MÜLKİYET HAKLARI İKTİSADI: MÜLKİYET YAPISI VE İKTİSADİ PERFORMANS ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2018, , 423 - 445, 30.12.2018

Coşkun Can Aktan

https://doi.org/10.31199/hakisderg.461374

Cited By: 1

Öz

Mülkiyet hakları iktisadı, mülkiyet hakları ile iktisadi performans
arasındaki ilişkileri analiz eden bir araştırma programıdır. Hukuk ve iktisat yaklaşımı
içerisinde bir alt disiplin ya da çalışma alanı olarak ortaya çıkan “mülkiyet hakları iktisadı” mülkiyeti
bir kurum olarak ele alır ve özel mülkiyeti iktisadi gelişmenin ana dinamosu
olarak görür. Ronald Coase, Oliver E. Williamson, Elinor Ostrom gibi Nobel
ekonomi ödülü bu disiplinin kurucuları ve öncüleri kabul edilir. Mülkiyet hakkı, insanın bir mal üzerinde sahip olma, tasarrufta
bulunabilme, ürünlerinden yararlanma ve bu malı başkalarına devredebilme
haklarını kapsayan bir kavramdır. Kullanma (yararlanma) ve transfer edebilme
(devredebilme) mülkiyet haklarının ana özelliklerini oluşturur. Mülkiyet
haklarının birçok farklı türü bulunmaktadır, ancak genel ayırım özel mülkiyet
ve kamusal mülkiyet şeklindedir. Bu çalışmanın amacı mülkiyet hakları iktisadı
literatürü çerçevesinde mülkiyet yapısı ile iktisadi performans arasındaki
ilişkiyi incelemektir.

Anahtar Kelimeler

Mülkiyet Hakkı, Özel Mülkiyet, Kamusal Mülkiyet, Etkinlik, İktisadi Performans

THE ECONOMICS OF PROPERTY RIGHTS: THE RELATIONSHIP BETWEEN PROPERTY STRUCTURE AND ECONOMIC PERFORMANCE

Öz

The economics of
property rights is a research program that studies the role of property rights
in economic development. As a sub-discipline of the law and economics approach,
it recognizes ownership or property as an institution and considers private
ownership as a main dynamo of the economic development. The Nobel laureates Ronald
Coase, Oliver E. Williamson and Elinor Ostrom are accepted as the pioneers of
this research program. A property right is an exclusive authority to
determine how a scarce resource is used. It involves possession and ownership
of things owned. Exclusivity and transferability are two main characteristics
of the property right. There are different forms of property. It can be broadly
classified into two types, private property and public property. This paper
aims to analyze the relationship between types of property and economic
performance within the literature of the economics of property rights.

Anahtar Kelimeler

Property Rights, Private Property, Public Property, Efficiency, Economic Performance

