Cerrahi Hemşirelerinin Hasta Mahremiyetini Koruma ve Sürdürme Durumlarının Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 3, 1172 - 1181, 26.09.2023

Selda Karaveli Çakır , Esra Demirarslan

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1271042

Öz

Tanımlayıcı kesitsel tipteki bu çalışma, cerrahi servislerde çalışan hemşirelerin hasta mahremiyetini koruma ve sürdürme durumlarının belirlenmesi amacıyla 13 Eylül-18 Ekim 2022 tarihleri arasında yürütülmüştür. Çalışmanın örneklemini araştırmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden 166 cerrahi hemşiresi oluşturmuştur. Araştırmanın verileri Kişisel Bilgi Formu ve Hasta Mahremiyet Ölçeği (HMÖ) kullanılarak yüz yüze görüşme tekniği ile toplanmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, tek yönlü varyans analizi (Anova), kikare ve Spearman korelasyon analizi kullanılmıştır. Çalışmada hemşirelerin %62,7’sinin mahremiyet ile ilgili hizmet içi eğitim aldıkları, hasta hakları yönetmeliğini mahremiyet ile ilgili bölümünü okudukları ve % 89,8’inin mahremiyeti hastanın sağlık-hastalık verileri ve hasta bedeni ile ilişkili olduğunu düşündükleri bulunmuştur. Çalışmada hemşirelerin mahremiyete verdikleri önem yüksek bulunmuştur (124,48 ±11,47). Ölçek alt boyutlarında en yüksek puan “özel hayat ve kişisel bilgilerin gizliliği” alt boyutundan, en düşük puan “bedensel mahremiyet” ve “uygun ortam oluşturma” alt boyutundan alınmıştır. Hemşirelerin yaş, eğitim, medeni durum, meslekte ve cerrahi birimde çalışma yılı ile HMÖ toplam puan ortalamaları arasında anlamlı fark olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Kadın hemşireler kendini koruyamayanların mahremiyeti alt boyutu ve cinsiyete ilişkin mahremiyet alt boyutundan erkeklere göre anlamlı derecede yüksek puan almışlardır (p>0,05). Araştırma kapsamına alınan cerrahi hemşirelerinin demografik özelliklerinden HMÖ ile korelasyonunda az sayıda değişken arasında pozitif yönde zayıf ve orta düzeyde ilişki olduğu saptanmıştır (p<0,05). Sonuç olarak bu çalışma cerrahi hemşirelerinin hasta mahremiyetine önem verdiklerini göstermektedir. Hasta mahremiyetine gösterilen özeni değerlendirmeye yönelik gözleme dayalı araştırmaların yapılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cerrahi Hemşireliği, Hasta, Mahremiyet

Determination of the Status of Surgical Nurses to Protect and Maintain Patient Privacy

Öz

This descriptive cross-sectional study was conducted between September 13 and October 18, 2022, carried out to determine the status surgical nurses' protecting and maintaining patient privacy. The study sample consisted of 166 surgical nurses who voluntarily accepted to participate in the study. The data of the study were collected by face-to-face interview technique using the Personel Information Form and Patient Privacy Scale. Descriptive statistics, one-way analysis of variance (Anova), Test, chi-square and Spearman correlation analysis were used to analyze the data. In the study, it was found that 62.7% of the nurses received in-service training on privacy, read the privacy section of the patient rights regulation and 89.8% thought that privacy should be related to the patient's health-disease data and patient's body. The importance given by the nurses to privacy was found to be high (124.48 ±1.47). In the sub-dimensions of the scale, the highest score was "private life and protection of personal data" and the lowest score was "physical privacy" and "creating a suitable environment". There was no significant difference between the surgical nurses' the mean scores of age, education, marital status, working years in the profession and in the surgical unit(p>0.05). Female nurses scored significantly higher than men in the sub-dimension of the privacy of those unable to protect themselves and in the sub-dimension of the gender-specific privacy (p>0.05). Araştırma kapsamına alınan cerrahi hemşirelerinin demografik özelliklerinden HMÖ ile korelasyonunda az sayıda değişken arasında pozitif yönde zayıf ve orta düzeyde ilişki olduğu saptanmıştır (p<0.05). In conclusion, this study shows that surgical nurses gave importance to patient privacy. It is recommended that observation-based studies be conducted to evaluate the care shown to patient privacy.

