Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Uzmanlık Tercihleri ve Mesleki Kaygı Düzeyleri

Yıl 2021, Cilt: 13 Sayı: 3, 171 - 192, 26.12.2021

Rıza Çıtıl Mustafa Keten

Öz

Amaç: Bu çalışmada, tıp fakültesi 4., 5., ve 6. sınıf öğrencilerinin uzmanlık tercihleri, etkileyen nedenler ve mesleki kaygı düzeylerinin belirlenmesi amaçlandı.
Yöntem: Bu kesitsel çalışmanın evreni, 2019 yılında Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi klinik stajlardaki 252 öğrenciden oluşuyordu. Örneklem büyüklüğü hesaplanmadan evrenin tamamına ulaşılması hedeflendi. Katılımcılara sosyo-demografik özellikleri, uzmanlık tercihleri ve mesleki kaygılarına yönelik soruları içeren anket formu ile Sürekli Kaygı Ölçeği (STAI-TX) uygulandı. Ölçek puanı arttıkça kaygı düzeyinin de yükseldiği, ölçek puanı ≥42 ise “yüksek” kaygı düzeyi olarak kabul edildi.
Bulgular: Çalışmaya katılan 233 öğrencinin %56,7’si kadın, yaş ortalaması 22,9±1,4’tü.%39,5’i 4. sınıf, 27,5’i 5. sınıf, %33’ü 6. sınıf öğrencisiydi. Öğrencilerin %88,8’i tıp fakültesini isteyerek tercih etmişti. %76,8’i mezuniyet sonrasında uzmanlık yapmayı istediğini (%47,5’i dahili bilimler) istiyordu. %65,7’si uzmanlık sınavına hazırlık için dershaneye gidiyordu. Öğrencilerin uzmanlık tercihlerini büyük ölçüde etkileyen en sık nedenler mutlu etmesi (%94,4) ve mesleki açıdan tatmin etmesi (%87,5) olarak belirtildi. Öğrencilerin sınıfı (p=0,007), baba eğitim düzeyi (p=0,002), tıp fakültesini isteyerek tercih etme durumu (p=0,024) ve uzmanlık sınavı için kursa gitme durumunun (p=0,021) uzmanlık istemeyi anlamlı şekilde etkilediği saptandı. Öğrencilerin SKÖ puanı ortalaması 47,47±7,47 idi. Tıp fakültesini isteyerek tercih etme durumu ile SKÖ puanı arasında anlamlı ilişki vardı (p=0,003). Öğrencilerin %79,3’ünün kaygı düzeyi “yüksek” olarak saptandı. Tıp fakültesine isteyerek girmenin öğrencilerde yüksek kaygı puanı üzerine anlamlı etkisi olduğu bulundu (%95 GA:1,58-8,07; p=0,004).
Sonuç: Tıp fakültesi öğrencilerinin çoğunluğunun fakülteyi isteyerek tercih etmesi ve uzman olmayı düşünmesine karşılık yaklaşık beş öğrenciden dördünün mesleki kaygı düzeyi yüksektir. Uzmanlıkla ilgili nedenlerin yüksek kaygı üzerinde önemli etkisi vardır. Uzmanlık tercihlerini en fazla etkileyen nedenler ilgili branşta olmaktan dolayı mutlu olmak ve mesleki tatmindir. Hekimlerin uzmanlık tercihleri ve kaygı durumlarını etkileyen faktörlerin daha standardize ölçeklerle daha fazla sayıda çalışılmasının hekimlerin mesleki performansları ve sağlık politikalarına yön vermesi açısından oldukça önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Tıp fakültesi, öğrenci, uzmanlık, mesleki kaygı

Specialızation Preferences and Professional Anxiety Levels of Medical Faculty Students

