Türkiye'de Ebelik Mesleğinin Sorunlarına Akademik Bakışı Yansıtan Nitel Bir Çalışma

Year 2015, Issue: 1, 80 - 87, 01.04.2015

Sevil Güner Mine Yurdakul Nalan Yetim

Abstract

Bu çalışma Türkiye’de ebelik mesleğinin profesyonelleşme sürecinde yaşanan sorunlar ve bu sorunlara çözüm önerilerini belirlemek amacıyla nitel araştırma metodolojisine uygun olarak yapılmış tanımlayıcı bir araştırmadır ve Haziran 2012’de yüksek lisans tezi olarak sunulmuştur. Araştırma Türkiye’ de ebelikte yüksek lisans eğitimi veren yedi üniversitede yapılmıştır. Araştırmaya Türkiye’ de ebelikte yüksek lisans eğitimi veren yedi üniversitede görevli, gönüllü 20 öğretim üyesi katılmıştır. Veri toplama aracı olarak 10 adet açık uçlu sorudan oluşan yarı yapılandırılmış görüşme rehberi kullanılmıştır ve görüşme sırasında ses kaydı alınmıştır. Veri toplama süreci bir araştırmacı tarafından 28 Haziran 2011 - 07 Aralık 2011 tarihleri arasında yüz yüze görüşme şeklinde gerçekleştirilmiştir. Görüşme sırasında alınan ses kayıtları yazılı ortama aktarılmıştır. Yazılı ortama aktarılan ses kaydı çıktıları nitel veri analiz yöntemlerinden içerik analizi kullanılarak analiz edmiştir. Ebelik mesleğinin profesyonelleşme sürecindeki başlıca sorunlar; var olan ebelik yasasının günün gereksinimlerini karşılayacak nitelikte olmaması, örgütlenmenin istenen düzeyin altında olması, otonomiye ilişkin sorunların varlığı ve yapılan bilimsel araştırmaların henüz istenen düzeye ulaşmaması olarak belirlenmiştir. Öğretim üyeleri çözüm olarak ebelik yasasının güncellenmesi, ebelikte doktora eğitimine başlanması, örgütlenmenin güçlendirilmesi, bilimsel araştırma yapma konusunda klinisyen ebelere destek olunması gerektiğini belirtmişlerdir. Bu sonuçlar doğrultusunda ebeliğin ülkemizdeki durumu değerlendirildiğinde profesyonelleşme sürecini henüz tamamlamadığı sonucuna varılmıştır. Çalışmamızda öncelikli olarak ele alınan sorunlar ve çözüm önerileri rehberliğinde yapılacak düzenlemelerin mesleğin mevcut durumunun iyileştirilmesine katkı sağlayacağı açıktır. Ebelikte lisansüstü eğitim programlarının güçlendirilmesi, görev tanımlarının yapılması, alt yapı ve öğretim elemanı sayısı açısından yetersiz olan bölümlerde gerekli iyileştirmelerin yapılması, bu okullarda öğrenci sayısının azaltılması ve ebelik yasasının yürürlüğe girmesi olarak belirlenmiştir

Keywords

Ebelik, Profesyonellik, Yasal düzenlemeler, Türkiye

A Qualitative Study on the Academic Approach to the Professionalization of Midwifery in Turkey

Abstract

This study was designed as a qualitative descriptive study to map out the challenges and suggestions in regard to the problems of professionalization of midwifery in Turkey and it was presented as a master thesis in June 2012. The study was conducted in seven universities in Turkey which provided master programs in midwifery. The study participants included twenty faculty members in midwifery departments in these universities who consented to participate. An interview guide consisting of 10 semistructured open-ended questions was used as an instrument of data collection and interviews were recorded. The process of data collections was conducted as face-to-face interviews by a researcher between 28th June 2011-7th December 2011. The recordings were transformed into text. Written audio recording outputs were analyzed by the content analysis which is one of the qualitative data analysis method. Major problems of professionalization of midwifery in Turkey were found as incompetent legislative regulations in midwifery, insufficient professional organizations, problems of autonomy, and insufficient scientific researches in the field. The participants suggested updating the legislative regulations, opening doctoral programs in midwifery departments, strenghtening professional organizations, supporting clinical midwifes to conduct scientific researches. In light of the results, it was concluded that professionalization of midwifery has still certain structural problems. It is maintained that regulations to be made in line with the suggestions in this study will certainly enhance professionalization of midwifery. It was pointed out that it is required to support graduate programs in midwifery, to open new doctoral programs, to support midwifery departments in terms of equipment and human resources, to clarify job definitions, to decrease the number of students in these faculties and to enact legislative regulations in regard to midwifery profession

