18. YÜZYILA ÂİT BİR MÜNŞE’ÂT MECMÛ’ASI’NDAN HAREKETLE BALKAN KÖYLERİNDE SOSYAL HAYAT

Yıl 2019, Sayı: 10, 211 - 235, 30.04.2019

Dilek Ünlü

https://doi.org/10.28981/hikmet.540691

Öz

Eski Türk Edebiyatı kaynaklarından olan yazma eserlerle
ilgili çalışmalar, ilk aşamada metin neşri şeklindedir. Çeviriyazı/transkripsiyon
uygulanarak yapılan bu neşirlerin gâyesi, genellikle edebiyat târihimiz ile
ilgili bilgilerin gün yüzüne çıkarılması ve değerlendirilmesi şeklinde
olmuştur. Edebiyat alanında yapılan tetkik ve değerlendirmeler neticesinde;
edebî eserlerin, edebiyat bilimi ile sınırlandırılmayıp târih, sosyoloji, ekonomi,
siyâset, iletişim, fen bilimleri gibi diğer bilim dalları için de önemli
bilgiler ihtivâ ettiği görülmektedir. Bu kaynak niteliğindeki edebî eserler
içinde mecmû’alar da yer almaktadır.

Mecmû’alar, kaleme alındığı dönem ve daha önceki dönemler
hakkında az ya da çok, fakat önemli bilgileri günümüze aktarmaktadır. Mecmû’alarda
toplumların kültürel, siyâsal, sosyal, ekonomik hayatları ile ilgili bilgilere
ulaşmak mümkündür. Böylece toplumların; ne yönde nasıl geliştiği, hangi
aşamalardan ve süreçlerden bugünlere geldiği, dönem içinde gelişen durumlara
nasıl bir yaklaşım içinde bulunduğu gibi soruların cevaplarına ulaşmak mümkün
olabilmektedir.

Bu çalışmada, 18. yüzyıla âit, İBB Atatürk Kitaplığı’nda T 816 T 816 1(Yeni tasnifte: T 816
k.1/1)’de Münşe’ât Mecmû’ası ismiyle kayıtlı bir yazma eserin ihtivâ
ettiği resmî mektuplardan hareketle, Balkan köylerinde geçen olay ve olgular
incelenip dönemin sosyal hayatıyla ilgili bir değerlendirme yapılacaktır.
Neticede hem edebiyatımızla ilgili hem de diğer bilim alanları ile ilgili
çalışmalara fikir olabilecek ipucu mâhiyetindeki bilgilerin ortaya çıkacağını
düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler

Mecmû’a, Balkanlar, sosyal hayat

Kaynakça

• ANTONOV, Aleksandır. (2002), Bulgar Topraklarında Kurulan Menzil Sisteminin Organizasyonu XVI-XVIII Yüzyıllar, (Çev.) Zeynep Zafer, Türkler, C. 10, s.929-931, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara.
• ÇAĞLAR, İlker Mümin. (2015), “20.273 Numaralı Manisa Şer’iyye Sicillindeki Tereke Kayıtlarına Göre Manisa’da Sosyal Hayat (1836-1837)”, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.44, s.198-206.
• DİMÇEV, Dimo N. (2002), “Osmanlı Döneminde Türk-Ulah Münasebetleri”, XIII. Türk Tarih Kongresi, 4-8 Ekim 1999, C. III, Kısım I, s. 125-132, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• DOĞAN, Cem. (2013), “Osmanlı Devleti’nde Cadı Avı Var mıydı? (Karşılaştırmalı Bir inceleme)”, Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, C. 2, S.1, s.218-240.
• KÜTÜKOĞLU, Mübahat. (1998), Tarih Araştırmalarında Usûl, Kubbealtı Neşriyatı, 6. Baskı, İstanbul.MÜNŞE’ÂT MECMÛ’ASI, İBB Atatürk Kitaplığı - T 816 T816 1.
• ÖZTÜRK, Said (e-makale), “Kassam”, Türkiye Diyânet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (TDVİA) https://islamansiklopedisi.org.tr/kassam (Erişim Tarihi: 26.01.2019)SANCAKTAR, Caner. (2011), “Balkanlar’da Osmanlı Hâkimiyeti Ve Siyasal Mirası”, Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, C. 2, S. 2, s. 27-47.
• ŞAHİN, Oğuzhan. (2005), Mecmû’a-i Münşeat, TDK Ktb. A.363/1: İnceleme-Metin- Tıpkıbasım, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Dan: Prof. Dr. Atabey Kılıç) Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• UZUN, Mustafa. (2003), “Mecmûa”, Türkiye Diyânet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, (TDVİA), C. 28, s. 265-268.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (2003), Osmanlı Tarihi, C. 1-4, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• ÜNLÜ, Dilek. (2017), Münşe’ât Mecmû’ası (İBB Atatürk Kitaplığı-T 816 T 816 1) (İnceleme-Metin-Sözlük Tıpkıbasım), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, (Dan: Prof. Dr. Atabey Kılıç), Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• ÜNLÜ, Dilek. (2018), “18. Yüzyılda Osmanlı Balkan Şehirlerindeki Resmî Yazışmaları İhtivâ Eden Bir Münşe’ât Mecmû’ası Üzerine Notlar”, USBİK, Bildiriler Kitabı, s. 279-298, Kayseri.
• ÜNLÜ, Mucize. (2009), “Uluslararası Diplomasi ve Ulahlar”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, C.7, S.7, s. 9-26.