5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU KAPSAMINDA KAMU ASIL İŞVERENİ İLE ALT İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ VE SORUMLULUKLARI

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 32, 109 - 128, 30.04.2023

Metin Pehlivan

https://doi.org/10.31199/hakisderg.1222346

Cited By: 1

Öz

Asıl işveren alt işveren ilişkisi, ekonomik ve teknolojik gelişmelerle birlikte, asıl işin bir bölümü ya da asıl işe yardımcı işlerin diğer bir işverene verildiği üçlü iş ilişkisidir. Kamu işyerlerinde alt işverenlik ilişkilerinde mevzuattan kaynaklı birçok uygulama sorunu bulunmak-tadır. Uygulamadaki sorunların çözümüne katkı sağlayabilmek için kamu asıl işvereni ile alt işverenin sosyal güvenlik hukuku mevzuatından kaynaklanan yükümlülükleri ile sorumluluklarının doğru şekilde tespit edilmesi gerekir. Çalışmada 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında genelde tüm asıl işverenler, özelde ise kamu asıl işvereni ile alt işverenin yükümlükleri ile yükümlülükleri kısmen veya tamamen yerine getirmeyen tarafın sigortalı ve SGK’ya karşı sorumlukları mevzuat, yargı kararları ve doktrindeki tartışmalar da dikkate alınarak tespit edilmeye çalışılmıştır. 5510 sayılı SSGSSK’da asıl işveren ile alt işverenin yükümleri ve sorumluluklarının kapsamının, alt işverene bağlı olarak çalışan sigortalıların prim ve hizmet belgelerinin düzenlenmesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin verilmesi, primlerin ödenmesi, defter kayıt ve belgelerin tutulması ve ibrazı, iş kazası ve meslek hastalığının bildirilmesi, hak sahiplerinin tazminat talepleri ve kurumun rücu hakkından oluştuğu ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Alt İşverenlik İlişkisi, Yükümlülükler, Kamu İşyeri, 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar Genel Sağlık Sigortası Kanunu, Sorumluluklar

OBLIGATIONS AND RESPONSIBILITIES OF THE PUBLIC PRINCIPAL EMPLOYER AND SUBCONTRACTOR WITHIN THE SCOPE OF THE SSGSSK LAW No. 5510

Öz

The subcontractor relationship is a tripartite business relationship in which a part of the main job or auxiliary work is given to another employer, along with economic and technological developments. Many implementation problems arise from the legislation in sub-contracting relations in public workplaces. To find solutions to the problems in practice, the obligations and responsibilities of the public principal employer and subcontractor arising from the social security law legislation should be determined correctly. In this study, within the scope of the SSGSSK Law No. 5510, the obligations of the public principal employer and the subcontractor, and the responsibilities of the party that does not partially or completely fulfill their obligations to the insured and the institution, were meant to be determined by considering the legislation, judicial decisions and discussions in the doctrine, the scope of the obligations and responsibilities of the main employer and the subcontractor, the preparation of the premium and service documents of the insured working under the subcontractor or the issuance of concise and premium service declarations, the payment of premiums, the keeping and submission of the book records and documents, the work accident and occupational disease notification, compensation claims and recourse as a whole.

Anahtar Kelimeler

Subcontracting Relationship, Public Workplace, Law No. 5510 SSGSSK, Obligations, Responsibilities

