Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programının 21. Yüzyıl Becerileri Çerçevesinde İncelenmesi

Year 2025, Volume: 10 Issue: 2, 180 - 203

Muhterem Akgün , Bünyamin Atıcı

Abstract

Bu araştırmanın amacı, Bilişim Teknolojileri ve Yazılım (BTY) dersinin temel yaklaşımı, özel amaçları, yetkinlikleri ve kazanımlarının, 21. yy. becerileri çerçevesinde incelenmesidir. Doküman analizi yöntemiyle gerçekleştirilen araştırmanın veri toplama araçları, 2018 yılı Bilişim Teknolojileri ve Yazılım dersi öğretim programı ile Partnership for 21st Century Learning (P21) tarafından geliştirilen 21. yy. becerileri çerçeve yaklaşımından oluşmaktadır. Araştırma kapsamında öğretim programının temel yaklaşımı, özel amaçları, yetkinlikleri ile 5. ve 6. sınıf kazanımları, 21. yy. becerileri çerçevesinde tematik ve betimsel analize tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda BTY dersi özel amaçlarında en çok yer verilen 21. yy. becerilerinin eleştirel düşünme, problem çözme ile BİT okuryazarlığı olduğu belirlenmiştir. Buna karşılık sosyal ve kültürlerarası beceriler, medya okuryazarlığı, liderlik ve sorumluluk, esneklik ve uyum becerilerine özel amaçlarda yer verilmediği tespit edilmiştir. 5. ve 6. sınıf kazanımlarında BİT okuryazarlığı, yaratıcılık, eleştirel düşünme ve problem çözme ile yenilik becerisinin öne çıktığı; liderlik ve sorumluluk becerilerine ise programda yer verilmediği belirlenmiştir. Beceri ve kazanımların genel olarak problem çözme ve programlama ünitesinde yoğunlaştığı, diğer becerilerin geri planda kaldığı ve becerilerin ünitelere dengeli bir şekilde dağılmadığı tespit edilmiştir.

Keywords

Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi , 21. yy. becerileri , öğretim programı

Examination of the Information Technologies and Software Curriculum within the framework of 21st century skills

Abstract

This study aims to examine the core approach, specific objectives, competencies, and learning outcomes of the Information Technologies and Software (BTY) course within the framework of 21st-century skills. The study, conducted through document analysis, utilized the 2018 Information Technologies and Software Curriculum and the 21st-Century Skills Framework developed by the Partnership for 21st Century Learning (P21) as data sources. The main approach of the curriculum within the scope of the research, special goals, competencies and 5th and 6th grade learning outcomes 21st century. It has been subjected to thematic and descriptive analysis within the framework of their skills. The findings indicate that among the 21st-century skills, critical thinking, problem solving, and digital literacy are most frequently emphasized in the BTY course’s special objectives. On the other hand, it has been found that media literacy, leadership and responsibility, intercultural skills, flexibility and adaptation skills are not included in the specific purposes. In the 5th and 6th grade gains, ICT literacy, creativity, critical thinking and problem solving and innovation skill; Leadership and responsibility skills were not included in the program. It was found that skills and gains are generally concentrated in the problem solving and programming unit, other skills remain in the background and skills were not distributed in a balanced way.

Keywords

Information Technologies and Software Course , 21st century. Skills , Curriculum Program