Anahtar Kelimeler

Surgical Nursing, Patient, Privacy

Kaynakça

• 1. Akten, R. (2017). Hastanelerde Hasta Mahremiyetine Gösterilen Özenin Hasta Bakış Açısıyla Değerlendirilmesi (Antalya Örneği) Selçuk Üniversitesi. Konya, Türkiye.
• 2. Soysal, A., ve Karcı Aksan, B. (2019). “Hasta Mahremiyeti: Adıyaman'da Bir Özel Hastanede Çalışan Hemşireler Üzerinde Bir Araştırma”. 20-23 Haziran 2019, 4. Uluslararası Sağlık Bilimleri ve Yönetimi Kongresi (27-31), İstanbul.
• 3. TTB. (2013). “Hasta Hakları Kılavuzu”. Erişim Tarihi: 21.03.2023, ErişimAdresi: https://www.ttb.org.tr/mevzuat_goster.php?Guid=78a594c8-a285-11e7-9205-300896da83fe
• 4. Demirsoy, N., Öztürk, H. and Ergun Acar, N. (2021). “A Cross-Sectional Study: Patient Privacy According to Doctors and Nurses”. Nurs Sci Q, 34 (2), 114-122. https://doi.org/10.1177/0894318420987171
• 5. Ozturk, H., Torun Kilic, C., Kahriman, I., Meral, B., and Colak, B. (2021).” Assessment of Nurses' Respect for Patient Privacy by Patients and Nurses: A Comparative Study”. J Clin Nurs, 30 (7-8), 1079-1090. https://doi.org/10.1111/jocn.15653
• 6. Erdemir, A.D. (2019). “Klinik Uygulamalarda Etik İlkeler ve Önemi”. In:G. Sezgin, A. Demirhan Erdemir,, O. Şaylıgil ve O. Usmanbaş (Eds.). Çağdaş Klinik Etik (21 yüzyılda Olgu Örnekleri)( 45-61). İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri.
• 7. Hartigan, L., Cussen, L., Meaney, S. and O'Donoghue, K. (2018). “Patients' Perception of Privacy and Confidentiality in the Emergency Department of a Busy Obstetric Unit”. BMC Health Serv Res, 18 (1), 978-983. https://doi.org/10.1186/s12913-018-3782-6 8. International Council of Nurses. (2021). “The ICN Code of Ethics For Nurses”. Geneva, Switzerland. ISBN: 978-92-95099-94-4
• 9. Türk Hemşireler Derneği. (2009). “Hemşireler İçin Etik İlke ve Sorumluluklar”. Erişim Tarihi: 21.03.2023, ErişimAdresi: https:// turkhemsirelerdernegi.org.tr/files/tr/thd/meslegi-etigi/hemsireler-icinetik-ilke-ve-sorumluluklar/hemsire brosur.pdf
• 10. T.C. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. (2016). “Hasta Mahremiyetine Saygı Gösterilmesi Genelgesi”. Sayı: 54567092-641-99-3104.
• 11. Çınar, F., Eti Aslan, F. ve Es, M. (2019). “Cerrahi Hemşirelerinin Mahremiyet Bilinçlerinin İncelenmesi”. Kocaeli Tıp Dergisi, 8 (3), 95-103.
• 12. Nightingale, F., and Cross, F. (2020). “Notes on Nursing - What It Is, and What It Is Not”. Read Books Ltd. Retrieved from https://www.perlego.com/book/1383285/notes-on-nursing-what-it-is-and-what-it-is-not-with-a-chapter-from-beneath-the-banner-being-narratives-of-noble-lives-and-brave-deeds-by-f-j-cross-pdf. Retrieval date: 22.03.2023
• 13. Kızılcık Özkan, Z., Çil Eyi, S., ve Mayda, Z. (2020). “Hasta Mahremiyetini Korumada Hemşirelik Öğrencilerinin Davranışlarının Belirlenmesi”. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 8 (2), 312-320. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.718308
• 14. Zihaghi, M., Saber, S., Nouhi, E. and Kianian, T. (2016).” Respect for Privacy by Nurses from the Perspective of the Elderly Hospitalized in Internal and Surgical Wards”. Medical-Surgical Nursing Journal, 5 (3), 23-29.
