Inclusion Level of Geographical Indication Products in Tourism Business Certificated Food and Beverage Businesses’ Menus: Ankara Province Example

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 384 - 405, 24.09.2021

Emircan Yılmaz , Zuhal Çilingir Ük

https://doi.org/10.32572/guntad.952500

Cited By: 6

Öz

Changing tourist views and preferences within the tourism sector have led to the emergence of alternative tourism types, and gastronomic tourism is among these alternative tourism types. This situation reveals the need to determine the level of gastronomic tourism potential of cities or regions and whether products with regional and geographical indication registration certificate are included in the menus of food and beverage businesses. Content analysis method was used in the research. The universe of the research consists of 113 tourism business certified food and beverage businesses in Ankara. During the research process, it was tried to reach all 113 enterprises in order to perform a census. Since 17 of these enterprises are not active, 12 enterprises were excluded from the scope of the research because their business structures were not suitable for research. The menus of the remaining 84 businesses were examined by researchers between October 15, 2020 and November 15, 2020, and the data obtained from the menus were processed into the pre-prepared coding list. It was determined that while 43 of the food and beverage businesses included in the study had geographical indication products in their menu, there were no geographical indication products in the menu of 41 food and beverage businesses. It has been determined that there are 25 types of geographical indication products in total in 43 food and beverage businesses that include products with geographical indication registration certificate in their menus.

Anahtar Kelimeler

Gastronomy, Gastronomy Tourism, Tourism, Geographical Indication

Turizm İşletme Belgeli Yiyecek İçecek İşletmelerinin Menülerinde Coğrafi İşaretli Ürünlerin Yer Alma Düzeyi: Ankara İli Örneği

Öz

Turizm sektörü içerisinde değişen turist bakışları ve tercihleri alternatif turizm türlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır ve gastronomi turizmi de bu alternatif turizm türleri arasında yer almaktadır. Bu durum, şehirlerin veya bölgelerin gastronomi turizmi potansiyelinin ne düzeyde olduğunu ve yiyecek içecek işletmelerinin menülerinde yöresel ve coğrafi işaret tescil belgesine sahip olan ürünlere yer verilip verilmediğinin tespit edilmesi ihtiyacını ortaya çıkarmaktadır. Araştırmada içerik analizi yönteminden faydalanılmıştır. Araştırmanın evrenini Ankara’da bulunan 113 turizm işletme belgeli yiyecek içecek işletmesi oluşturmaktadır. Araştırma sürecinde tam sayım gerçekleştirebilmek için 113 işletmenin tamamına ulaşılmaya çalışılmıştır. Bu işletmelerden 17 tanesi faal durumda bulunmadığından, 12 işletmenin ise işletme yapılarının araştırma yapılması açısından uygun olmaması nedeniyle araştırma kapsamından çıkarılmıştır. Geriye kalan 84 işletmenin menüleri, 15 Ekim 2020 ile 15 Kasım 2020 arasında araştırmacılar tarafından incelenmiş ve menülerden elde edilen veriler önceden hazırlanmış olan kodlama listesine işlenmiştir. Çalışmaya dâhil olan yiyecek içecek işletmelerinin 43 tanesinin menüsünde coğrafi işaretli ürün bulunurken, 41 yiyecek içecek işletmesinin menüsünde ise coğrafi işaretli ürün bulunmadığı tespit edilmiştir. Coğrafi işaret tescil belgesine sahip ürünlere menülerinde yer veren 43 yiyecek içecek işletmesinde toplamda 25 çeşit coğrafi işaretli ürün bulunduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi, Gastronomi Turizmi, Turizm, Coğrafi İşaret