References

• Atik, A. D. ve Yetkiner, A. (2021). Ortaöğretim biyoloji dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 11(2), 745-765. https://doi.org/10.24315/tred.707904
• Bailey, K. D. (1994). Methods of social research. The Free Press.
• Bal, M. (2018). Türkçe dersinin 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Turkish Studies, 13(4), 49-64. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12922
• Barası, M. & Erdamar, G. (2021). 2018 Ortaokul Türkçe dersi öğretim programının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi: Öğretmen görüşleri. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 222-242. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2021.21.60703-851474
• Barut, E., & Kuzu, A. (2017). Türkiye ve İngiltere bilişim teknolojileri öğretim programlarının amaç, kazanım, etkinlik, ölçme ve değerlendirme süreçleri açısından karşılaştırılması. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 721-745. https://doi.org/10.24315/trkefd.303156
• Bektaş, M., Sellum, F. S., & Polat, D. (2018). Hayat Bilgisi Dersi Öğretim Programı'nın 21. Yüzyıl Öğrenme ve Yenilikçilik Becerileri Açısından İncelenmesi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Dergisi 9(1).
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Boyacı, Ş. D. B., & Özer, M. G. (2019). Öğrenmenin geleceği: 21. yüzyıl becerileri perspektifiyle Türkçe dersi öğretim programları. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 9(2), 708-738. https://doi.org/10.18039/ajesi.578170
• Corbin, J. & Strauss, A. (2008). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. Thousand Oaks: Sage.
• CCR (2024). Four-Dimensional (4D) Competencies Framework. https://curriculumredesign.org/frameworks/competencies-framework/ Erişim tarihi: 06.07.2025
• Demir, A. Y. & Özyurt, M. (2021). Investigation of social studies curriculum and coursebooks in the context of 21st century skills, Inonu University Journal of the Faculty of Education, 22(2), 1254-1290. DOI: 10.17679/inuefd.867905
• Demir, E., & Aydın, A. (2023). 2018 Ortaöğretim 9. Sınıf Kimya Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının 21. Yüzyıl Becerileri Açısından İncelenmesi. Educational Academic Research, (51), 75-90. https://doi.org/10.5152/AUJKKEF.2023.22170
• Demir, K. & Çetin, P.S. (2023). 2018 Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programının 21. Yüzyıl Becerileri Açısından İncelenmesi. Anadolu Öğretmen Dergisi, 7(1), 25-43. DOI: 10.35346/aod.1279320
• Deveci, İ., Konuş, F. Z., & Aydız, M. (2018). 2018 Yılı Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Yaşam Becerileri Açısından İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47(2), 765-797. https://doi.org/10.14812/cuefd.413514
• Dilekçi, A., & Karatay, H. (2021). Türkçe Dersi Öğretim Programlarinda 21. Yüzyil Becerileri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 10(4), 1430-1444.
• Eker, C. ve Akar Elekoğlu, A. (2020). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. The Journal of International Education Science, 24 (7), 1-19. http://dx.doi.org/10.29228/INESJOURNAL.44584.
• Fidan, M., & Debbağ, M. (2019). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programının teknoloji okuryazarlığı boyutları açısından incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (50), 22-50. https://doi.org/10.21764/maeuefd.342552.
• Gelen, İ. (2017). P21-Program ve öğretimde 21. yüzyıl beceri çerçeveleri (ABD Uygulamaları). Disiplinlerarası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(2), 15-29.
• Göçer, G. (2020). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programının Eisner’ın Eğitsel Eleştiri Modeline Göre Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gülbahar, Y., & Kalelioğlu, F. (2018). Bilişim Teknolojileri ve Bilgisayar Bilimi: Öğretim Programı Güncelleme Süreci. Millî Eğitim Dergisi, 47(217), 5-23.
• Hoepfl, M. C. (1997). Choosing qualitative research: A primer for technology education researchers. Journal of Technology Education, 9(1), 47-63.
• Işıkgöz, M. E. (2021). Ortaokul Beden Eğitimi ve Spor Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının 21. Yüzyıl Becerileri Açısından İncelenmesi. Artuklu İnsan Ve Toplum Bilim Dergisi, 1(6), 71-84. https://doi.org/10.46628/itbhssj.912031.
• Kalemkuş, J. (2021). Fen bilimleri dersi öğretim programı kazanımlarının 21.yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 11(1), 63-87. DOI: 10.18039/ajesi.800552
• Karaman, G., & Karaman, U. (2019). 2012 Ve 2017 bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programlarının karşılaştırılması. Kastamonu Education Journal, 27(1), 309-318. doi:10.24106/kefdergi.2543