Keywords

Midwifery, Professionalization, Official regulations, Turkey

References

• Aile Hekimliği Kanunu. (2004).T. C. Resmi Gazete, 25665, 09 Aralık 2004
• Aile Hekimliği Uygulama Yönetmeliği. (2010). T. C. Resmi Gazete, 27591, 25 Mayıs 2010
• Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri Yönetmeliği. (1997). T. C. Resmi Gazete, 22900, 06 Şubat 1997
• Kavaklı, Ö., Uzun, Ş., & Arslan, F., (2009). Yoğun bakım hemşirelerinin profesyonel davranışlarının belirlenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 51(3), 168-173
• Begley, C.M. (2001). “Giving midwifery care”: Student midwives’ views of their their working role. Midwifery, 17, 24-34.
• Beydağ, K.D., Arslan H. (2008). Kadın doğum kliniklerinde çalışan ebe ve hemşirelerin profesyonelliklerini etkileyen faktörler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 3(7), 75-87
• Currie, S. M. (1999). Aspects of the preparation of student midwives for autonomous practice. Midwifery 15, 283-292.
• Demir, A.(2011). Aile sağlığı elemanı olarak ebe. 1. Uluslararası & 2. Ulusal Ebelik Kongresi Kitabı, Safranbolu, 13-16 Ekim 2011, 99.
• Erkal, İ. S., (2011).Ebelikte lisans eğitiminin güçlendirilmesi. I. Uluslararası & II. Ulusal Ebelik Kongresi, 13-16 Ekim 2011, Safranbolu.
• Ergöl, Ş. (2011). Türkiye’de yükseköğretimde hemşirelik eğitimi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 1(3), 152-155
• Evetts, J. (2011). Sociological analysis of professionalism: past, present, future. Comparative Sociology, 10, 1-37.
• Görgülü, S. Ulusoy M. F. (1995). Hemşirelik esasları temel kuram, kavram, ilke ve yöntemler. Ankara: Çağın Ofset
• Güven, T. (2009). Tıp etiği açısından meslek ve profesyonellik kavramlarının incelenmesi. Hacettepe Tıp Dergisi, 40, 84-88.
• Hampton, L. D, Hampton, G. M. (2000). Professionalism and the nurse-midwife practitioner: an exploratory study. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 12(6), 218-225.
• Hresenova, E. (2007). Midwives, women, and the professionalization of midwifery: an ethnographic study of two maternity hospitals in the Czech Republic. Romanian Association for Cognitive Science, 11(2), 371-396.
• İlhan, S. (2008).Yeni kapitalizm ve meslek olgusunun değişen anlamları üzerine. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 313-327.
• Karadağ, A. (2002). Meslek olarak hemşirelik. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(2), 1-8
• Karagözoğlu, Ş. (2008). Hemşirelikte bireysel ve profesyonel özerklik. Hemşirelik Araştırma Geliştirme Dergisi, 3: 41-50.
• Karahan N. (2011). Türkiye’ de ebe olmak. 1. Uluslararası & II. Ulusal Ebelik Kongresi Kitabı, Safranbolu, 13-16 Ekim.
• Kaya, D. Yurdakul, M. (2007). Türkiye’ de ve Dünyada ebelik eğitimi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 23(2): 233-241.
• Koçak B. Üniversite hastanelerinde çalışan hemşirelerin sağlıkta özelleştirme ve sendikalaştırma konusunda girişimlerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2006
• Korkmaz, Y.N.(2008). Yeni Zelanda’da ebelik. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 1(2), 76-80.
• ÖSYM (2013). ‘2012-2013 Öğretim Yılı Yükseköğretim İstatistikleri’. Retrieved from http://www.osym.gov.tr/ belge/1-19213/2012-2013-ogretim-yili-yuksekogretimistatistikleri.html
• Özcan, A. Yiğit, R. (2000). Sağlık yüksekokulları ve ilk yıllarındaki nicel durumları. Cumhuriyet Hemşirelik Dergisi, 4(2), 14-21.
• Pala, K. (2006). Türkiye’ de uygulamaya konulmaya çalışılan biçimi ile aile hekimliği nereye gidiyor? 4. Temel Sağlık Hizmetleri Sempozyumu, Manisa, 13-14 Nisan.
• Tababet ve şuabatı san’atlarının tarzı icrasına dair kanun. (1928). T. C. 863, 11 Nisan 1928
• Seviğ, Ü, Başer, M. Güler, H. Yurdakul, M. (2008). Türkiye’de tıp-sağlık bilimleri alanında eğitim ve insan gücü planlaması “ebe insan gücü: Mevcut durum ve 2013 yılı vizyonu”. Üniversitelerarası kurul tıp sağlık bilimleri eğitim konseyi, ebe insan gücü planlama komisyonu çalışma raporu.
• Sokullu, G. (2011). Teoriği pratiğe yansıtabiliyor muyuz? I. Uluslararası& II. Ulusal Ebelik Kongresi Kitabı, 13-16 Ekim 2011, Safranbolu
• Soğukpınar, N., Saydam, B. K., Bozkurt Ö. D., Öztürk, H., Pelik A. (2007). Past and present midwifery education in Turkey, Midwifery 23, 433-442
• Şahin, A.E. (2009). Türkiye’ de ilköğretim okulu müdürlüğünün bir meslek olarak mevcut durumu: Bir Delphi çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 125-136.
• Toker, E. Aktaş, S.(2010). İngiltere’de ebelik. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(3), 89-97.
• Türk Ebeler Derneği, (2011). Ebeler derneği tarihçesi. Retrieved from http://www.turkebelerderneği.com/index.php?option. com
• Yataklı tedavi kurumları işletme yönetmeliği. (1983). T. C. Resmi Gazete, 17927, 18 Ocak 1983
• Yurdakul, M. (2008). Ebelikte lisansüstü eğitim. Çukurova Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 24(1,2,3), 57-61.
• Yükseköğretim Kurulu, (2013). Genel kurul kararları. Retrieved from http://www.yok.gov.tr/web/guest/kurul-kararlari
• Yükseköğretim Kurulu, (2014). Türkiye’ de sağlık eğitimi ve sağlık insangücü durum raporu. Retrieved from http://www.yok.gov. tr/web/guest/turkiye-de-saglik-egitimi-ve-saglik-insangucuraporu
• Walther N. K. A. van Mook, de Graveb W. S., Wassc V. O’Sullivand H., Zwavelinge J. H., Schuwirthb L. W., van der Vleutenb C. P.M. (2009). Professionalism: evolution of the concept. European Journal of Internal Medicine, 20(4), 81-84.