İş Stresi ve Yaratıcılık Süreci İlişkisi: Kütahya’daki Mutfak Çalışanları Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2018, Ek Sayı 1, 283 - 307, 27.07.2018

İbrahim Akça Elif Tuba Beydilli

Öz

Bu
araştırma kapsamında, Kütahya’da faaliyet gösteren Turizm Yatırım ve İşletme
Belgeli otel işletmelerinde çalışan mutfak personelinin iş stresi ve
yaratıcılık düzeyleri arasındaki ilişki ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Araştırma nicel bir araştırmadır. 
Çalışma kapsamında 47 aşçıdan anket formu yardımıyla veri elde
edilmiştir. Elde edilen verilerin analizinde korelasyon analizi, regresyon
analizi, bağımsız örneklem t testi, Mann Whitney U ve Kruskal Wallis
testlerinden yararlanılmıştır. Araştırma çerçevesinde, mutfak çalışanlarının iş
stresi düzeyleri ile yaratıcılık süreçleri arasındaki ilişki test edilmiş ve
elde edilen kanıtlar doğrultusunda iki değişken arasında orta düzeyde pozitif
yönlü ilişki tespit edilmiştir. Katılımcılar en çok işin yapısından kaynaklanan
stres faktörlerine yönelik olumsuz algıya sahiptir. Bununla birlikte
katılımcılar arasında en düşük olumsuz algı ise kişiler arası stres
faktörlerine yönelik gözlenmiştir. Bütün bunlara ek olarak, araştırma
kapsamında iş stresi faktörlerinin yaratıcılık sürecini etkilediği sonucuna
ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İş Stresi, Yaratıcılık Süreci, Aşçılık