Kaynakça

• Akkuş, Ç. ve Şimşek, A. (2019). Yöresel Yiyeceklerin Menülerde Yer Alma Düzeyleri: Kastamonu Örneği. 8. International Vocational Schools Symposium, 11-13 June 2019, Sinop.
• Arıkan, M. (2017). Türkiye’de Coğrafi İşaretli Ürünlerin Kırsal Alana Olan Etkilerinin Üretici Açısından Belirlenmesi: Finike Portakalı Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Antalya.
• Bayat, G. (2018). Gastronomi Turizmi Kapsamında Yiyecek İçecek Menülerinde Yöresel Mutfağın Kullanımı: Iğdır İli Örneği. TURAN-SAM Uluslararası Bilimsel Hakemli Dergisi, 10 (40), 757-762.
• Bayat, G. (2020). Kars’ın Yerel Yemekleri ve Yerel Ürünlerin Kars’taki Yiyecek İçecek İşletmelerinde Kullanımının Sürdürülebilir Gıda Kapsamında Değerlendirilmesi. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4 (3), 2640-2654.
• Belletti, G., Marescotti, A. ve Touzard, J. M. (2017). Geographical Indications, Public Goods, and Sustainable Development: The Roles of Actors Strategies and Public Policies. World Development, 98, 45-57.
• Birch, D. ve Memery, J. (2020). Tourists, Local Food and the Intention-Behaviour Gap. Journal of Hospitality and Tourism Management, 43, 53-61.
• Björk, P. ve Kauppinen-Raisanen, H. (2016). Local Food: A Source for Destination Attraction. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 28 (1), 177-194.
• Büyükşalvarcı, A., Şapçılar, M. C. ve Yılmaz, G. (2016). Yöresel Yemeklerin Turizm İşletmelerinde Kullanılma Durumu: Konya Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4 (4), 165-181.
• Canizares, S. M. S. ve Lopez-Guzman, T. (2012). Gastronomy as a Tourism Resource: Profile of the Culinary Tourist. Current Issues in Tourism, 15 (3), 229-245.
• Cohen, J. (1960). A Coefficient of Agreement for Nominal Scales. Educational and Psychological Measurement, 20 (1), 37-46.
• Çakaloğlu, M. (2015). Marka Ürünler, Coğrafi İşaret ve Tüketici Algısı, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, Antalya.
• Dağ, T. (2020). Geleneksel Peynirlerin Gastronomi Turizmi Açısından Değerlendirilmesi: İzmir Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Anabilim Dalı, Nevşehir.
• Dayısoylu, S. K., Yörükoğlu, T. ve Ançel, T. (2017). Kahramanmaraş’ın Coğrafi İşaretli Ürünleri ve İlin Potansiyel Durumu. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20 (1), 80-88.
• Demir, C. (2011). Mutfak Turizminin Destinasyon Pazarlamasındaki Önemi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Ankara.
• Dilsiz, T. (2020). Gastronomi Turizminde Türkiye Peynirler: İstanbul Peynir Festivali, Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Kastamonu.
• Duman, S. (2018). Kastamonu’ya Gelen Kayak Turistlerinin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı. Yüksek Lisans Tezi, Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Kastamonu.
• Dündar Arıkan, A. (2017). Eskişehir’deki Yiyecek İçecek İşletmelerinin Menülerinde Eskişehir Mutfağının Yeri. Journal of Human Sciences, 14 (2), 2061-2077.
• European Commission (2021). eAmbrosia-the Eu Geographical Indications Register. [URL:http://www.ec.europa.eu/info/food-farming-fisheries/food-safety-and-quality/certificiation/quality-labels/geographical-indications-register/#] (Erişim Tarihi: 5 Mayıs 2021).
• Fleiss, J. L. (1971). Measuring Nominal Scale Agreement Among Many Raters. Psychological Bulletin, 76 (5), 378-382.
• Gökçe, O. (2019). Klasik ve Nitel İçerik Analizi: Felsefe, Yöntem, Uygulama. İstanbul: Çizgi Kitabevi.
• Gündeğer, M. (2014). Coğrafi İşaretlerin Bölgesel Turizm Gelişimindeki Önemi: Çanakkale İli Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Çanakkale.
• Gündoğdu, G. (2005). 555 Sayılı CoğİşKHK’nın Uygulanmasında “ürün” Kavramı ve Bazı Sorunlar. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 62 (1-2), 213-238.
• Hatipoğlu, A., Zengin, B., Batman, O. ve Şengül, S. (2013). Yöresel Yemeklerin Kırsal Turizm İşletme Mönülerinde Kullanım Düzeyleri: Gelveri Örneği. Uluslararası Sosyal ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 3 (1), 6-11.
• Hernandez-Rojas, R.D., Folgado-Fernandez, J.A ve Palos-Sanchez, P.R. (2021). Influence of the Restaurant Brand and Gastronomy on Tourist Loyalty. A Study in Cordoba (Spain). International Journal of Gastronomy and Food Science, 23, 1-10.
