İş Sağlığı ve Güvenliği ve İş Verimliliği Etkileşimi: Açık Ocak Maden İşletmesi

Yıl 2022, , 898 - 912, 27.09.2022

Ebru Emine Şüküroğlu , Ayşe Bayrak , Mustafa Günaydın , Süleyman Şüküroğlu

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1139439

Öz

Bu çalışmada, açık ocak maden faaliyeti yürüten bir maden firması çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği ve iş verimliliği arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Maden firmasına ait saha içerisinde önceden yaşanan kazalar ve alınan önlemler incelenmiştir. Demografik özellikler, iş sağlığı ve güvenliği ve verimlilik durumları ile ilgili anket formları düzenlenmiştir. İlgili formlar 56 kişiye uygulanmış ve tamamı değerlendirmeye alınmıştır.
İşyerlerinde çalışan güvenliğini tehdit eden risklerin olması çalışanların verimliliğini önemli ölçüde olumsuz etkilediğini bulduk. Sağlık ve güvenlik önlemlerinin alınması ise çalışanların özgüvenlerini arttırdığı gibi işe karşı olan aidiyet duygularını da olumlu etkilemiştir. Çalışmamızda eğitim durumları ortaöğretim ve altında olanların iş kazası yaşaması (%10,7) daha fazla iken eğitim seviyesi yüksek olanların daha az (%1,7) olduğu bulunmuştur. Mesleki deneyim durumları incelendiğinde ise 5-10 yıl çalışanlar daha fazla iş kazasına (%5,3) maruz kalmıştır. Bu durum gereksiz özgüven, çalışırken gerekli ve dikkati göstermemelerinden kaynaklandığını söyleyebiliriz.
İşyerlerinin iş güvenliği konusunda yapmış oldukları proaktif uygulamalar çalışanların verimliliğini arttırmıştır. Aynı şekilde yaşanan bir iş kazasından sonra alınan reaktif önlemler çalışanların daha dikkatli olmasına neden olmuştur. Çalışmamız işe bağlılığın daha yüksek yaş, daha düşük eğitim ve çevresel risk (düşük ve yüksek) ile önemli ölçüde ilişkili olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Açık ocak maden işletmesi, Etkileşim, İş sağlığı ve güvenliği, Madencilik, Verimlilik

Interaction of Occupational Health and Safety and Work Productivity: Open Pit Mining

Öz

In this study examined the relationship between occupational health and safety and work efficiency of employees of a mining company operating in open pit mining. Previous accidents and precautions taken in the field belonging to the mining company were examined. Questionnaires about demographic characteristics, occupational health and safety and productivity were prepared. The relevant forms were applied to 56 people and all of them were evaluated.
We have found that the presence of risks threatening employee safety in the workplace has a significant negative impact on the productivity of the employees. Taking health and safety measures not only increased the self-confidence of the employees, but also positively affected their sense of belonging to the job. In our study, it was found that those with secondary education and below had more occupational accidents (10.7%), while those with higher education levels were found to be less (1.7%). When their professional experience is examined, it is seen that those working for 5-10 years have been exposed to more work accidents (5.3%). We can say that this situation is due to unnecessary self-confidence, not showing the necessary and attention while working.
Proactive practices of workplaces on occupational safety have increased the productivity of employees. Likewise, reactive measures taken after a work accident caused employees to be more careful. Our study shows that job engagement is significantly associated with higher age, lower education, and environmental risk (low and high).