Kaynakça

• Albors-Garrigos, J., Barreto , V., Garcia-Segovia, P., Martinez-Monzo, J. & Hervas-Oliver, J. L. (2013). “Creativity and innovation patterns of haute cuisine chefs, Journal of Culinary Science & Technology, 11:1, 19-35.
• Armstrong, G. S., Atkin-Plunk, C. A. Wells, J. (2015). “The relationship between work–family conflict, correctional officer job stress, and job satisfaction”,. Criminal Justice and Behavior, Vol. 42, No. 10, 1066–1082.
• Bouty, I. & Gomez M. L. (2013). “Creativity in haute cuisine: strategic knowledge and practice in gourmet kitchens, Journal of Culinary Science & Technology,11:1, 80-95.
• Chiang, F. F.T., Birtch, T.A. & Kwan, H. K. (2010). ”The moderating roles of job control and work-life balance practices on employee stress in the hotel and catering industry”, International Journal of Hospitality Management,Vol: 29, 25-32.
• Chung, E. K., Jung, Y. & Sohn, Y. W. (2017). “A moderated mediation model of job stress, job satisfaction, and turnover intention for airport security screeners”, Safety Science, Vol: 98, 89-97.
• Deveci, B. (2017). “İş stresi ve turizm işletmelerinde yapılan araştırmalara ilişkin bir değerlendirme”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:9, Sayı:20, 39-53.
• Dollard, M.F., LaMontagne, A. D., Caulfield, N., Blewett, V. & Shan, A. (2007). “Job stress in the Australian and international health and community services sector: a review of the literature”, International Journal of Stress Management, Vol. 14, No. 4.417-445.
• Genç, S., Genç, V. & Gümüş, M. (2016). “Otel işletmelerinde duygusal zekanın iş stresi ve iş yaşam dengesi üzerindeki etkisi”, Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, Cilt:6, Sayı2/1, 97-112.
• Hoboubi, N., Choobineh, A., Ghanavati, F.K. & Keshavarzi, S. (2017). “The impact of job stress and job satisfaction on workforce productivity in an Iranian petrochemical industry”, Safety and Health at Work, Vol:8, 67-71.
• Horng, J. S. & Hu, M. (2008). “The mystery in the kitchen: culinary creativity”, Creativity Research Journal, 20:2, 221-230.
• Horng, J.S. & Hu, M. (2009). “The Creative Culinary Process: Constructing and Extending a Four-Component Model”, Creativity Research Journal, 2/(4), 376 383.
• Hu, H.H. & Cheng, C.W. (2010). “Job stress, coping strategies, and burnout among hotel industry supervisors in Taiwan”, The International Journal of Human Resource Management, Vol. 21, No. 8, 1337-1350.
• Jeou-Shyan & Lee, H. Y. C. (2007) What does it take to be a creative culinary artist?, Journal of Culinary Science & Technology, 5:2-3, 5-22.
• Jeou-Shyan, H. & Lin L. (2009). “The development of a scale for evaluating creative culinary products”, Creativity Research Journal, 21:1, 54-63.
• Jung, H. S., Yoon, H. H. & Kim, Y. J. (2012). “Effects of culinary employees' role stress on burnout and turnover intention in hotel industry: moderating effects on employees' tenure”, The Service Industries Journal, Vol. 32, No. 13, 2145-2165.
• Jung, H.S. & Yoon, H.H. (2014). “Antecedents and consequences of employees'job stress in a foodservice industry: focused on emotional labor and turnover intent”, International Journal Of Hospitality Management, Vol:31, 84-88.
• Kesici, M. & Önçel, S. (2015). “Aşçıların mesleki özerklikleri ile yaratıcılık süreci ilişkisi”, İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 16, Sayı 1, 23-45.
• Lin, P. M. C. & Baum, T. (2016). “The meaning of applied creativity in the culinary industry”, International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 17:4, 429-448.
• Pratten, J.D. (2003). "The training and retention of chefs", International Journal of Contemporary Hospitality Management, Vol. 15 Issue: 4, 237-242.
• Richards, G.(2011). “Creativity and tourism: the state of the art”, Annals of Tourism Research, Vol. 38, No. 4, 1225-1253.
• Robinson, R. N.S. & Beeslev, L. G. (2010). “Linkages between creativity and intention to quit: an occupational study of chefs”, Tourism Management, 31, 765-776.
• Samen, S. (2008). “İşletmelerde yaratıcılığın önemi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 17, Sayı 2, 363-378.
• Seçilmiş,C., Kodaş, B. & Kodaş, D. (2017). “Örgütsel öğrenme yeteneği ve yaratıcılık süreci ilişkisi: Eskişehir'deki mutfak çalışanları üzerine bir araştırma”, Journal of Tourism and Gastronmy Studies, 5/3, 150-167.
• Sökmen,A. (2014). Yiyecek İçecek Hizmetleri Yönetimi ve İşletmeciliği. Detay Yayıncılık (7. Baskı), Ankara.
• Suarthana,J. H. P.,& Riana, G. (2016). “The effect of psychological contract breach and workload on intention to leave: mediating role of job stress”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 219, 717 – 723.
• Tongchaiprasit, P. & Ariyabuddhiphongs, V. (2016).” Creativity and turnover intention among hotel chefs: the mediating effects of job satisfaction and job stress”, International Journal of Hospitality Management, Vol:55, 33-40.
• Trivellas, P., Reklitis, P. & Platis, C. (2013). “The effect of job related stress on employees’ satisfaction: A survey in Health Care”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Vol: 73, 718 – 726.
• Tsaur, S.H. & Tang, Y. (2012). “Job stress and well-being of female employees in hospitality: the role of regulatory leisure coping styles”, International Journal Of Hospitality Management, Vol:31, 1038-1044.
• Turunç, Ö. (2015). “İş stresi - kaytarma ilişkisinde liderin rolü: turizm sektöründe bir araştırma”, Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt:1, Sayı:2, 142-159.
• Unur, K. & Pekerşen, Y. (2017). “İş stresi ile toksik davranışlar arasındaki ilişki: aşçılar üzerinde bir araştırma”, Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 14(1), 108-129.
• Yesilbas, M. & Wan, T.T.H. (2017). “The impact of mobbing and job-related stress on burnout and health-related quality of life: the case of Turkish territorial state representatives”, International Journal of Public Administration, 40:12, 1024-1035.
• Yılmaz, A. (2016). Algılanan Örgütsel Destek Ortamında İş Stresi Ve İş Yaşam Kalitesinin İş Performansı Üzerine Etkisinin Araştırılması: İstanbul'da Bulunan Beş Yıldızlı Otellerde Çalışan Aşçılar Üzerine Bir Araştırma. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İstanbul.