NAKKAŞ SÂ’Î’NİN EDİRNE’DEN İSTANBUL ŞUARASINA GÖNDERDİĞİ MANZUM MEKTUBU

Yıl 2019, , 53 - 76, 31.10.2019

Yunus Kaplan

https://doi.org/10.28981/hikmet.593989

Cited By: 1

Öz

Klasik Türk
edebiyatında farklı konuları işleyen birçok edebî tür bulunmaktadır. Bunlardan biri
hem manzum hem de mensur şekilleri bulunan mektuplardır. Mensur olanların
genellikle münşeat mecmualarında derlendiği mektupların manzum olanlarına ise
divanlarda ve çeşitli mecmualarda rastlanmaktadır. Günümüzdeki haberleşme
amacıyla yazıldıklarını söylemenin pek mümkün olmadığı manzum mektupların
şairlerin hüner göstermek ve farklılık oluşturmak adına yazdıkları
söylenebilir. Edebiyatımızda manzum mektuplar özellikle 16. yüzyılda rağbet
görmüştür. Bunun da en büyük amili bu yüzyıl şairlerinden Deli
Birader sanıyla meşhur olan Gazâlî’nin memleket ve dost hasretini dindirmek
amacıyla Mekke’den İstanbul şuarasına gönderdiği manzum mektup olmuştur.

 Bu dönemde manzum mektup
yazmayı tercih eden şairlerden birisi de Sâ’î’dir. Sâ’î, Edirne’de olduğu bir
dönemde tıpkı Deli Birader Gazâlî gibi İstanbul şuarasına bir mektup göndererek
İstanbul’dan ve burada yaşayan eş-dost ve tanıdıklarından istifsarda
bulunmuştur. Şair bu şiirinde dönemindeki şair dostlarından, devrin ileri
gelenlerin bazılarından ve İstanbul’un çeşitli semt ve yapılarından
bahsetmiştir. Bu çalışmada tür olarak divan şiirinin farklı ve renkli bir
cephesini yansıtan bu manzum mektubun şekil ve muhteva özellikleri üzerinde
durularak çeviri yazılı metnine yer verilecektir.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk edebiyatı, 16. yüzyıl, Sâ’î, manzum mektup

