TÜRKİYE’DEKİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANELERİNİN VERİMLİLİĞİNİN PABON LASSO VE VERİ ZARFLAMA ANALİZLERİ İLE BELİRLENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 23 Sayı: 2, 247 - 260, 11.06.2020

Serap Taşkaya

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki eğitim ve araştırma hastanelerinin verimlilik düzeylerini belirlemektir. Çalışmanın evrenini Sağlık Bakanlığına bağlı hâlihazırda toplam 59 adet kamu eğitim ve araştırma hastaneleri oluşturmaktadır. Veriler Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü tarafından 2018 yılında yayınlanan istatistik raporlarından elde edilmiştir. Araştırmada hastanelerin verimlilik düzeylerini belirlemede, Veri Zarflama Analizi ve Pabon Lasso Modeli kullanılmış olup, analizler DEA-Solver Pro ve Microsoft Excel ofis programı ile gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde 2017 yılında hastanelerin Veri Zarflama Analizine göre %37’si verimli iken, Pabon Lasso yöntemine göre %30,5’inin en verimli bölgede yer aldığı saptanmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçların, hastane yöneticilerine hastanelerin verimliliği konusunda kanıta dayalı bilgiler sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Verimlilik, Veri zarflama analizi, Pabon lasso modeli, Eğitim ve araştırma hastaneleri