• 15. Aktan, G.G., Eşer, İ. ve Kocaçal, E. (2019). “Hemşirelerin Hasta Mahremiyetini Koruma ve Sürdürme Durumları ile Etkileyen Faktörler”. Journal of Education and Research in Nursing, 16, 301-305. https://doi.org/10.5222/HEAD.2019.301
• 16. Arslan, E.T., ve Demir, H. (2023). “Sağlık Çalışanlarının Hasta Mahremiyetine İlişkin Tutumu: Nitel Bir Araştırma”. Bolu Abant İzzet Baysal University Journal of Graduate School of Social Sciences, 17 (4), 191-220. https://doi.org/https://dergipark.org.tr/en/pub/basbed/issue/38799/459060
• 17. Aydın, R. (2019). “Doğumda Mahremiyetin Önemi ve Ebelik”. Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1 (2), 120-129
• 18. Bahar, A., Özgürbüz, N., Taşkın Erdem, D. ve Dulkara, G.H. (2022). “Hemşirelik ve Ebelik Öğrencilerinin Hasta Mahremiyeti Bilincine İlişkin Bilgi ve Tutumlarının İncelenmesi”. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 4 (2), 118-129. https://doi.org/10.51123/jgehes.2022.49
• 19. Candan, M. ve Bilgili, N. (2018). “Hemşire ve Ebelerin Hasta Mahremiyetine Ilişkin Görüşlerinin Değerlendirilmesi”. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 34-43.
• 20. Çınar, İ.Ö. ve Dağlı, F. (2021). “Mesleki Uygulama Yapan Öğrencilerin Hasta Mahremiyetine İlişkin Görüşü”. Türkiye Klinikleri Tıp Etiği-Hukuku Tarihi Dergisi, 29 (1), 78-85.
• 21. Demir, H., Özyaral, O., Biçer, İ. ve Aydın, O. A. (2021). “Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Hasta Mahremiyeti Konusundaki Tutumları”. Sağlık ve Sosyal Refah Araştırmaları Dergisi, 3 (1), 23-30.
• 22. Öztürk, H., Özçelik, S. K. ve Bahçecik, N. (2014). “Hemşirelerin Hasta Mahremiyetine Özen Gösterme Durumu”. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 30 (3), 19-31.
• 24. Sagiroglu, E., and Alpoguz, A. (2022). “The Evaluation of the Privacy Consciousness of Midwifery Students in Delivery Room Clinical Practice”. Journal of Midwifery and Health Sciences, 5 (1), 1-8. https://doi.org/10.54614/jmhs.2022.957080
• 25. Tanrıkulu, F., Erol, F., Atılkan, N. Y., Gündogdu, H., Karabulut Cetin, B. and Dikmen, Y. (2020). “Investigation of the Evaluation of the Nurses in Patient Privacy”. Journal of Innovative Healthcare Practices, 1 (1), 22-29.
• 26. Topatan, S. (2020). “Jinekoloji ve Obstetri Polikliniğine Başvuran Kadınlarda Beden Mahremiyeti”. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11 (3), 471-477. https://doi.org/10.31067/0.2020.285
• 27. Ozturk, H., Bahcecik, N. and Ozcelik, K.S. (2014). “The Development of the Patient Privacy Scale in Nursing”. Nursing Ethics, 21 (7), 812-828. https://doi.org/10.1177/0969733013515489
• 28. Erdil, F. and Korkmaz, F. (2009). “Ethical Problems Observed by Student Nurses”. Nursing Ethics, 16 (5), 589-598. https://doi.org/10.1177/0969733009106651
• 29. Kim, M. (2012). “A Study on Protecting Patients' Privacy of Obstetric and Gynecologic Nurses”. Korean Journal of Women Health Nursing, 18 (4), 268-278. https://doi.org/10.4069/kjwhn.2012.18.4.268
• 30. Zaybak, A., Aktan, G.G., and Eser, İ. (2021). “The Status of Protecting and Maintaining Patient Privacy of Intern Nurses and Affecting Factors”. Journal of education and research in nursing (Online), 18 (4), 396-401. https://doi.org/10.5152/jern.2021.43799