Kaynakça

• Aktan, C. C. (1999). Mazdekizm, More ütopyasi, Babuef trajedisi ve Zadruga faciası (İsraf ve savurganliklar neden kamuda daha fazla?). Yeni Türkiye Dergisi, Mart-Nisan, 17-21.
• Aktan, C.C ve Ö. Özkıvrak, (1999). Devlet mi? Piyasa mı? Kamu ve özel sektör arasında performans karşılaştırmaları. Ankara: TOSYÖV Yayınları
• Aktan, C. C., (2000). Kamu ekonomisi ve kamu maliyesi, İzmir: Aklıselim Matbaası.
• Alchian, A. (1965). Some economics of property rights. Politico, 816-829.
• Alchian, A. (1977). Economic forces at work. Indianapolis: Liberty Press.
• Alchian, A., & H. Demsetz, (1973). The property right paradigm. The Journal of Economic History, 33(1), 16-27.
• Alchian, A. A. ve H. Demsetz, (1972). Production, information costs and economic organization. The American Economic Review, 62(5), 777-795.
• Alessi, Louis De. (1980). The economics of property rights: A review of the evidence. Research in Law and Economics, 2(1), 1-47.
• Ayan, M. (2016), Eşya hukuku, II (Mülkiyet), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Bartel, R. ve F. Schneider, (1991). The “Mess” of the public industrial production in Austria: A typical case of public sector inefficiency. Public Choice, 68, 17-40.
• Barzel, Y. (1989). Economic analysis of property rights. Cambridge: Cambridge University Press.
• Cheung, S. (1968). Private property rights and sharecropping. Journal of Political Economy, 76(6), 1107-1122.
• Demir, Ö, (1996). Kurumcu iktisat. Ankara: Vadi Yayınları.
• Demsetz, H. (1964). The exchange and enforcement of property rights. The Journal of Law & Economics, 7, 11-26.
• Demsetz, H. (1966). Some aspects of property rights. The Journal of Law & Economics, 9, 61-70.
• Demsetz, H. (1967). Toward a theory of property rights. The American Eco-nomic Review, 57(2). Papers and Proceedings of the Seventy-ninth Annual Meeting of the American Economic Association. (May, 1967), pp. 347-359.
• Demsetz, H., (1998). Property rights, The new palgrave – Dictionary of Economics and the Law, (ed. Peter Newman), vol 3, London: Macmillan.
• Demsetz, H. (2002). Toward a theory of property rights II: The competition between private and collective ownership. The Journal of Legal Studies, 31(2), 653-672.
• Dunsire A. et all. (1988). Organizational status and performance: A conceptional framework for testing public choice theories. Public Admin-istration, 66(4), 363-388.
• Eren, F. (2011). Mülkiyet hukuku. Ankara, Yetkin Yayınları
• Ertaş, Ş. ( 2018), Eşya Hukuku, İzmir: Fakülteler Barış Kitabevi, 2018
• Foss, K., ve Foss, N. (2015). Coasian and modern property rights economics. Journal of Institutional Economics, 11(2), 391-411.
• Friedman, M. ve R. Friedman,(1980). Free to choose. New York: Harcourt Brace Jovanovich.
• Furubotn, E.G. ve S. Pejovich. (1974). Economics of property rights. Cam-bridge: Mass: Ballinger.
• Hardin, G. (1968). The tragedy of commons. 162(3859), 1243-48.
• Hardin, G. (2003). Orta malların trajedisi (Çev. Y. Şahin). Piyasa, 2(1), 13-26.
• Karaman, H. (2016). Anahatlarıyla İslam Hukuku, 1. Cilt. İstanbul: 19. Baskı. Ensar Neşriyat.
• Karaman, H. (1991). “Ayn”, TDV. İslam Ansiklopedisi, 4. Cilt. 1991. https://islamansiklopedisi.org.tr/ayn--fikih
• Karaman, H. (1994), “Deyn”, TDV. İslam Ansiklopedisi, 9. Cilt. 1994. https://islamansiklopedisi.org.tr/deyn
• Leibenstein, H. (1966). "Allocative efficiency vs. 'X_efficiency'," Challange, vol 22, no 4.
• Leibenstein, H. (1979). "'X_efficiency: From Concept to Theory'," American Economic Reiew., June 56, 392-415.
• Oğuz, F., (2003). Mülkiyet hakları: Bir ekonomik analiz. Ankara: Roma Yayınları.
• Oğuzman, K. M., Ö. Seliçi, S. Oktay- Özdemir (2012), Eşya hukuku, 15. Baskı. İstanbul.
• Ostrom, E. (1990). Governing the commons. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ostrom, E. (1994). “Neither Market Nor State: Governance of Common Pool Resources in the 21st Century”, 2 Haziran 1994, International Food Policy Research Institute, Washinton D.C.
• Ostrom, E., ve Hess, C. (2008). Private and common property rights. Indiana: Indiana Uniersity School of Public and Environmental Affairs.
• Öztan, B. (2012). Medeni hukukun temel kavramları. Ankara: Turhan Kitabevi Yayınları.
• Pejovich, S. (1990). The economics of property rights: Towards a theory of comparative systems. London: Kluwer Academic Publishers.
• Putterman, L. (1986). The economic nature of the firm. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ross, S. A. (1973). Economic theory of agency: The principal’s problem. American Economic Review, 63(2), 134-139.
• Saysel, A. K. (2001) “Ortak Mülk Alanları Ve Özyönetim”, (10 Aralık, İstanbul’da “Türkiye’de su krizini derinleştiren politikalar” panelinde yapılan konuşma metni) (https://www.suhakki.org/2011/12/ortak-mulk-alanlari-ve-ozyonetim/
• Sürcan, B. (2014). Ortak Malların Trajedisi, (2014) http://www.tuicakademi.org/ortak-mallarin-trajedisi/
• Stiglitz, J. E. (1992). Principal and agent, the new palgrave dictionary of money finance, vol 3, Macmillan Press.
• Williamson, O. (1985). The economic institutions of capitalism. Firms, markets, relational conracting. London: Collier Macmillian Publisher.