• Huang, G. (2003). Reconciling Conflicts between Trademark and Geographical Indications: How to Protect Geographical Indications in China, Master Thesis, University of Toronto, Toronto.
• Işın, A. ve Yalçın, E. (2020). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Gastronomi Turizmi Kapsamında Değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 8 (4), 2507-2522.
• Işkın, M. (2021). Türkiye’nin Gastronomi Turizmi Gelişmişlik Göstergeleri ve Yerli Turistlerin Göstergelere İlişkin Deneyim Durumları. Journal of Global Tourism and Technology Research, 2 (1), 27-34.
• İloğlu, N. (2014). Coğrafi İşaretli Tescili ve Denetimi Üzerine Farklı Ülke Sistemlerinin İncelenmesi ve Türkiye Uygulaması, Uzmanlık Tezi, Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• Kan, M. (2011). Yerel Düzeyde Ekonomik Kalkınmada Coğrafi İşaretlerin Kullanımı ve Etkisi: Akşehir Kirazı Araştırması, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Ankara.
• Kantaroğlu, M. ve Demirbaş, N. (2018). Türkiye’de Coğrafi İşaretli Gıda Ürünleri Üretim Potansiyelinin Değerlendirilmesi. VIII. International Balkan and Near Eastern Social Sciences Congress Series, 514-520.
• Karakulak, Ç. (2016). Coğrafi İşaretleme Yoluyla Gastronomik Kimlik Oluşturma ve Gastronomik Kimliğin Destinasyon Pazarlamasındaki Rolü: Trakya Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Muğla.
• Karaman, M. (2017). Yerli Turistlerin Gaziantep Mutfağına Bakış Açılarının Tespit Edilmesine Yönelik Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı.
• Kendir, H. (2020). Gastronomik Lezzetlere Yönelik Çevrimiçi Turist Deneyimlerinin İncelenmesi: Edirne Tava Ciğeri Örneği. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları Dergisi, 3 (3), 408-423.
• Kızılgeçi, Ç. (2019). Gastronomi Turizminin Alternatif Turizm Ürünü Olarak Değerlendirilmesi: Mardin İlinde Bulunan İşletmelere Yönelik Bir Uygulama. Doktora Tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Gaziantep.
• Kök, A. ve Güngör, A. (2021). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Sürdürülebilir Gastronomi Turizmi Açısından Önemi: Akçakoca-Melengücceği Tatlısı Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 5 (1), 61-74.
• Kumar, G. M. K. (2019). Gastronomic Tourism- A Way of Supplementing Tourism in the Andaman & Nicobar Islands. International Journal of Gastronomy and Food Science, 16, 1-6.
• Landis, J. R. ve Koch, G. G. (1977). The Measurement of Observer Agreement for Categorical Data. Biometrics, 33 (1), 159-174.
• Menapace, L., Colson , G., Grebitus, C. ve Facendola, M. (2011). Consumers Preferences for Geographical Origin Label: Evidence from the Canadian Olive Oil Market. European Review of Agricultural Economics, 38 (2), 193-212.
• Meral, Y. (2013). Kahramanmaraş Kent Merkezinde Coğrafi İşaretli Ürünlere İlişkin Tüketici Tercihleri: Gemlik Zeytini Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Kahramanmaraş.
• Meral, Y. ve Şahin, A. (2013). Tüketicilerin Coğrafi İşaretli Ürün Algısı: Gemlik Zeytini Örneği. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 16 (4), 16-24.
• Mercan, Ş. O. ve Üzülmez, M. (2014). Coğrafi İşaretlerin Bölgesel Turizm Gelişimindeki Önemi: Çanakkale İli Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29 (2), 67-94.
• Oğan, Y. ve Büyükyılmaz, Ş. (2020). Karadeniz Bölgesinin Coğrafi İşaretli Gastronomik Ürünleri. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 4 (3), 337-354.
• Okumuş, B., Okumuş, F. ve Mckercher, B. (2007). Incorporating Local and International Cuisines in the Marketing of Tourism Destinations: The Cases of Hong Kong and Turkey. Tourism Management, 28, 253-261.
• Öney, H. (2013). Gastronomi Turizmi. Adili Sadık Bahçe (Ed), içinde Alternatif Turizm (s. 158-190). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
• Özdemir, M. (2010). Nitel Veri Analizi: Sosyal Bilimlerde Yöntembilim Sorunsalı Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (1), 323-343.
• Özgür, D. (2011). Coğrafi İşaretlerin Korunması: Avrupa Birliği’ndeki Hukuki Çerçeve ve Türkiye Uygulaması, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Avrupa Birliği Anabilim Dalı, İzmir.
