Üniversite eğitimi cinsiyet rollerine yönelik tutumları etkileyebilir. Sağlık hizmetleri alanındaki öğrencilerin hem eğitim sürecinde hem de gelecekte sağlık hizmeti sunarken karşılaşacakları toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri konusunda farkındalıkları, sağlık hizmetlerinin daha etkili ve eşitlikçi bir şekilde sunulmasında rol oynayacaktır. Üniversite öğrencilerinin erken dönemde kadın ve erkeğe eşitlikçi bir bakış açısıyla yaklaşmaları için öncelikle cinsiyete yönelik kalıp yargılarının azalması ve sosyal ilişkilere bakış açılarının olumlu yönde değişmesi gerekmektedir. Bunun için üniversite eğitimi, toplumsal cinsiyet algısı ve cinsiyet rollerine yönelik tutumları etkilemede önemli bir rol oynayabilir. Türkiye'de sağlık teknisyeni yetiştiren Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulları’ nın eğitim programlarında önyargı ve ayrımcılık konusunda özel bir ders bulunmamaktadır. Buradan hareketle bu çalışmada, gelecekte sağlık hizmeti verecek öğrencilerin cinsiyet algısı ve tutumuna önyargı, kalıp yargı ve ayrımcılık konusunda farkındalık kazandırmaya yönelik verilen eğitim programının etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda şu sorulara yanıt aranmıştır: Öğrencilerin önyargı ve ayrımcılık konusunda eğitim öncesi ve sonrası cinsiyet algılarında farklılık var mıdır? Öğrencilerin önyargı ve ayrımcılık konusunda eğitim öncesi ve sonrası cinsiyet rolü tutumlarında farklılık var mıdır? Cinsiyet algısı ile cinsiyet rollerine yönelik tutumlar arasında bir ilişki var mıdır? Yöntem olarak, tek gruplu ön test-son test yarı deneysel yöntem kullanılmıştır. Araştırma, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu'nda Önyargı ve Ayrımcılık dersini alan öğrencilerle gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya 95 ikinci sınıf önlisans öğrencisi katılmıştır. Araştırmada Engelli Bakımı ve Rehabilitasyon programı, Eczacılık Hizmetleri programı ve Ergoterapi Programı ikinci sınıf öğrencilerinin seçilmesinin nedeni, ikinci sınıf bahar döneminde "Önyargı ve Ayrımcılık" dersinin verilmesidir. Verilerin toplanmasında Tanımlayıcı Bilgi Formu, Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği (TCRTÖ) ve Cinsiyet Algısı Ölçeği (TCAÖ) kullanılmıştır. Eğitim programı başlamadan önce katılımcılara ön test olarak TCAÖ ve TCRTÖ uygulandı. Ardından “Önyargı ve Ayrımcılık” konulu 14 haftalık kurs süreci gerçekleştirildi. Kurs sonunda katılımcılara son test olarak TCAÖ ve TCRTÖ uygulanmıştır. Öğrencilerin tanımlayıcı özelliklerine göre araştırmaya katılanların yaş ortalamasının 21,6±3,3 olduğu ve %73,7'sinin kadın olduğu belirlendi. Araştırmaya göre öğrencilerin çoğunluğunun anneleri (%56,9) ve babaları (%38,9) ilkokul mezunudur. Öğrencilerin ortalama kardeş sayısının 2,8±2,1 olduğu ve çoğunluğunun (%51,6) hem erkek hem de kız kardeşe sahip olduğu ve çoğunun (%73,7) çekirdek aileye sahip olduğu belirlendi. Araştırmada öğrencilerin %43,2'sinin ağırlıklı olarak şehir merkezinde yaşadığı ortaya çıktı. Araştırmaya katılan öğrencilerin çoğu, hayatlarının çoğunu (%46,3) geçirdikleri bölge ise Karadeniz bölgesidir. Araştırma, çevrimiçi uzaktan eğitim yöntemleriyle verilen önyargı ve ayrımcılık eğitiminin, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu ikinci sınıf öğrencilerinin cinsiyet algısı ve cinsiyet rolü tutumlarında bir fark yaratmadığını ortaya koydu (sırasıyla; p = 0,890, p = 0,976). Ancak cinsiyet algısı ile cinsiyet rollerine yönelik tutum arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur (ön test r = 0,825, p < 0,01; son test r = 0,893, p< 0,01). Eğitim öncesi cinsiyete göre TCAÖ ve TCRTÖ skorlarına göre kadınların, erkeklere göre toplam ölçek puanı daha yüksekken( TCAÖ, p = 0.002; TCRTÖ, p<0.001), eğitim sonrasında bu fark bulunmamıştır (TCAÖ, p = 0.869; TCRTÖ, p = 0.682). Buna göre "Önyargı ve Ayrımcılık" dersi erkeklerde algı ve tutum değişikliği yaratmıştır. Sağlık çalışanlarına toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklanan sorunların önlenmesi ve azaltılması konusunda önemli rol ve sorumluluklar düşmektedir. Bu doğrultuda gelecekte sağlık hizmeti verecek öğrencilerin toplumsal cinsiyet rolleri tutumlarının ve toplumsal cinsiyet algı düzeylerinin geliştirilmesinde başarılı uygulamaların nasıl hayata geçirilebileceği konusunda araştırmalar yapılabilir. Toplumsal cinsiyete yönelik algı ve tutumun geliştirilmesine yönelik eğitim faaliyetlerinde özellikle erkeklerin hedef alınması etkili olabilir. Çünkü bu çalışma eğitimle, cinsiyete yönelik algı ve tutum konusunda erkeklerle kadınların eşit düzeye getirilebileceğini göstermiştir. Dolayısıyla çalışma, eğitim yoluyla kadın ve erkeğin cinsiyete yönelik algı ve tutum açısından eşit düzeye getirilebileceğini ortaya koyması açısından önem taşımaktadır. Elde edilen sonuçlar doğrultusunda üniversite öğrencilerinin cinsiyet tutum ve algıları üzerinde etkili olduğu düşünülen bölüm, müfredat ve müfredat içeriği açısından karşılaştırmalı çalışmalar yapılabilir. Öğrencilerin eğitiminin etkililiğini değerlendirmek için daha büyük örneklem grupları ve kontrol grubuyla çoklu takip çalışmaları yapılabilir. Son olarak yüz yüze eğitim sürecinde yapılacak müdahale çalışmalarına ihtiyaç vardır.
