INSTITUTION OF “ASSIGNMENT OF CLAIMS” (§ 255 BGB) GRANTED TO DEBTOR OF COMPENSATION UNDER GERMAN LAW IN CASES WHERE OWNER UNINTENTIONALLY LOOSES POSSESSION ON MOVEABLE PROPERTY AND ITS HISTORICAL DEVELOPMENT

Year 2024, Volume: 14 Issue: 2, 58 - 91

Aydın Kaya

https://doi.org/10.32957/hacettepehdf.1567057

Abstract

In German law, § 255 BGB regulates the assignment of claims in favour of person liable to pay compensation for the loss of goods. This regulation, which is based on the Roman Law and entered into force on 01.01.1900 after having undergone significant changes during the Ius Commune period, aims to compensate owner's damage as soon as possible, on the one hand, and on the other hand, the assignment of claims, which the owner holds against third parties on the basis of ownership of the goods, to the compensation debtor. The assignment of claims provides the compensation debtor with necessary legal tools to leave damage on the person primarily responsible for it. The institution of assignment of claims also aims to prevent the owner from being entitled to compensation in excess of the damage in violation of the prohibition of enrichment. The assignment of claims does not constitute a legal assignment, but gives debtor of compensation some rights similar to defence of non performance, and allows debtor to force the creditor to assign the claims to him by legal transaction. The assignment of claims does not exclude the provisions on unjust enrichment (condictio sine causa ob finitam) arising from the cease of cause, and is applied together with these provisions.

Keywords

assignment of claims, prohibition of enrichment, unjust enrichment, legal assignment, condictio sine causa ob finitam

TAŞINIR EŞYANIN MALİKİN ELİNDEN RIZASI DIŞINDA ÇIKTIĞI HALLER KAPSAMINDA ALMAN HUKUKUNDA TAZMİNAT BORÇLUSUNA TANINAN “TALEP HAKLARININ DEVRİ” KURUMU (§ 255 BGB) VE TARİHSEL GELİŞİMİ

Abstract

Alman Hukukunda § 255 BGB hükmü ile eşyanın kaybı nedeniyle tazminat ödemekle yükümlü olan kişiler lehine “talep haklarının devri” kurumu düzenlenmiştir. Temeli Roma Hukukuna dayanan ve Ius Commune döneminde önemli değişiklikler geçirdikten sonra 01.01.1900 tarihinde yürürlüğe giren BGB’de yer verilen söz konusu düzenleme ile bir taraftan malikin zararının en kısa sürede giderilmesi amaçlanırken, diğer taraftan tazminat borçlusuna malikin eşyaya bağlı olarak üçüncü kişilere karşı sahip olduğu talep haklarının devri sağlanmaktadır. Talep haklarının devri, zararın, zarardan ilk derecede sorumlu kişi üzerinde bırakılabilmesi için tazminat borçlusuna gerekli hukuki araçları sağlamaktadır. Talep haklarının devri kurumu, aynı zamanda malikin zenginleşme yasağına aykırı şekilde zarardan fazla bir tazminata hak kazanmasını engelleme amacı da taşımaktadır. Talep haklarının devri, yasal devir niteliğinde olmayıp tazminat borçlusuna ödemezlik def’ine benzer haklar vererek, alacaklıyı talep haklarını kendisine hukuki işlemle devretmesi için zorlama imkanı tanımaktadır. Talep haklarının devri, sebebin ortadan kalkması nedeniyle ortaya çıkan sebepsiz zenginleşme (condictio sine causa ob finitam) hükümlerini dışlamamakta olup, söz konusu hükümlerle birlikte uygulanmaktadır.

Keywords

talep haklarının devri, zenginleşme yasağı, sebepsiz zenginleşme, yasal devir, condictio sine causa ob finitam