Kaynakça

• Açıkgöz, Namık (2017). Riyâzü’ş-Şu’arâ, Ankara: KTB. Yayınları. [E.T. 05.03.2018]. e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/54137,540229-riyazu39s-suarapdfpdf.pdf?0.
• Ak, Coşkun (2001). Bağdatlı Rûhî Dîvânı, Karşılaştırmalı Metin, Uludağ Üniv. Yayınları, Bursa.
• Akbayar, Nuri (hzl.) (1998). Mehmed Süreyya, Sicill-i Osmânî (Yâhud Tezkîre-i Meşâhir-i Osmânî), C. 5. Kültür Bakanlığı-Tarih Vakfı Ortak Yayınları, İstanbul.
• Bozkurt, Nebi (2004). “Mektup”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 29, Ankara.
• Canım, Rıdvan (2018). Tezkiretü’ş-Şu’arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ, Ankara: KTB. Yayınları. e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/60327,latifi-tezkiretus-suara-ve-tabsiratun-nuzamapdf.pdf?0, [Erişim Tarihi: 01.02.2019].
• Çakır, Ömer (2005). Türk Edebiyatında Mektup, Gazi Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• Dehhoda, Ali Ekber (1373). Müessese-i Lugatnâme-i Dehhoda, C. 13, Tahran.
• Develi, Hayati ve Rıfat, Sâmih (2002). Sâî Mustafa Çelebi, Tezkiretü'l-Bünyan ve Tezkiretü'l-Ebniye (Yapılar Kitabı-Mimar Sinan'ın anıları), Koçbank Yayınları, İstanbul.
• Durmuş, Tuba Işınsu (2014). Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, [E.T. 20.05.2019], http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=6116.
• Gölpınarlı, Abdulbaki (1965). “Hurûfilik ve Mir-i Alem Celâl Bik’in Bir Mektûbu”, Türkiyat Mecmuası, C. XIV, s. 93-110.
• Hamami, Erdal (2001). Râmî Dîvânı, KTB. Yayınları, Ankara.
• İsen, Mustafa (1994). Künhü’l-Ahbâr’ın Tezkire Kısmı, Akçağ Yayınları, Ankara.
• İyianlar, Arzu (2005). "Molla Çelebi Külliyesi", TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 30, Türkiye Diyanet Vakfı Yayını, İstanbul, s. 243-45.
• Kayabaşı, Bekir (1997). Kâfzâde Fâ’izî’nin Zübdetü’l-Eş’âr’ı, İnönü Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Doktora Tezi, Malatya.
• Kılıç, Atabey (1996). “Mirzâ-zâde Ahmed Neylî ve Manzum Bir Mektûbu”, Türk Dünyası Araştırmaları, Sayı 101, s. 193-204.
• Kılıç, Filiz (2018). Meşâ’irü’ş-Şu’arâ, Ankara: KTB. Yayınları. e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/59036,asik-celebi-mesairus-suarapdf.pdf?0, [Erişim Tarihi: 01.02.2019].
• Kurnaz, Cemal ve Mustafa Tatcı (hzl.) (2001). Mehmet Nâil Tuman, Tuhfe-i Nâilî- Dîvân Şâirlerinin Muhtasar Biyografileri. C. II. Bizim Büro Yayınları, Ankara.
• Mecmû’a-i Eş’âr, Edirne Selimiye Kütüphanesi, 22 Sel 2309, vr. 11a-12a.
• Mecmû’a-i Eş’âr, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, T 1532, vr. 149b-150a.
• Mecmû’a-i Eş’âr, Süleymaniye Kütüphanesi Çelebi Abdullah 315, vr. 53b-55a.
• Okay, Orhan (2004), “Mektup”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 29, Türkiye Diyanet Vakfı Yayını, İstanbul. s. 17-18.
• Okuyucu, Cihan (2004). Ereğlili Turâbî Dîvânı, Fatih Üniv. Yayınları, İstanbul.
• Saatçi, Suphi (2008). “Sâî Mustafa Çelebi”, TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 35, Türkiye Diyanet Vakfı Yayını, İstanbul. s. 539-41.
• Solmaz, Süleyman (2018). Gülşen-i Şu’arâ, Ankara: KTB. Yayınları. [Erişim Tarihi: 01.05.2019]. e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/56733,ahdi-gulsen-i-suarapdf.pdf?0.
• Sungurhan, Aysun (2017). Kınalızâde Hasan Çelebi, Tezkîretü’ş-Şu’arâ, Ankara: KTB. Yayınları. [Erişim Tarihi: 01.03.2019]. e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83504/kinalizâde-hasan-celebi---tezkiretus-suara.html.
• Şahin, Esma (2014). “Ulvî, Terzi-zâde Mehmed Ulvî Çelebi”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, [E.T. 22.05.2019], http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=3891.
• Şehrengîz ve Nâme Mecmuası, Atatürk Üniversitesi Seyfettin Özege Kütüphanesi, ASL 322-339.
• Şemseddin Sâmî (1314). Kâmûsu’l-Âlâm. C. 4, Mihran Matbaası, İstanbul.
• Yavuz, Fikri ve İsmail Özen (hzl.) (1972). Bursalı Mehmed Tahir, Osmanlı Müellifleri. C. 2. Meral Yayınları, İstanbul.
• Zavotçu, Gencay (2009). Zehr-i Mâr-zâde Seyyid Mehmet Rızâ, Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği ve Tezkiresi. Ankara: KTB. Yayınları. [Erişim Tarihi: 01.01.2017]. e-kitap: http://ekitap.kulturturizm.gov.tr/belge/1-83506/zehr-i-mrzâde-seyyid-mehmed-riza---tezkire-i-riza.html.