Bir Kara Film Anlatısı Olarak Anadolu Leoparı

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 90 - 100, 29.01.2025

Özge Güven Akdoğan

Abstract

Bu çalışmada kara film türünün temel anlatı özellikleri olan dedektif-suçlu arasındaki psikolojik gerilim, kara film türünün ortaya çıktığı döneme özgü kentsel mekânlara ilginin filmdeki yansımaları ve femme fatale karakterin varlığı gibi konulardan yararlanılarak Emre Kayış’ın Anadolu Leoparı (2021) filmindeki sinemasal evren tasarımı ele alınmaktadır. Çalışmada, kentsel dönüşüme uğrayan bir hayvanat bahçesi müdürünün kaygıları, anlatıdaki suç ve bu bağlamda yürütülen soruşturmanın kara filmlerle kesişen yönleri araştırılmaktadır. Yıkım ve yeniden yapım süreçlerine eleştirel bir yaklaşım sunan film, kahramanın kaygıları, öfkesi ve suç bağlamında değerlendirilerek, toplumsal ve kültürel ilişkilerin sebep olduğu aidiyet krizi, yalnızlık, huzursuzluk ve tepkisizlik ile yerel mekânların tehdit altında olmasının sonuçları tartışılmaktadır. Bu kapsamda filmin suçlu, kurban, dedektif unsurlarını barındıran anlatı yapısı ve kent mimarisine ilişkin güncel sorunları ele almasıyla kara film unsurları barındırdığı savunulmaktadır. Bununla birlikte, kadın kahramanın femme fatale özellikler taşımadığı ifade edilirken, kara filmle ilişkilendirilecek her yeni filmin bu türe yeni unsurlarla eklemlenebileceği belirtilmektedir.

Keywords

Anatolian leopard, film noir, city, femme fatale, crime.

Anatolian Leopard As A Film Noir Narrative

Abstract

This study evaluates the basic narrative features of the film noir genre in the context of the cinematic universe design in Emre Kayış's Anatolian Leopard (2021). In the study, the concerns of a zoo director undergoing urban transformation and the intersections of the crime in the narrative and the investigation carried out in this context with noir films are investigated. The consequences of local places being threatened are discussed. In this context, it is argued that the film contains elements of film noir, with its narrative structure containing criminal, victim and detective elements and its treatment of current problems regarding urban architecture. However, while it is stated that the female protagonist does not have femme fatale characteristics, it is stated that every new film associated with film noir can be added to this genre with new elements.

Keywords

Anatolian leopard, film noir, city, femme fatale, crime.