Kaynakça

• Aeenparast, A., Farzadi, F., Maftoon, F., Zandian, H.,& Yazdeli, M. R. (2015). Quality of hospital bed performance studies based on Pabon Lasso Model. International Journal of Hospital Research, 4(3), 143-148.
• Ajlouni, M., Zyoud, A., Jaber, B., Shaheen, H., AL-Natour, M., & Anshasi, R. J. (2013) The relative efficiency of Jordanian public hospitals using data envelopment analysis and Pabon Lasso diagram. Global Journal of Business Research,7(2), 59–72.
• Al-Shayea, A. M. (2011). Measuring hospital’s units efficiency: A data envelopment analysis approach. International Journal of Engineering & Technology, 11(6), 7-19.
• Azreena, E., Juni, M. H., & Rosliza, A. M. (2018). A Systematic review of hospital inputs and outputs in measuring technical efficiency using data envelopment analysis. International Journal of Public Health and Clinical Sciences, 5(1), 17-35.
• Bal, V., & Bilge, H., (2013). Eğitim ve araştırma hastanelerinde veri zarflama analizi ile etkinlik ölçümü. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(2), 1-14.
• Basarkar, S., & Saxena, M. (2016). A systemic review of hospital operational efficiency studies. International Journal of Scientific and Research Publications, 6(4), 419-421.
• Behdioğlu, S., & Özcan, A. (2009). Veri zarflama analizi ve bankacılık sektöründe bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 301-326.
• Charlesworth, A., Or, Z., & Spencelayh, E. (2016). Efficiency measurement for policy formation and evaluation. In Cylus J., Papanicolas I. and Smith P.C. (Eds.) Health System Efficiency: How To Make Measurement Matter For Policy And Management (pp.167-202) Health Policy Series, World Health Organization.
• Chisholm, D., & Evans, D. B. (2010). Improving health system efficiency as a means of moving towards universal coverage. World Health Report, 10-12.
• Cylus, J., Papanicolas, I.& Smith, P.C. (2017). Health systems and policy analysis: How to make sense of health system efficiency comparisons? Publication of WHO Regional Office for Europe.
• Commonwealth of Australia (2013). On efficiency and effectiveness: Some definitions. Productivity Commission, Staff Research Note. Fettahoğlu Demirci, S. (2005). Verimlilik bilinci ve kültürünün işlevselliği, değişime katkısı. Verimlilik Dergisi, 3, 27-48.
• Funk, M., Lund, C., Freeman, M., & Drew, N. (2009). Improving the quality of mental health care. International Journal for Quality in Health Care, 21(6), 415–420. Pabon Lasso ve Veri Zarflama Analizi ile Eğitim Araştırma Hastanelerinin Verimliliği 259
• Gabbitas, O., & Jeffs, C. (2008). Assessing productivity in the delivery of health services in Australia: some experimental estimates [Conference presentation]. 30th Australian Health Economics Conference, Adelaide.
• Gholami, S., Sahraei, Z., Khoshghadam, M., Malekniazi, N., Qanbarinikoo, A., & Moddaber, M. R. (2018). Assessment of the efficiency of hospitals before and after the implementation of the health reform plan in Qazvin province based on the Pabon Lasso model (2011-2016). World Family Medicine, 16(6), 33-40.
• Huguenin, J. M. (2012). Data envelopment analysis (DEA) A pedagogical guide for decision makers in the public sector. IDHEAP. İlgün, G., & Konca, M. (2019) Assessment of efficiency levels of training and research hospitals in Turkey and the factors affecting their efficiencies. Health Policy and Technology, 8(4) 343-348.
• Imamgholi, S., Khatami, Firouzabadi S. M. A, Goharinezhad, S., Fadaei Dehcheshmeh, N., Heidarinejad, A., & Azmal, M. (2014). Assessing the efficiency of hospitals by using Pabon Lasso graphic model. Journal of Research and Health, 4(4), 890-897.
• Jacobs R., (2001). Alternative methods to examine hospital efficiency: Data envelopment analysis and stochastic erontier analysis. Health Care Management Science, 4(2), 103-115.
• Jehu-Appiah, C., Sekidde, S., Adjuik, M., Akazil, İ. J., Almeid, A. S.D., Nyonator, F., Baltussen, R., Asbu, E. Z., & Kirigia, J. M. (2014). Ownership and technical efficiency of hospitals: Evidence from Ghana using data envelopment analysis. Cost Effectiveness And Resource Allocation, 12(1), 1-9.
• Leute, N. N. (2010). Data envelopment analysis comparison of Washington State Hospital efficiency and quality [Master Thesis]. Washıngton State Unıversıty.
• Marnani, A. B., Sadeghifar, J., Pourmohammadi, K., Mostafaie, D., Abolhalaj, M., & Bastani, P. (2012). Performance assessment indicators: How DEA and Pabon Lasso describe Iranian hospitals` performance. Health Med, 6(3), 791–796.
• Mehrtak, M., Yusefzadeh, H., & Jaafaripooyan, E. (2014). Pabon Lasso and data envelopment analysis: A complementary approach to hospital performance measurement. Global Journal Of Health, 6(4), 107–116.
• Moshiri, H., Aljunid, S. M., & Mohd Amin, R. (2010). Hospital efficiency: Concept, measurement techniques and review of hospital efficiency studies. Malaysian Journal of Public Health Medicine, 10(2), 35-43.
• Nunamaker, T. R., & Lewin, A. Y. (1983). Measuring routine nursing service efficiency: A comparison of cost per patient day and data envelopment analysis models/comment. Health Services Research, 18(2), 183-208.
• Okursoy, A., & Özdemir, M. (2015). Veri Zarflama analizinde homojen olmayan karar verme birimi problemi için kümeleme analizi yaklaşımı. Ege Akademik Bakış, 15(1), 81- 90.
• Özcan, Y. A. (2014). Health care benchmarking and performance evaluation, an assessment using data envelopment analysis (DEA). International Series in Operations Research & Management Science (2nd ed.). Springe.
• Öztürk, E. G. (2016). OECD ülkeleri sağlık sistemleri performansı: Veri zarflama analizi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi. Palmer, S., &
• Torgerson, D. J., (1999). Economic notes: Definitions of efficiency. BMJ (Clinical research ed.), 318(7191), 1136.
• Pabon Lasso, H., (1986). Evaluating hospital performance through simultaneous application of several indicators. Bulletin of Pan American Health Organization (PAHO), 20(4), 341-357.
• Parvaresh, M., & Esfandnia, A. (2017). Investigation of Iranian hospitals' efficiency using Pabon Lasso model: Systematic review. Annals of Tropical Medicine and Public Health, 10(4), 884-890.
• Peacock, S., Chan, C., Mangolini, M., & Johansen, D. (2001). Techniques for measuring efficiency in health services. Productivity Commission Staff Working Paper. Staff Working Paper.
• Ravaghi, H., Afshari, M., Isfahani, P., & Bélorgeot, V. D. (2019). A systematic review on hospital inefficiency in the Eastern Mediterranean Region: Sources and solutions. BMC Health Services Research, 19(1), 830.
• Sağlık Bakanlığı (2018). Kamu Hastaneleri İstatistik Raporu. Sağlık Bakanlığı Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• Subramanyam, T. (2016). Selection of input-output variables in data envelopment analysis - Indian Commercial Banks. International Journal of Computer & Mathematical Sciences, 5(6), 51-57.
• Szreter, S. (2004). Industrialization and health. British Medical Bulletin, 69(1), 75–86.
• Şahin, İ. (2009). Sağlık Bakanlığı genel hastaneleri ve sağlık bakanlığına devredilen SSK genel hastanelerinin teknik verimliliklerinin karşılaştırılmalı analizi. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 11(1), 1-48.
• Tolsgaard, M. G., Tabor, A., Madsen, M. E., Wulff, C. B., Dyre, L., Ringsted, C., & Nørgaard, L. N. (2015). Linking quality of care and training costs: Cost-effectiveness in health professions education. Medical Education, 49(12), 1263–1271.
• Torabipour, A., Najarzadeh, M., Arab, M., Farzianpour, F., & Ghasemzadeh, R. (2014). Hospitals productivity measurement using data envelopment analysis technique. Iranian Journal of Public Health, 43(11), 1576-81.
• Yannick, G. Z. S., Hongzhong, Z., & Thierry, B. (2016). Technical efficiency assessment using data envelopment analysis: An application to the banking sector of Côte D’Ivoire. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 235(2016), 198-207.
• Yeşilaydın, G. (2017). Veri zarflama analizi ile Türkiye’de sağlık etkinliğinin ölçülmesi: Sistematik bir analiz. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 49-70.
• Yiğit, V., & Esen, H. (2017). Pabon Lasso modeli ve veri zarflama analizi ile hastanelerde performans ölçümü. SDÜ Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 26-32.
• Yücel İ. L. (2010). Portföy etkinliğinin veri zarflama analizi ile ölçülmesi ve portföy etkinleştirilmesine yönelik bir uygulama [Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi.