Determining the Attitudes of Students in the Department of Elderly Care towards the Elderly :A Cross-sectional Descriptive Study

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 172 - 178, 29.12.2023

Ayşegül Kahraman , Saniye Sevim , Gülnur Saraç , Rahşan Çevik Akyıl

https://doi.org/10.54189/hbd.1360932

Öz

The aim of this research is to determine the attitudes of the students in the elderly care department towards the elderly. This study was conducted with 165 volunteer students of Health Services Vocational School Elderly Care Program of a university in Aydın. "Personal Information Form" and the "Attitudes towards the Elderly Scale (KOPS)" were used to collect the data. Kruskal Wallis Analysis of Variance and Mann Whitney U-test were used to evaluate the data. As a result, 55.8% of the students preferred this program to complete their undergraduate education and the majority of them didn’t associate negativity with the elderly. The average KOPS score of the students was 100.12±13.53, and their attitudes towards elderly were evaluated as positive. A statistically significant difference was observed in "comfort" concept only according to the connotation of the word "old" (p=0.038). The students choosing the program because of "family pressure" had the highest mean KOPS score of 108.92±18.74 with positive attitude. In conclusion, the students respect the elderly on a traditional basis and their attitudes towards them are positive. The students should be in ethical and moral approaches more.

Anahtar Kelimeler

Health workers, elderly care, attitude towards old age

Yaşlı Bakımı Bölümünde Okuyan Öğrencilerin Yaşlılara Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi: Kesitsel Tanımlayıcı Bir Çalışma

Öz

Araştırma, yaşlı bakım bölümünde okuyan öğrencilerin yaşlılara yönelik tutumlarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Tamamlayıcı-kesitsel tipte gerçekleştirilen bu araştırma, Aydın ilinde bir üniversitenin Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Yaşlı Bakım Programı öğrencileri ile yapılmıştır. Araştırmanın örneklemini çalışmaya gönüllü olarak katılan 165 öğrenci oluşturmuştur. Veriler, “Kişisel Bilgi Formu” ve “Yaşlılara Yönelik Tutum Ölçeği (KOPS)” ile toplanmıştır. Araştırma verilerinin değerlendirilmesinde, Kruskal Wallis Varyans Analizi ve Mann Whitney U-testi kullanılmıştır. Çalışmaya katılan öğrencilerin %55.8’inin lisans tamamlama amacıyla bu programı tercih ettikleri ve çoğunluğunun da, olumsuz kavramları yaşlılıkla bağdaştırmadıkları tespit edilmiştir. Öğrencilerin KOPS ortalama puanı 100.12±13.53 olup, yaşlı bireylere yönelik tutumları olumlu olarak değerlendirilmiştir. “Yaşlı” kelimesinin çağrıştırdığı anlama göre “rahatlık” kavramında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu tespit edilmiştir (p=0.038). Çalışmamızda yaşlı bakım programını seçme nedeni “aile baskısı” olan öğrencilerin KOPS puan ortalamasının 108.92±18.74 ile en yüksek puan ortalamasına sahip olduğu saptanmış ve yaşlıya yönelik tutumları da pozitif olarak değerlendirilmiştir. Çalışmamızda, öğrencilerin yaşlıya karşı saygı duydukları ve yaşlıya yönelik tutumlarının da olumlu olduğu saptanmıştır. Yaşlı bakım bölümü öğrencilerinin ön lisans eğitiminde; bakım ile ilgili etik ve ahlaki yaklaşımların daha fazla ön planda olması, yaşlı ile birlikte daha fazla etkinlik ve faaliyetlere katılımlarının desteklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sağlık çalışanları, yaşlı bakımı, yaşlılığa yönelik tutum