Öz

Objective: In this study, it was aimed to determine the specialization preferences, affecting factors and professional anxiety levels of 4th, 5th, and 6th grade medical students.
Methods: The population of this cross-sectional study consisted of 252 students in clinical internships at Tokat Gaziosmanpaşa University Faculty of Medicine in 2019. It was aimed to reach the entire population without calculating the sample size. The Trait Anxiety Inventory (STAI-TX) was administered to the participants with a questionnaire containing questions about their socio-demographic characteristics, specialty preferences and professional concerns. As the scale score increased, the level of anxiety increased, and if the scale score was ≥42, it was accepted as "high" anxiety level. Number and percentage were used in descriptive data, t-test, One-Way Anova test, Chi-square test and multiple linear regression analysis were used for comparisons between groups. Statistically significance level was accepted as p<0.05.
Results: 56.7% of the 233 students who participated in the study were female, and the mean age was 22.9±1.4. 39.5% were in the 4th grade, 27.5% were in the 5th grade, and 33% were in the 6th grade. 88.8% of the students chose the medical faculty willingly. 76.8% wanted to specialize (47.5% internal sciences) after graduation. 65.7% of them were going to the course to prepare for medical specialty exam. The most common reasons that greatly affect students' specialization preferences were stated as being happy (94.4%) and being professionally satisfied (87.5%). It was determined that students' class (p=0.007), father's education level (p=0.002), willingness to choose medical school (p=0.024) and going to medical specialty exam course (p=0.021) had a significant effect on their request for specialization. The mean STAI score of the students was 47.47±7.47. There was a significant relationship between the willingness to choose medical school and the STAI score (p=0.003). The anxiety level of 79.3% of the students was determined as "high". It was found that voluntarily entering medical school had a significant effect on high anxiety scores in students (95% CI: 1.58-8.07; p=0.004).
Conclusion: Although the majority of medical students prefer the faculty willingly and consider becoming a specialist, approximately four out of five students have a high level of professional anxiety. Specialization-related reasons have a significant impact on high anxiety. The reasons that affect the specialization preferences the most are being happy to be in the relevant branch and professional satisfaction. It is very important to study the factors affecting physicians' specialty preferences and anxiety with more standardized scales in terms of directing physicians' professional performance and health policies.