• Kardeş, S. (2020). Okul öncesi eğitim programının 21. yüzyıl becerileri ve STEAM eğitimi bağlamında incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 16(2), 109-119. doi: 10.17244/eku.703361
• Kayhan, E., Altun, S., & Gürol, M. (2019). Sekizinci sınıf Türkçe öğretim programı (2018)’nın 21. yüzyıl becerileri açısından değerlendirilmesi. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 20-35.
• Koçin, B., & Tuğluk, M. N. (2020). 2013 Okul Öncesi Eğitim Programının 21. Yüzyıl Becerileri Açısından İncelenmesi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi. 8 (49). 621-649.
• Kurudayıoğlu, M. ve Soysal, T. (2019). 2018 Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 483-496. DOI: 10.31592/aeusbed.621132
• Lincoln, Y. S., & Guba, E. G. (1988). Criteria for Assessing Naturalistic Inquiries as Reports.
• MEB (2018). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programı (Ortaokul 5 ve 6. Sınıflar).
• National Research Council. (2011). Assessing 21st century skills: Summary of a workshop: National Academies Press.
• OECD (2019). OECD Future of Education and Skills 2030 Conceptual learning framework.
• P21 (2017). 21st Century Skills Early Learning. https://www.battelleforkids.org/insights/p21-resources/ Erişim Tarihi. 18.11.2024
• P21 (2019b). Framework For 21st Century Learning Definitions. https://www.battelleforkids.org/insights/p21-resources/ Erişim tarihi: 02.12.2024
• P21 (2019c). 21st Century Learning For Early Childhood Framework. https://www.battelleforkids.org/insights/p21-resources/ Erişim tarihi:
• P21(2015). P21 Framework Definitions. https://www.battelleforkids.org/insights/p21-resources/ Erişim tarihi: 15.11.2024.
• Partnership for 21st Century Learning ([P21], (2019a). Framework for 21st Century Learning. https://www.battelleforkids.org/insights/p21-resources/ Erişim tarihi: 01.12.2024
• Scardamalia, M., Bransford, J., Kozma, B., & Quellmalz, E. (2012). New assessments and environments for knowledge building. In Assessment and teaching of 21st century skills (pp. 231-300). Springer, Dordrecht.
• Şengül, S., Elmalı, E. N., ve Çorbacı, Z. (2021). İlköğretim matematik dersi öğretim programlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Pearson Journal of Socıal Scıences & Humanıtıes, 6(16), 332-353. DOI Number: http://dx.doi.org/10.46872/pj.446
• Şengül, S., Kaplan, E. M., Atabay, Y., Tutkun, N., ve Yıldız, B. (2021). 21. Yüzyil becerileri bağlaminda ortaöğretim matematik dersi öğretim programlarının incelenmesi. Pearson Journal of Socıal Scıences & Humanıtıes, 6(16), 113-134. DOI Number: http://dx.doi.org/10.46872/pj.412
• Tebliğler Dergisi (1997). T.C. MEB Tebliğler Dergisi. http://tebligler.meb.gov.tr/
• Tebliğler Dergisi(1998). T.C. MEB Tebliğler Dergisi. http://tebligler.meb.gov.tr/
• Tebliğler Dergisi(2005). T.C. MEB Tebliğler Dergisi. http://tebligler.meb.gov.tr/
• Tebliğler Dergisi(2010). T.C. MEB Tebliğler Dergisi. http://tebligler.meb.gov.tr/
• Tebliğler Dergisi(2012). T.C. MEB Tebliğler Dergisi. http://tebligler.meb.gov.tr/
• Tebliğler Dergisi(2013). T.C. MEB Tebliğler Dergisi. http://tebligler.meb.gov.tr/
• Tüfekçi-Aslım, S., Tanrıkulu, İ., Dağ, Ö. F. & Ataş, L. O. (2024). 21. yüzyıl becerileri ışığında 2018 Coğrafya Dersi Öğretim Programı’nın incelenmesi. TEBD, 22(2), 1314-1348.
• Wach, Elise & Ward, Richard (2013). Learning about Qualitative Document Analysis. The Institute of Development Studies and Partner Organisations. Report. https://hdl.handle.net/20.500.12413/2989
• Whittemore, R., Chase, S. K., & Mandle, C. L. (2001). Validity in qualitative research. Qualitative health research, 11(4), 522-537.
• World Economic Forum. (2015). New vision for education: Unlocking the potential of technology. Vancouver, BC: British Columbia Teachers' Federation.
• Yalçın, A., & Tural, A. (2023). 21. Yüzyil Becerileri Işığında Sosyal Bilgiler Öğretim Programının İncelenmesi. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 8(1), 1-9.
• Yorulmaz, A., Çekirdekçi, S., & Önal, H. (2021). İlkokul matematik dersi öğretim programının 21. yüzyıl becerilerine göre incelenmesi. Yıldız Journal of Educational Research, 6(2), 95-105. DOI: 10.14744/yjer.2021.004
• Yurtcu G. ve Aktan O. (2024). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretim programı ders kazanımlarının 21. yüzyıl becerileri açısından incelenmesi. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 17, 13-50. DOI Number: https://doi.org/10.53112/tudear.1414407