Kaynakça

• Alkaya, S.A. ve Okuyan C.B. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin yaşlı bireylere yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(1), 43-52
• Akyıl, R.Ç. (2020). Ağrısı Olan Yaşlı Bakımında Etik. Karadakovan. A. (Ed.), Yaşlıda Destek Bakım içinde. (1 bs., ss. 25-34). Ankara: Akademisyen Kitabevi
• Arun, Ö. ve Pamuk D. (2014). Kurumsal bakım sektöründe ageism: Yaşlı bakım personelinin yaşlanma ve yaşlılığa ilişkin ayrımcı tutumlarının nedenleri ve müdahale önerileri. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 4(2), 19-33.
• Bardakçı, S. (2019). Öğrencilerin üniversite ve bölüm tercihlerini etkileyen faktörlerin incelenmesi: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Hizmetleri MYO örneği. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 356-373.
• Bulduk, S., Usta, E. ve Dinçer, Y. (2017). Kültürlerarası duyarlılık ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi: Bir Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu örneği. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(2), 73-77.
• Bulut, E., Çilingir, D. ve Hintistan, S. (2017). Hemşirelik bölümü öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(3), 137-143.
• Can, R., Işık, M. T., Erenoğlu R., Tambağ H. ve Halidi G. (2019). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Yaşlı Bakımı Bölümünde okuyan öğrencilerin yaşlılara yönelik tutumlarının belirlenmesi. Türkiye Biyoetik Dergisi, 6(1), 13-25.
• Cheong, S. K., Wong, T. Y. ve Koh Gerald, C. H. (2009). Attitudes towards the elderly among Singapore medical students. Annals of the Academy of Medicine Singapore, 38(10), 857-61.
• Çilingiroğlu, N. ve Demirel, S. (2004). Yaşlılık ve yaşlı ayrımcılığı. Türk Geriatri Dergisi, 7(4), 225-30.
• Dalgalı, B. ve Gürses, İ. (2018). Merhametin sağlık hizmetlerindeki yeri ve önemi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 181-204.
• Danış, M. Z. ve Kara H. Z. (2017). Üniversite öğrencilerinin yaşlı bireylere ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), 3(2), 221-233.
• Demir, M. (2020). Yaşlılık ve Özerkliğe Saygı İlkesi. Deniz Say Şahin (Ed.). Etik yönleriyle yaşlılık ve yaşlanma içinde (s. 161-177). Bursa: Ekin Yayınevi.
• Dinçer, Y., Usta, E. ve Bulduk, S. (2016). Üniversite öğrencileri gözüyle yaşlılık nasıl algılanıyor? Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 9(1), 26-38.
• Ekmekçi, P.E. ve Arda, B. (2015). Yaşlılık ve etik sorunlar; sağlık hakkı, özerkliğe saygı ilkesi ve aydınlatılmış onam. Turkiye Klinikleri J Med Ethics, 23(2), 65-72. doi: 10.5336/mdethic.2015-44444
• Filiz, M. ve Kaya, M. (2021). Sağlık eğitimi alan öğrencilerin bölümlerine ilişkin motivasyonlarının ve beklentilerinin belirlenmesi. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(21), 16-29.
• Güngör, S. ve Borazan, N. (2021). Yaşlı bakım ve paramedik öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına yönelik tutumları. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 14(1), 19-26.
• İşcan Ayyıldız, N. ve Evcimen, H. (2018). Yaşlı bakım programı öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 6(2), 14-24.
• Kalınkara, V. (2016). Temel Gerontoloji Yaşlılık Bilimi (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayınları
• Kavuran, E. ve Caner, E. (2021). Yaşlı bakım öğrencilerinin yaşlılara yönelik tutumları ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Turkish Journal of Science and Health, 2(2), 89-97.
• Kılıç, D. ve Adıbelli, D. (2011). The Validity and Reliability of Kogan’s Attitude Toward Old People Scale in Turkish Society. Health, 3(9), 602-608.
• Koca, S., Akten, İ.M. ve Kılıç, B. (2020). Sağlık yüksekokulu öğrencilerinin yaşlılığa ilişkin görüş ve tutumlarının belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 23(2), 177-187.
• Kogan, N. (1961). Attitudes toward old people: The development of a scale and an examination of correlations. Journal of Abnormal Social Psycology, 62, 44-54.
• Köse Tosunöz, İ. ve Güngör, S. (2021). Yaşlı ayrımcılığı: Hemşirelik ve yaşlı bakım teknikeri öğrencileri örneği. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 9(1), 176-190.
• Köse, G., Ayhan, H., Taştan, S, ve ark. (2015). Sağlık alanında farklı bölümlerde öğrenim gören öğrencilerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Derg, 57, 145-151
• Liu, Z., Pu, L., Wang, H. ve Hu, X. (2014). Survey of attitude towards and understanding of the elderly amongst Chinese undergraduate medical students. Asian Biomedicine, 8(5), 615-622
• Mueller, P.S., Hook, C. C. ve Fleming, K. C. (2004). Ethical issues in geraitrics: a guide for clinicians. Mayo Clin Proc, 79, 554-562.
• Naldan, M. E., Kara, D., Soyalp, C., vd. (2018). Yoğun bakım ünitelerinde çalışan sağlık personelinin yaşlılığa ilişkin ayrımcı tutumlarının değerlendirilmesi. Bakırköy Tıp Dergisi, 14(1), 8-16.
• Okur, Z. ve Baykal, Ü. (2016). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrencilerinin kariyer eğilimi. Aydın Sağlık Dergisi, 2(2), 23-35
• Seven, A. ve Dülger H. (2020). Sağlık Bakım Hizmetleri Bölümü öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve etkileyen faktörler. Pearson Journal Of Socıal Scıences & Humanities, 5(7), 363-371.
• Soderhamn, O., Lindencrona, C. ve Gustavsson S. M. (2001). Attitudes toward older people among nursing students and registered nurses in Sweden. Nurse Education Today, 21, 225-227.
• Sosyal Sektörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Türkiye’de Yaşlıların Durumu ve Yaşlanma Ulusal Eylem Planı https://sgb.saglik.gov.tr/Eklenti/34232/0/turkiyede-yaslilarin-durumu-ve-yaslanma-ulusal-eylem-planipdf.pdf
• Soyuer, F., Ünalan, D., Güleser, N. ve Elmalı F. (2010). Sağlık meslek yüksekokulu öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları ve bu tutumların bazı değişkenler ile ilişkisi. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(2), 20-24.
• Tekin, Ç. S. ve Ibad, F. K. (2018). Dünyada ve Türkiye’de yaşlılık. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 219-229
• Tuna, S. (2020). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu’ndaki öğrencilerin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumlarının değerlendirilmesi: Köyceğiz örneği. Izmir Democracy University Health Sciences Journal, 3(2), 145-156.
• Türkiye İstatistik Kurumu. İstatistiklerle Yaşlılar. (2021) At: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Yaslilar-2020-37227. Accessed:03.09.2022
• Ulusoy ve Görgülü 1996 http://geriatri.dergisi.org/uploads/pdf/pdf_TJG_239.pdf
• Yazıcı, S. Ö., Kalaycı, I., Kaya, E. ve Tekin, A. (2015). Yaşlı bakım programı öğrencilerinin yaşlı ayrımcılığına ilişkin tutumları. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 8(2), 77-87.
• Zverev, Y. (2013). Attitude towards older people among malawian medical and nursing students. Educational Gerontology, 39(1), 57–66.