Anahtar Kelimeler

Medical faculty, student, specialty, professional anxiety

Kaynakça

• 1. Tengiz Fİ, Babaoğlu AB. Tıp Fakültesi son sınıf öğrencilerinin kariyer tercihleri ve bu tercihleri etkileyen faktörler. SDÜ Tıp Fak Dergisi 2020:27(1):67-78.
• 2. Türkiye Sağlık İstatistik Yıllığı 2019 Haber Bülteni.Erişim Tarihi: 13.12.2020.Erişim Adresi:https://sbsgm.saglik.gov.tr/TR,73329/saglik-istatistikleri-yilligi-2019-haber-bulteni
• 3. Mayda AS, Yılmaz M, Bolu F, Deler MH, Demir H, Doğru MF, et al. Bir Tıp Fakültesi 4, 5 ve 6. sınıf öğrencilerinde gelecek ile ilgili kaygı durumunun değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2014;4(3):7-13.
• 4. Cansever İH, Metin A, Kişi M. Tıp öğrencilerinin tıpta uzmanlık tercihlerini etkileyen faktörler üzerine sistematik derleme. Opus Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi 2020;13(7):792-812.
• 5. Göktaş Dörtyol B. Tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinin mezuniyet sonrası ile ilgili düşünceleri, kariyer seçimleri ve etkileyen faktörler. Tıp Eğitimi Dünyası 2017; 16(50): 12-21.
• 6. Kurnaz A, Bayram T, Bayar ES, Kaya G, Bayraktar S, Gür S, ve ark. Bir tıp fakültesi 6. sınıf öğrencilerinin mezuniyet sonrası kariyerleri ile ilgili düşünceleri. 19. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Sayfa 392. 15-17 Mart 2017, Antalya, Türkiye.
• 7. Tekin Ç, Güneş G, Türkol E. İnönüÜniversitesi Tıp Fakültesi öğrencilerinin tıpta uzmanlık tercihleri ve etkileyen faktörler. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 1: 5-10.
• 8. Hamid S, Inam SHA, Jamil H, Zeb R. Speciality preference with respect to gender among medical students of Pakistan. J Pak Med Assoc Journal 2019:8:1190-1193.
• 9. Querido S, Broek S, Rond M, Wigersma L, Cate O. Factors affecting senior medical students’ career choice. Int J Med Educ 2018;9:332-339.
• 10. Ergin A, Uzun SU, Topaloğlu S. Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi 5. ve 6. sınıf öğrencilerinin sürekli kaygı ve mesleki kaygı düzeyleri ve bunları etkileyen etkenler. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Tıp Dergisi 2016;3(3):16-21.
• 11. Yeniçeri N, Mevsim V, Özçakar N, Özan S, Güldal D, Başak O. Tıp eğitimi son sınıf öğrencilerinin gelecek meslek yaşamları ile ilgili yaşadıkları anksiyete ile sürekli anksiyetelerinin karşılaştırılması. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi 2007;21(1):19-24.
• 12. Kumar B, Shah MAA, Kumari R, KumarA, Kumar J, Tahir A. Depression, anxiety, and stress amongfinal-year medical students. Cureus 2019;11(3): e4257.
• 13. Moreira De Sousa J, Moreira CA, Telles-Correia D. Anxiety, depression and academic performance: a study amongst portuguese medical students versus non-medical students. Acta Med Port 2018 Sep;31(9):454-462.
• 14. Spielberger CD, Gorsuch RL, Lusahene RE (1970). Manual for State-Trait Anxiety Inventory. California, Consulting Psychologists Press.
• 15. Öner Necla ve Ayhan Le Compte (1983) Durumluk ve Sürekli Kaygı Envanteri El Kitabı, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.
• 16. Pala K, Avşar Baldan G, Afyoncu E, Gerçek H. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi son sınıf öğrencilerinin mesleki gelecekleriyle ilgili düşüncüleri. 19.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. Sayfa 269, 15-17 Mart 2017, Antalya,Türkiye.
• 17. Aydın S, Karaca SN, Karagöz NK. Bir tıp fakültesi birinci sınıf öğrencilerinin fakülteyi seçme nedenleri, akreditasyonla ilgili düşünceleri ve akademik başarı düzeyleri. Tıp Eğitimi Dünyası. 2021;20(60):112-121.
• 18. Yalçınoğlu N, Kayı İ, Işık Ş, Aydın T, Zengin Ş, Karabey S. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi son sınıf öğrencilerinin tıp eğitimi ile ilgili görüşleri. İst Tıp Fak Derg 2012; 75(3):41-45.
• 19. Canbaz S, Sünter AT, Aker S, Pekşen Y. Tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinin kaygı düzeyi ve etkileyen faktörler. Genel Tıp Dergisi 2007;17(1):15-19.
• 20. Özen Kutanis R, Tunç T, Tunç M. Tıpta uzmanlık eğiticileri ve uzmanlık öğrencileri tıpta uzmanlık sınavı’nı (TUS) nasıl algılıyorlar? Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2011, 11(4):1991-2004.
• 21. Hope V, Henderson M. Medical student depression,anxiety and distress outside North America: a systematicreview. Med Edu. 2014;48:963-979.
• 22. Deveci SE, Çalmaz A, Açık Y. Doğu Anadolu’da yeni açılan bir üniversitenin öğrencilerinde kaygı düzeylerinin sağlık, sosyal ve demografik faktörler ile ilişkisi. Dicle Tıp Dergisi 2012; 39 (2): 189-196.
• 23. Iqbal S, Gupta S, Venkatarao E. Stress, anxiety & depression among medical undergraduate students & their socio-demographic correlates. Indian J Med Res 2015;141:354-357.
• 24. Lun KW, Chan CK, Ip PKY, Ma SYK, Tsai WW, Wong CS et al. Depression and anxiety among university students in Hong Kong. Hong Kong Med J 2018;24:466–472.
• 25. Kocabaş S, Ersoy S, Ersoy AH, Pala E. Tıpta uzmanlık sınavı dershanesine devam eden tıp fakültesi son sınıf öğrencilerinde anksiyete ve mesleki kaygı düzeyi. Türk Aile Hek Derg. 2021;25(3):91-101.
• 26. Quek TT, Tam WW, Tran BX, Zhang M, Zhang Z, Ho CS, et al. The Global prevalence of anxiety among medical students: a meta-analysis. Int J Environ Res Public Health 2019;16(15):2735.
• 27. Mayer FB, Santos IS, Silveira PSP, Lopes MHI, Souza ARND, Campos EP, et al. Factors associated to depression and anxiety in medical students: a multicenter study. BMC Medical Education 2016;16(1):282.
• 28. Gan GG, Hue YL. Anxiety, depression and quality of life of medical students in Malaysia. Med J Malaysia 2019;74(1):57-61.
• 29. Moutinho I LD, Maddalena NCP, Roland R. et al. Depression, stress and anxiety in medical students: A cross-sectional comparison between students from different semesters. Rev Assoc Med Bras 2017; 63(1):21-28.
• 30. Mao Y, Zhang N, Liu J, Zhu B, He R, Wang X. A systematic review of depression and anxiety in medical students in China. BMC Medical Education 2019;19:327.