• Ray, U. C. ve Demirtaş, N. (2019). Hatay Mutfağı Yöresel Yemeklerinin Turizm İşletme Belgeli Lokanta Mönülerinde Kullanımı: Antakya Örneği. Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Sempozyumu, 25-27 Haziran 2019, Nevşehir.
• Sandıkçı, M., Aydoğdu, A. ve Pamukçu, H. (2015). Yöresel Yemeklerin Menülerde Yer Alma Düzeyi: Kastamonu Konakları Örneği. 1. Uluslararası Türk Dünyası Turizm Sempozyumu, 19-21 Kasım 2015, Kastamonu.
• Sharples, L. ve Hall, C. M. (2004). The Consumption of Experiences or the Experience of Consumption? An Introduction to the Tourism of Taste. In: Food Tourism Around the World, 13-36, Routledge.
• Sims, R. (2008). Food, Place and Authenticity: Local Food and the Sustainable Tourism Experience. Journal of Sustainable Tourism, 17 (3), 321-336.
• Sormaz, Ü., Madenci, B. A. ve Yılmaz, M. (2020). Konya İli Gastronomi Potansiyelinin Değerlendirilmesi. International Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, 6 (28), 115-129.
• Şahin Başfırıncı, Ç. (2008). Bir Pazarlama İletişim Medyası Olarak Web Ortamında İçerik Analizi Yapmanın Güçlükleri ve Olası Çözüm Önerileri. Yönetim Dergisi, 19 (61), 52-71.
• Şahin, A. ve Meral, Y. (2012). Türkiye’de Coğrafi İşaretleme ve Yöresel Ürünler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 5 (2), 88-92.
• Şengül, S. ve Türkay, O. (2016). Yöresel Mutfak Unsurlarının Turizm Destinasyonu Seçimindeki Rolü (Mudurnu Örneği). Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12 (29), 63-87.
• Şengül, S. ve Türkay, O. (2017). Türkiye’nin Yöresel Mutfakları. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Tuna, M. ve Özyurt, B. (2018). Ankara’da Gastronomi Turizminin Değerlendirilmesi: Nitel Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6 (Special Issue 3), 73-87.
• Tüfekçi, Ö. K., Tüfekçi, N. ve Kalkan, G. (2016). Eğirdir Mutfağının Marka Kimlik Unsurlarının Değerlendirilmesi: Menülere İlişkin Bir İçerik Analizi. International Multidisciplinary Conference, 21-22 April 2016, Antalya.
• Türk Patent ve Marka Kurumu (2021). Coğrafi İşaretler. [URL:http://www.ci.turkpatent.gov.tr/sayfa/coğrafi-işaret-nedir] (Erişim Tarihi: 5 Mayıs 2021).
• Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği (2015). Gastronomi Turizmi Raporu. [https://www.tursab.org.tr/dosya/12302/tursab-gastronomi-turizmi-raporu_12302_3531549.pdf] (Erişim Tarihi: 5 Mayıs 2021).
• Yazıcıoğlu, İ., Işın, A. ve Yalçın, E. (2019). Coğrafi İşaretli Ürünlerin Gastronomi Turizmi Kapsamında Değerlendirilmesi: Akdeniz Bölgesi Örneği. Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3, 861-871.
• Yenipınar, U. ve Kart Gölgeli, Ü. (2015). Yerel Yiyeceklerin Gastronomi Turizmindeki Yeri ve Önemi: Anamur Örneği. 1. Avrasya Uluslararası Turizm Kongresi Güncel Konular, Eğilimler ve Göstergeler, 28-30 Mayıs 2015, Konya.
• Yenipınar, U., Köşker, H. ve Karacaoğlu, S. (2014). Turizmde Yerel Yiyeceklerin Önemi ve Coğrafi İşaretleme: Van Otlu Peyniri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2 (2), 13-23.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 11. Baskı.
• Yıldırım, O., Karaca, O. B. ve Çakıcı, A. (2018). Yöresel Yemeklere Konaklama ve Yiyecek İçecek İşletmelerinin Menülerinde Yer Verilme Durumu: Adana ve Mersin Bölgesinde Bir Araştırma. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6 (4), 376-398.
• Yıldız, M. H. ve Akdemir, N. (2020). Yiyecek İçecek İşletmelerinin Menülerindeki Yöresel Gıda Ürünleri ve Coğrafi İşaretli Gıda Ürünlerinin Kullanım Düzeylerinin Değerlendirilmesi: Isparta Örneği. International Marmara Social Sciences Congress (Autumn), 463-468.
• Yılmaz, E., Canbolat, C. ve Çilingir Ük, Z. (2021). Üreticilerin Bakış Açısından Coğrafi İşaretli Bir Yiyecek: Beypazarı Kurusunun Değerlendirilmesi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (1), 145-166.
• Yönet Eren, F. (2018). Coğrafi İşaret İle Tescilli Ürünlerin Gastronomik Destinasyonlara Etkisi: Kapadokya Bölgesi’nde Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gastronomi ve Mutfak Sanatları Anabilim Dalı, Ankara.
• Yürekli, D. (2015). Coğrafi İşaretlerin Tescili ve Uygulama Sürecindeki Sonuçların Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Dış Ticaret Eğitimi Anabilim Dalı, Ankara.
• Zağralı, E. (2014). Destinasyon Çekicilik Unsuru Olarak Mutfak Turizmi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, İzmir.