Anahtar Kelimeler

Open pit mine, Interaction, Occupational Health and Safety, Mining, Productivity

Kaynakça

• 1. Liu, H, Li, J, Li, H.Y, Li, H, Mao, P. and Yuan, J.F. (2021). “Risk perception and coping behavior of construction workers on occupational health risks: A case study of Nanjing, China”. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 25.
• 2. Ramos, A.K., McGinley, M. and Carlo, G. (2021). “The relations of workplace safety, perceived occupational stress, and adjustment among Latino/a immigrant cattle feedyard workers in the United States”. Saf. Sci, 139, 8.
• 3. Uysal, R. (2019). Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Algısı: As Çimento A. Ş. Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• 4. Tanrıverdi, M. (2019). Gemi İnşa Sanayinde İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• 5. Gül, T. (2019). İş Sağlığı ve Güvenliği Önlisans ve Lisans Öğrencilerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Bilgi Düzeylerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 6. Ilgaz, S.M. (2019). Mermer ve Taş Ocağı İşletmelerinde Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Algılarının Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• 7. Ayma, Ö. (2019). Makine İmalat Sanayi İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarının Analizi Sakarya Makine İmalatçıları Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• 8. Kovancı, Ü. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarında Verimlilik Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• 9. Günaydın, G. (2017), Cerrahi Klinik Çalışanlarının İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Bilgi ve Tutumlarının İncelenmesi: Verimlilik. Yüksek Lisans Tezi. Avrasya Üniversitesi Sağlık Bilimler Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Trabzon.
• 10. Yakup, A. ve Akbıyıklı, R. (2013). “İşçi Sağlığı ve Güvenliği Yönetimi ile Toplam Kalite Yönetimi Sistemleri Veri Analizi İncelemesi.” Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 1, 97-103.
• 11. Uslu, V. (2014). İşletmelerde İş Güvenliği Performansı ve İş Güvenliği Kültürü Algılamaları Arasındaki İlişki: Eskişehir İli Metal Sektöründe Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• 12. Yılmaz, A.İ. (2013). “İş Sağlığı ve Güvenliğinde Kaza Zinciri Teorisinin Önemi ile Açık İşletmelerdeki Tehlikeli Hareket ve Tehlikeli Durumlar.” Yer Altı Kaynakları Dergisi, 3, 27-39.
• 13. Öz, C.S. ve Nam, D. (2018). “Demografik Değişkenler ve İşle İlgili Geçmişin Güvenli Davranışa Etkisi: Gemi İnşa Sanayisinde Bir Alan Araştırması.” Bilgi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 124-146.
• 14. Oğuz, M. (2019). Bir Küçük Sanayi İşletmesindeki Risklerin İş Sağlığı ve Güvenliği Yönünden İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• 15. Günaydın, M. ve Şüküroğlu, E. E. (2021). “Bir Maden Firmasının Yeraltı Çalışanlarının İş Tatmin Düzeylerinin İş Sağlığı ve Güvenliği ile Tükenmişlik İlişkisinin İncelenmesi.” Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 14 (86), 319-335.
• 16. Günaydın, M. ve Şüküroğlu, E. E., (2021). “Yeraltı Maden Çalışanlarının Tükenmişlik Düzeylerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışmalarına Etkisi.” Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, 13 (2), 179-209.
• 17. Kaplan, M. ve Eren, M.E. (2018). “İş Sağlığı ve Güvenliği Algısının İş Stresi Üzerindeki Etkisi: Kamu Hastanesinde Bir Araştırma”. Mukaddime, 181-194.
• 18. Karamık, S. ve Şeker, U. (2015). “İşletmelerde İş Güvenliğinin Verimlilik Üzerine Etkilerinin değerlendirilmesi,” Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Part:C Tasarım ve Teknoloji, 3 (4), 575-584.
• 19. Adem, A. ve Dağdeviren, M. (2015). “İş Sağlığı ve Güvenliğinin Verimlilik Üzerindeki Etkisi: Literatür Araştırması.” 6-7 Ekim 2015, Verimlilik Kongresi, http://www.verimlilikkongresi.gov.tr/is_sagligi_guvenligi.pdf
• 20. Avşar, M. (2018). İş Güvenliği Uzmanının İş Kazalarına Etkileri: Marmara Bölgesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Esenyurt Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• 21. Nar, N.S. (2018). İş Sağlığı ve Güvenliği Uygulamalarının Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Farkındalığı Üzerine Etkisinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Üsküdar Üniversitesi, Sağlık Fakültesi Enstitüsü, İstanbul.
• 22. Narter, S., 2015. İş Kazaları ve Meslek Hastalıklarında Tüzel Kişi Organı Olarak Ortak İşverenin Cezai Sorumluluğu, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2, 229-265.
• 23. Soysal, A. (2009). “İş Yaşamında Stres.” Çimento İşveren Dergisi, 17-40.
• 24. Altuntaş, H. (2019). İş Sağlığı ve Güvenliği Kültürünün Boyutları: İstanbul Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• 25. Eren, N.Ö. (2019). Taş Ocağı İşletmelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Şartları. Yüksek Lisans Tezi. Konya Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Konya.
• 26. Shan, B, Liu, X, Gu, A. and Zhao, R. (2022). “The Effect of Occupational Health Risk Perception on Job Satisfaction”. Int. J. Environ. Res. Public Health, 19 (4), 2111.
• 27. Atalay, S. (2015). Türkiye’de İş Sağlığı ve Güvenliği: İş Sağlığı ve Güvenliğinin İş Tatmini Üzerine Etkisi: Çimento Sektöründe Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• 28. Uçak, A. (2009). Sağlık Personelinin Maruz Kaldığı İş Kazaları ve Geri Bildirimlerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Afyonkarahisar.
• 29. Koçyiğit, D. (2016). “Motivasyon ve Verimlilik Arasındaki İlişki: Bir Vakıf Üniversitesi Örneği.” İstanbul Aydın Üniversitesi Dergisi, 31, 15-25.
• 30. Solak, E. ve Korkut, D.S. (2015). “Örnek Bir İşletmede Gerçekleştirilen Kalite Kontrol Uygulamaları.” Selçuk Teknik Dergisi, 104-115.
• 31. Topçuoğlu, H. ve Özdemir, Ş. (2007). “İş sağlığı ve Güvenliği Davranışsal Değişikliği Yaratma Süreci.” Mühendis ve Makine, 48, 567, 10- 14.