinamikleri. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Özer, F. (2021). Avrupa Birliği’nin NATO ile ilişkileri. İçinde F. Cicioğlu ve H. M. Boyraz (Eds.), Avrupa Birliği üzerine tartışmalar dış politika ve güvenlik (ss. 213-226). İstanbul: Aktif Yayınevi.
• Pace, R. (2001). Microstate security in the global system: EU-Malta relations. Valetta: Midsea Books.
• Pace, R. (2006). Malta and EU membership: Overcoming ‘vulnerabilities’, strengthening ‘resilience’. European Integration, 28, 1, 33-49.
• Pickles, W. (1966). Making sense of de Gaulle. International Affairs, 42, 3, 410-420.
• Plumper, T. & Schneider, C. (2007). Discriminatory European Union membership and the redistribution of enlargement gains. Journal of Conflict Resolution, 51, 4, 568-587.
• Polish-German economic relations. [Available online at: https://polen.diplo.de/pl-pl/02-themen/02-3-wirtschaft/03-dt-poln-wirtschaftsbeziehungen], Retrieved on January 02, 2022.
• Powell, C. (2003). Fifteen years on: Spanish membership in the European Union revisited. CES Working Papers, 89, 1-18.
• Powell, C. (2015). The long road to Europe: Spain and the European Community 1957-1986. Elcano Royal Institute, 1-24.
• Redmond, J. (1997). The 1995 enlargement of the European Union. Ashgate: Aldershot.
• Samur, H. (2016). Birleşik Krallık-Avrupa Birliği ilişkileri. İçinde E. Tezcan ve İ. Aras (Eds.), Avrupa Birliği ve üye devletler AB15 üzerine bir değerlendirme (ss. 213-260). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Sarısır, S. (2011). Yunanistan’ın ekonomik ve siyasî hayatına yön veren Anadolu kökenli bazı sermaye sahipleri. Tarih Araştırmaları Dergisi, 30, 49, 183-204.
• Saygın, D. ve Ultan, M. Ö. (2016). Ekonomi ve siyaset bağlamında İngiltere-Avrupa Birliği ilişkileri: Tarihsel bir analiz. Güvenlik Stratejileri Dergisi, 12, 23, 71-102.
• Schimmelfennig, F. (2001). The community trap: Liberal norms, rhetorical action, and the Eastern enlargement of the European Union. International Organization, 55, 47-80.
• Schimmelfennig, F. (2003). Strategic action in a Community environment the decision to enlarge the European Union to the east. Comparative Political Studies, 36, 1/2, 156-183.
• Schimmelfennig, F. (2003). The EU, NATO and the integration of Europe: Rules and rhetoric. Cambridge: Cambridge University Press.
• Shaxson, Nick. Tax Havens: Britain’s Second Empire. [Çevrim-içi: https://taxjustice.net/2019/09/29/tax-havens-britains-second-empire/], Erişim Tarihi: 11.01.2022.
• Sönmez, P. (2015). Slovakya’nın Avrupa Birliği’ne katılım süreci. İçinde E. Tezcan, İ. Aras ve A. Günar (Eds.), Avrupa Birliği’nin doğu Avrupa ve batı Balkanlar genişlemesi AB36 mümkün mü? (ss. 335-364). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Sönmez, P. (2016). Avusturya, Finlandiya ve İsveç (EFTA genişlemesi)-Avrupa Birliği ilişkileri. İçinde E. Tezcan ve İ. Aras (Eds.), Avrupa Birliği ve üye devletler AB15 üzerine bir değerlendirme (ss. 453-482). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Story, J. (1995). Spain’s external relations redefined: 1975–89. In R. Gillespie, F. Rodrigo ve J. Story (Eds.), Democratic Spain: Reshaping external relations in a changing world, Routledge.
• Streiman, A. (2007). The accession of Estonia to the EU. In G. Vassiliou (Ed.), The accession story: The EU from fifteen to twenty-five countries, New York: Oxford University Press.
• The accession of Austria, Finland and Sweden to the European Union. [Available online at: https://www.cvce.eu/en/recherche/unit-content/-/unit/02bb76df-d066-4c08-a58a-d4686a3e68ff/ff4dba1b-7691-48a8-b489-51393c82c951], Retrieved on December 28, 2021.
• The accession of Portugal. [Available online at: https://www.cvce.eu/en/recherche/unit-content/-/unit/02bb76df-d066-4c08-a58a-d4686a3e68ff/80bdbed0-3c45-4c93-a3e2-f822c56f0a53], Retrieved on December 25, 2021.
• The accession of Spain. [Available online at: https://www.cvce.eu/en/recherche/unit-content/-/unit/02bb76df-d066-4c08-a58a-d4686a3e68ff/15bb0adb-1ff0-4299-b0aa-a9563ce40459], Retrieved on December 25, 2021.
• The European Council. Dublin Summit 1984. 3-4 December 1984. The reservations of France and other member states. [Available online at: https://www.cvce.eu/en/recherche/unit-content/-/unit/02bb76df-d066-4c08-a58a-d4686a3e68ff/8a840582-c9ee-4ee1-ac88-771369d6c521], Retrieved on December 25, 2021.
• The treaty of accession and ratifications. [Available online at: https://www.cvce.eu/en/recherche/unit-content/-/unit/02bb76df-d066-4c08-a58a-d4686a3e68ff/137a15ee-65e7-47ef-81d4-d31a1005af06], Retrieved on January 12, 2022.
• Tocci, N. (2004). EU accession dynamics and conflict resolution: Catalyzing peace or consolidating partition in Cyprus?. Ashgate: Hampshire.
• Tüzünkan, M. ve Koldaş, U. (2013). Hükümranlıktan Annan planına: Ana hatlarıyla İngiltere dış politikasında Kıbrıs: 1878-2004. Akademik Orta Doğu, 8, 1, 71-99.
• Vrăbiescu, I. (2019). The state riddle: Working through Messiness alongside a shared deportation apparatus in France and Romania. Social Anthropology, 27, 33-48.
• Warner, G. (1963). The Nassau Agreement and NATO. The World Today, 19, 2, 61-69.
• Yıldırımkaya, S. G. (2015). Estonya’nın Avrupa Birliği’ne katılım süreci. İçinde E. Tezcan, İ. Aras ve A. Günar (Eds.), Avrupa Birliği’nin doğu Avrupa ve batı Balkanlar genişlemesi AB36 mümkün mü? (ss. 81-106). Bursa: Sentez Yayıncılık.
• Yurttaş, A. (2015). Letonya’nın Avrupa Birliği’ne katılım süreci. İçinde E. Tezcan, İ. Aras ve A. Günar (Eds.), Avrupa Birliği’nin doğu Avrupa ve batı Balkanlar genişlemesi AB36 mümkün mü? (ss. 269-306). Bursa: Sentez Yayıncılık.