Kaynakça

• Akel, Ö. (2019). İş Kazası sayılan hâller ve iş kazasının bildirilmesi. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Akın, L. (2013). İş sağlığı güvenliği ve alt işverenlik (2. Baskı.). Ankara: Yetkin Yayınları.
• Akyiğit, E. (2010a). Kamu işyerlerinde muvazaalı alt işverenlik ve sonuçları. Sicil, (17), 138-159.
• Akyiğit, E. (2010b). Alt işverenlik ilişkisinde idari para cezalarından sorumluluk. Sicil, 224-249.
• Akyiğit, E. (2013). İş ve sosyal güvenlik hukukunda alt işverenlik (2. Baskı.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Alp, N. S. (2018). Sosyal sigortalar ve genel sağlık sigortası kanunu kapsamında rücu davaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Aydın, U. (2013). İhaleli işlerde asgari işçilik prim farkından alt işverenin sorumluluğu. Sosyal Güvenlik Dergisi, 3(1), 8-19.
• Aydınlı, İ. (2021a). İş sağlığı ve güvenliğinden doğan hukuki ve cezai sorumluluk (2. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Aydınlı, İ. (2021b). Türk iş hukukunda alt işveren (taşeron) ilişkisi ve muvazaa sorunu (5. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Balcı, M. (2021). Sosyal güvenlik hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Baştaş, M. (2013). 6331 sayılı kanun sonrası iş kazalarının bildirileceği süreler ve bildirim yapılacak kurumlar. Mali Çözüm, (116), 181-186.
• Bulut, M. (2010). İdari para cezaları itiraz ve dava yolları (3. bs.). Ankara: Bilge Yayınevi.
• Camkurt, M. Z. (2014). Sosyal güvenlik mevzuatında işyeri kayıt ve belgelerinin saklanması, ibraz edilmesi ve ibraz etmemeye bağlı idari para cezası uygulamaları. Sicil, 31, 63-87.
• Civan, E. (2015). İş Kazası ve meslek hastalığından doğan rücu davalarında sosyal güvenlik kurumu karşısında sorumluluğun kapsamı ve müteselsil sorumluluk. AÜHFD, 4(64), 1014-1071.
• Çelik, N., Caniklioğlu, N., Canbolat, T. ve Özkaraca, E. (2021). İş hukuku dersleri (Yenilenmiş 34.Bası.). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Dağlıoğlu, S. (2019). Kayıt dışı istihdamın azaltılmasında asgari işçilik uygulaması. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 99-110.
• Demir, E. (2016). Asıl işveren ile alt işverenin müteselsil sorumluluğu. İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(1), 824-888.
• Eker, D. (2020). Türk sosyal güvenlik hukukunda asgari işçilik uygulaması. Uyuşmazlık Mahkemesi Dergisi, 8(16), 163-201.
• Elma, R. (2019). Güncel yönetmelik ve tebliğler doğrultusunda sosyal güvenlik hukuku örnekler ve uygulamalarla (4. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Elma, R. (2021). Sosyal güvenlik hukuku (5. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Erdoğan, N. (2019). Sosyal güvenlik hukuku’nda asıl işveren alt işveren ilişkisinden doğan sorumluluk. İstanbul: Oniki Levha.
• Gerek, N. (2010). Alt işverenlerin idari para cezalarından asıl işverenin sorumluluğu. Sicil, 19, 178-184.
• Güneren, A. (2020). İş kazası ve meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davaları (3. bs.). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Narter, S. (2017). İş kazası ve meslek hastalığında hukuki ve cezai sorumluluk (3. bs.). Ankara: Adalet Yayınevi.
• Okur, A. R., Güzel, A. ve Caniklioğlu, N. (2021). Sosyal güvenlik hukuku (19. bs.). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Özdamar, M. ve Çakar, E. (2013). Sosyal güvenlik hukukunda işyeri kavramı ve işyerinin kuruma bildirilmesi. Mali Çözüm, 241-256.
• Öztürk, B. (2016). Türk sosyal güvenlik hukukunda primler. Ankara: Turhan Kitapevi.
• Öztürk, S. (2019). İnşaat ve ihale konusu işlerde asgari işçilik. Ankara: Yetkin Yayınları.
• Ruhi, C. ve Ruhi, A. C. (2021). İş kazası veya meslek hastalıkları ile ilgili tespit, tazminat ve rücuan tazminat davaları (3. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Sümer, H. H. (2021). Sosyal güvenlik hukuku (2. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Tatar, G. (2017). Sosyal güvenlik hukukunda müteselsil sorumluluk. Çalışma ve Toplum Dergisi, 55, 2132-2171.
• Tolu, H. (2018). Yargıtay kararları ışığında iş kazası ve meslek hastalığından doğan rücu davalarında müteselsil borçluluk. Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, (1), 531-571.
• Tuncay, C. (2017). Sosyal sigortaların genel hükümleri ve türleri. Yargıtay’ın İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi Semineri 2013, sunulmuş bildiri, İstanbul: Oniki Levha.
• Tuncay, C. ve Ekmekçi, Ö. (2021). Sosyal güvenlik hukuku dersleri (21. bs.). İstanbul: Beta Yayınevi.
• Uşan, F. (2009). Türk sosyal güvenlik hukukunun esasları (2. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Uşan, F. ve Erdoğan, C. (2021). İş ve sosyal güvenlik hukuku (2. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yuvalı, E. (2020). Türk sosyal güvenlik hukukunda asgari işçilik uygulaması. Legal İSGHD, 17(66), 631-658.