References

• Akhtar, S. (2014). Acının Kaynakları, çev. E. O. Gezmiş, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Aristoteles (1998). Nikomakhos’a Etik, çev. S. Babür, Ankara: Ayraç. Arka Pencere (Rear Window, A. Hitchcock, 1965.) [FİLM].
• Bakhtin, M. (2001). Karnavaldan Romana. Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar, çev. C. Soydemir, İstanbul: Ayrıntı.
• Bould, M. (2005). Film Noir. From Berlin to Sin City. New York: Wallflower. Bould, M., Glitre, K., ve Tuck, G. (Eds.). (2009). Neo-noir. Columbia University.
• Chandler, R. (2002). “An Essay”, The Simple Art of Murder, New York: Random House. 1-18.
• Dimendberg, E. (2004). Film Noir and the Space of Modernity, Harvard University.
• Douglas, K. (2011). Neo-noir Filmler, çev. S. Serezli, İstanbul: Kalkedon.
• Eşkiya (Y. Turgul, 1996) [FİLM].
• Evren, Cüneyt (1997). Narsisizm, İstanbul: BDS. Fay J. ve Nieland, J. (2014). Kara Film, çev. A. N. Kanıyaş, İstanbul: Kolektif Kitap.
• Fischer, L. (1989). Shot/Coountershot: Film Tradition and Women’s Cinema. New Jersey. Princeton University.
• Glendhill, C. (2012). Klute 1: A Contemporary Film Noir and Feminist Criticism. Women in Film Noir. (ed.) Ann Kaplan. London: British Film Institute, 20-34.
• Harvey, D. (2008). Umut Mekânları, çev. Z. Gambetti, İstanbul: Metis.
• Harvey, D. (2009). Sosyal Adalet ve Şehir, çev. M. Moralı, İstanbul: Metis.
• Hayward, S. (2012). Sinemanın Temel Kavramları, çev. U. Kutay ve Metin Çavuş, İstanbul: Es.
• Hess, E. D. ve Ludwig, K. (2021). Tevazu, çev. Z. Baykul, İstanbul: Albaraka.
• Hillier, J. ve Philips, A. (2009). 100 Film Noirs. New York: Bloomsbury Academic.
• Irzık, S. (2001). “Önsöz”. Karnavaldan Romana. Edebiyat Teorisinden Dil Felsefesine Seçme Yazılar, İstanbul: Ayrıntı, 7-32.
• Kailasam, V. (2017). Framing the neo-noir in contemporary Tamil Cinema: Masculinity and modernity in Tamil Nadu. South Asian Popular Culture, 15(1), 23-39.
• Kaplan, A. E. (2012) Women in Film Noir. Ed, E. Ann Kaplan, London: Palgrave Macmillan.
• König, G. Ç. (1992). Dil ve Cins: Kadın ve Erkeklerin Dil Kullanımı. Dilbilim Araştırmaları. 25-36. Kutsal (A. Gitai, 1999) [FİLM].
• Lakoff, R. (1973). Language and Woman’s Place. Language in Society, Vol. 2, No. 1, pp. 45-80.
• Masterson, J. F. ve Lieberman, A. R. (2017). Terapistler İçin Kişilik Bozuklukları Rehberi (2 b.), çev, T. Özaakkaş ve M. Benveniste, İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim.
• Mulvey, L. (2008). Görsel Haz ve Anlatı Sineması, çev. N. Abisel, Sinema Tarih/Kuram/Eleştiri. der, S. Büker ve G. Topçu, Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi, 235-256.
• Osteen, Mark (2013). Nightmare Alley: Film Noir and the American Dream, Maryland: John Hopkins University.
• Öztürk, S. R. ve Tutal, N. (2001). Sinemada Kadın Karakterlerin Sessizliği: Sessizlik Bir Direnme Pratiği Olabilir mi? Gazi Üniversitesi İletişim Dergisi.10: 101- 126.
• Persona (I. Bergman, 1965) [FİLM].
• Piyano (J. Campion, 1993) [FİLM].
• Roloff ve SeeBlen (1997). Cinayet Sineması. Polisiye Sinemanın Tarihi ve Mitolojisi, çev. Süheyla Kaya, İstanbul: Alan.
• Scheler, M. (2021). Utanç ve Tevazu Duyguları, çev. E. Arun, İstanbul: Pinhan.
• Sobchack, V. (1998)."Lounge Time: Postwar Crises and the Chronotope of Film Noir". Refiguring American Film Genres: Theory and History, edited by Nick Browne, Berkeley: University of California Press, 1998, pp. 129-170.
• Spender, D. (1985). Man-Made Language, London: Routledge & Kegan Paul. Sürü (Y. Güney, Z. Ökten, 1979) [FİLM].
• Teo, S. (2014). Darker than dark: Film Noir in its asian contexts. International Noir, 136-54.
• Turan, K. (2022). Narsisistik Kişilik Bozukluğu ve Psikodinamik Alt Tipleri. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, Sayı 5, s. 1-9.
• Yücel, E. ve Arslantürk, G. (2019). “Kendini Unutmak: Psikoloji Araştırmalarında Tevazu”, Psikoloji Çalışmaları, Sayı 39 (1), s. 209-243.