Yeni bir geometrik şekil önerisi: düzgün çokyayların temel formülleri

Year 2025, Volume: 15 Issue: 3, 711 - 727, 15.09.2025

Abdullah Balcı Emin Yaşar

https://doi.org/10.17714/gumusfenbil.1633290

Abstract

Bu çalışmada, geometrik şekillerden düzgün çokgenler ve daireler kullanılarak yeni bir geometrik yapı önerilmiştir. “Düzgün çokyay” olarak önerilen bu yapıda çap uzunluğu düzgün çokgenin bir kenar uzunluğuna eşit daireler kullanılmıştır. Bu dairelerin merkezleri, ilgili çokgenin köşelerine yerleştirilmiş ve çokgenin içerisinden dairelerin çıkarılmasıyla oluşan bölgeler incelenmiştir. Elde edilen bu bölgeler yay sayısına bağlı olarak “düzgün üçyay”, “düzgün dörtyay”, “düzgün beşyay” vb. biçiminde sınıflandırılmıştır. Dairenin çevre ve alan formülleri ile düzgün çokgenlerin alan formülleri kullanılarak bu yeni yapıların çevre ve alan hesaplamaları yapılmış; elde edilen örüntüler doğrultusunda genel formüller türetilmiştir. Ayrıca, çapları platonik cisimlerin (düzgün dört yüzlü, altı yüzlü ve on iki yüzlü) ayrıt uzunluğuna eşit kürelerin merkezleri, bu cisimlerin köşelerine yerleştirilmiş ve bu kürelerin cisimlerin içerisinden çıkarımasıyla oluşan üç boyutlu yapılar incelenmiştir. Ulaşılan bu yapılar “düzgün çokyay cisim” olarak isimlendirilmiş ve cismin yüzeylerine göre “4+4”, “6+8” ve “12+20 düzgün çokyay cismi” şeklinde sınıflandırılmıştır. Çalışma kapsamında, bu cisimlerin yüzey alanı ve hacim hesaplamalarına yönelik genel formüller geliştirilmiş; hesaplamalarda kürelerin yüzey alanı ve hacim formülleri, platonik cisimlerin hacim formülleri ile beraber düzgün çokyayların yüzey alan formülleri de kullanılmıştır. Sonuç olarak var olan geometrik yapılardan yola çıkarak yeni bir geometrik şekil ve cisim önerilmiştir.

Keywords

Alan , Analitik Geometri , Çevre , Çokyay

A new geometric shape proposal: basic formula of smooth polyarcs

Abstract

In this study, a new geometric structure is proposed using regular polygons and circles. In the proposed structure, called a regular polyarc, circles with diameters equal to the side length of a regular polygon are used. The centers of these circles are placed at the vertices of the corresponding polygon, and the regions formed by subtracting the circles from the polygon are analyzed. These regions are classified based on the number of arcs they contain and are named as “regular tri-arc”, “regular quad-arc”, “regular penta-arc”, and so on. Using the perimeter and area formulas of the circle along with the area formulas of regular polygons, perimeter and area calculations for these new shapes are carried out. Based on the identified patterns, general formulas are developed to calculate the perimeter and area of any regular polyarc. Additionally, spheres with diameters equal to the edge lengths of Platonic solids (regular tetrahedron, cube, and dodecahedron) are centered at the vertices of these solids, and new three-dimensional structures are formed by subtracting the spheres from the solids. These resulting bodies are named regular polyarc solids and are classified according to their face structure as “4+4”, “6+8”, and “12+20 regular polyarc solids”. General formulas for calculating the surface area and volume of these solids are derived using the surface area and volume formulas of spheres, the volume formulas of Platonic solids, and the surface area formulas of regular polyarcs. As a result, new geometric shapes and solids are proposed based on existing geometric structures.

Keywords

Area , Analytic Geometry , Perimeter , Polyarc

References

• Aktaş, M., Aktaş, S., Aktaş, B. K., & Aktaş, B. (2016). Süslemede simetrinin etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 3-23.
• Altun, M. (1998). Geometri öğretimi. A. Özdaş (Ed.), Matematik öğretimi (s. 158-186). Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Aslaner, R., & İlhan, A. (2018). Kare için ifade edilen pisagor bağıntısının diğer düzgün çokgenlere ve daireye uygulanması. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 45, 55-67.
• Ata, M. Y. (2008) π’nin sanal deneyle tahmini. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi, 22, 76-93.
• Beyer, W. H. (Ed.). (2000). CRC standard mathematical tables (28th ed.). CRC Press.
• Coxeter, H. S. M. (1973). Regular polytopes (3rd ed.). Dover.
• Cromwell, P. R. (1997). Polyhedra. Cambridge University Press.
• Dewan, R. K. (2016). Mathematics summative and formative assessment. New Saraswati House.
• Harris, J. W., & Stocker, H. (1998). Handbook of mathematics and computational science. Springer.
• İpek, J., & Özmüş, P. (2014). Anadolu süslemelerindeki geometri. Ege Eğitim Dergisi, 15(2), 521-537. https://doi.org/10.12984/eed.05654
• Köse, N. Y. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin dinamik geometri yazılımı Cabri Geometriyle simetriyi anlamlandırmalarının belirlenmesi: Bir eylem araştırması [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü].
• Musser, G. L., Peterson, B. E., & Burger, W. F. (2013). Mathematics for elementary teachers: A contemporary approach. John Wiley & Sons.
• Pesen, C. (2002). Matematiğin estetiği üzerine. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 130-134.
• Steinhaus, H. (1983). Mathematical snapshots. Dover.