Toplumsal Cinsiyet Toplumsal Cinsiyet Algısı Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutumu Cinsiyet Rolleri Tutumu Sağlık Önlisans Öğrencileri
YOKTUR
Yazar, çalışmaya istatistiksel katkılarından dolayı Özgün Pehlivan'a teşekkür eder. Yazar ayrıca sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerine de teşekkür eder.
University education may influence attitudes toward gender roles. The awareness of students in the field of health services about the gender inequalities they will encounter both during the education process and in the future while providing health services will play a role in providing health services in a more effective and equitable way. In order for university students to approach men and women with an egalitarian perspective at an early age, their gender stereotypes must first decrease and their perspectives on social relations must change positively. Therefore, university education can play an important role in influencing gender perception and attitudes towards gender roles. There is no special course on prejudice and discrimination in the training programs of Vocational Schools of Health Services that train health technicians in Turkey. Based on this, this study aimed to examine the effect of the training program given to raise awareness of prejudice, stereotypes and discrimination on the gender perception and attitude of students who will provide health care in the future. For this purpose, answers were sought to the following questions: Is there a difference in students' gender perceptions of prejudice and discrimination before and after training? Are there any differences in students' gender role attitudes regarding prejudice and discrimination before and after education? Is there a relationship between gender perception and attitudes towards gender roles? As a method, a single-group the pretest-posttest semi-experimental method was used. The research was conducted with students taking the Prejudice and Discrimination course at the Vocational School of Health Services. 95 second-grade students participated in the research. The reason why sophomore students from the Disabled Care and Rehabilitation program, the Pharmacy Services program, and the Occupational Therapy Program were selected in the study is that the "Prejudice and Discrimination" course is given in the second-grade student spring semester. Descriptive Information Form, Gender Roles Attitude Scale (GRAS), and Gender Perception Scale (GPS) were used to collect data. Before the course program started, GRAS and GPS were administered to the participants as a pretest. Afterwards, a fourteen-week course period on "Prejudice and Discrimination" was carried out. At the end of the course, GRAS and GPS were administered to the participants as posttests. According to the students' descriptive characteristics, it was found that the mean age of the participants in the study was 21.6±3.3, and that 73.7% of them were female. According to the study, most students' mothers (56.9%) and fathers (38.9%) had completed elementary school. The families of 73.7% of the participants are nuclear families. The students' average number of siblings was found to be 2.8±2.1, and the majority (51.6%) of them had both brothers and sisters. The investigation discovered that 43.2% of the students lived primarily in the city center. Most students who participated in the study said that the Black Sea region was where they spent most of their lives (46.3%). The research revealed that prejudice and discrimination training provided via online distance education methods did not affect the gender perception and gender role attitudes of second-year Vocational School of Health Services students (respectively; p = 0.890, p = 0.976). However, a positive relationship was found between gender perception and attitudes towards gender roles (pretest r = 0,825, p < 0,01; posttest r = 0,893, p< 0,01). While the total scale score of women was higher than men according to GPS and GRAS scores according to sex before the training (GPS, p = 0.002; GRAS, p<0.001), this difference was not found after the training (GPS, p = 0.869; GRAS, p = 0.682). Accordingly, the "Prejudice and Discrimination" course created a change in perception and attitude in men. Health workers have important roles and responsibilities in preventing and reducing problems arising from gender inequality. In this regard, research can be conducted on how successful practices can be implemented in improving the gender role attitudes and gender perception levels of students who will provide health care in the future. It may be effective to specifically target men in training activities aimed at improving perceptions and attitudes towards gender. Because this study has shown that men and women can be brought to equal levels in terms of perception and attitude towards gender through education. Therefore, the study is important in terms of revealing that men and women can be brought to equal levels in terms of perception and attitude towards gender through education. In line with the results obtained, comparative studies can be conducted in terms of department, curriculum and curriculum content, which are thought to be effective on gender attitudes and perceptions of university students. Multiple follow-up studies can be conducted with larger sample groups and a control group to evaluate the effectiveness of students' education. Finally, there is a need for intervention studies to be carried out during the face-to-face education process.
Gender Gender Perception Gender Roles Gender Role Attitudes Health Associate Degree Students
NONE
The author would like to thank Özgün Pehlivan for his statistical contribution to the study. The author would also like to thank the health services vocational school students.
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Konular | Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik Antropolojisi, Eğitim Sosyolojisi |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 4 Nisan 2024 |
Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2024 |
Gönderilme Tarihi | 8 Ekim 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2024 Cilt: 17 Sayı: 1 |
Hitit Sosyal Bilimler Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.