References

• Borkowski A ve du Plessis P, Borkowski’s Text Book on Roman Law (4. Baskı, Oxford University Press 2010)
• Burdick WL, The Principles of Roman Law and Their Relation to Modern Law (Tekrar Basım, The Lawbook Exchange, Ltd. 2012)
• Crome C, System des deutschen bürgerlichen Rechts Recht der Schuldverhältnisse, Cilt 1 (Verlag von I.C.B. Mohr 1902)
• Dannemann G ve Schulze R, German Civil Code Bürgerliches Gesetzbuch (BGB), Cilt 1 (C.H. Beck 2020) Dernburg H, Pandekten, Cilt 2 (H. W. Müller 1889)
• Erdoğmuş B, Roma Borçlar Hukuku Dersleri (3. Baskı, Der Yayınları 2010)
• Erdoğmuş B, Roma Eşya Hukuku (6. Baskı, Der Yayınları 2015)
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (23. Baskı, Yetkin Yayınevi 2018)
• Fikentscher W ve Heinemann A, Schuldrecht Allgemeiner und Besonderer Teil (11. Baskı, De Gruyter 2017)
• Hatemi H ve Gökyayla E, Borçlar Hukuku Genel Bölüm (3. Baskı, Vedat Kitapçılık 2015)
• Hauk K, Das Recht des Ersatzpflichtigen auf Abtretung der dem Ersatzberechtigten gegen Dritte zustehenden Ansprüche nach § 255 des Bürgerlichen Gesetzbuchs (Verlag von Theodor Weicher 1929)
• Heinrichs H ve diğerleri, Palandt Bürgerliches Gesetzbuch (62. Baskı, Verlag C. H. Beck 2003)
• Jauernig O ve diğerleri, Jauernig Bürgerliches Gesetzbuch mit Allgemeinen Gleichbehandlungsgesetz (14. Baskı, C. H. Beck 2011)
• Karadeniz Çelebican Ö, Roma Hukuku (14. Baskı, Yetkin Yayınları 2010)
• Karadeniz Çelebican Ö, Roma Eşya Hukuku (5. Baskı, Turhan Kitabevi 2015)
• Kaser M ve Knütel R, Römisches Privatrecht (18. Baskı, C. H. Beck 2005)
• Kılıçoğlu AM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (17. Baskı, Turhan Kitabevi 2013)
• Kocayusufpaşaoğlu N, Kocayusufpaşaoğlu/Hatemi/Serozan/Arpacı Borçlar Hukuku Genel Bölüm: Borçlar Hukukuna Giriş Hukuki İşlem Sözleşme, Cilt 1 (5. Baskı, Filiz Kitabevi 2010)
• Koschaker P ve Ayiter K, Modern Özel Hukuka Giriş Olarak Roma Özel Hukukunun Ana Hatları (AÜHF Yayınları 1977)
• Küçük E, 'XII. Yüzyıl Rönesansı ve “Yeniden Doğan” Roma'yı Günümüze Bağlayan Son Halka: Pandekt Hukuku' (2007) 56 AÜHFD
• Küçükgüngör E, Roma Hukukunda Vedia Sözleşmesi (Depositum) (Yetkin Yayınları 2002)
• Larenz K, Lehrbuch des Schuldrechts 1. Band Allgemeiner Teil (14. Baskı, C.H. Beck 1987)
• Medicus D, Schuldrecht I Allgemeiner Teil (17. Baskı, C.H. Beck 2006)
• Medicus D ve Lorenz S, Schuldrecht I Allgemeiner Teil (22. Baskı, C.H. Beck 2021)
• Meier S, Gesamtschulden Entstehung und Regress in historischer und vergleichender Perspective (Jus Privatum, Mohr Siebeck 2010)
• Mommsen F, Erörterungen aus dem Obligationenrecht, Cilt 1 (C. A. Schwetschke 1859)
• Mühlenbruch CF, Die Lehre von der Cession der Forderungsrechte nach den Grundsätzen des Römischen Rechts (3. Baskı, Ernst Mauritius 1836)
• Oertmann P, Die Vorteilsausgleichung beim Schadensersatzanspruch im römischen und deutschen bürgerlichen Recht (I. Guttentag Verlagsbuchhandlung 1901)
• Oetker H ve diğerleri, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch Schuldrecht Allgemeiner Teil §§ 241-432, Cilt 2 (4. Baskı, Verlag C. H. Beck 2001)
• Oğuzman MK ve Öz MT, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt 1 (16. Baskı, Vedat Kitapçılık 2018)
• Öz MT, Öğreti ve Uygulamada Sebepsiz Zenginleşme Borçlar Kanunu 61-66. Maddelerine İlişkin İçtihatlar İle (Kazancı 1990)
• Schapp J ve Schur W, Sachenrecht (4. Baskı, Verlag Franz Valen 2010)
• Schmoeckel M, Rückert J ve Zimmermann R, Historisch-kritischer Kommentar zum BGB Band II Schuldrecht: Allgemeiner Teil §§ 241-432 (Mohr Siebeck 2007)
• Selb W, J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen Zweites Buch Recht der Schuldverhältnisse §§ 255-327, Cilt II (12. Baskı, J. Schweitzer Verlag 1979)
• Serozan R, Kocayusufpaşaoğlu / Hatemi / Serozan / Arpacı Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt 3 (Filiz Kitabevi 2016)
• Söğütlü Erişgin Ö, Roma Hukuku’nda Haksız Fiil Benzerleri (Quasi Delicta) (İmaj Yayınevi 2002)
• Tercier P, Pichonnaz P ve Develioğlu HM, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (On İki Levha 2016)
• Watson A (çev.), The Digest of Justinian, Cilt 1-4, (University of Pennsylvania Press 1998)
• Westermann HP, Bydlinski P ve Arnold S, BGB - Schuldrecht Allgemeiner Teil (9. Baskı, C.F. Müller 2020) Windscheid B, Lehrbuch des Pandektenrechts, Cilt 2.2 (Buddeus 1866)
• Zimmermann R, The Law of Obligations Roman Foundations of the Civilian Tradition (2. Baskı, Oxford University Press 1996)