Hemşirelik Öğrencilerinin Ahlaki Kimlik ve Empati Düzeyleri Arasındaki İlişki

Yıl 2024, Cilt: 17 Sayı: 3, 426 - 439

Hilal Seki Öz , Özkan Sarıkaya , Didem Ayhan

https://doi.org/10.17218/hititsbd.1453109

Öz

Ahlak, toplumdaki bireylerin refah içerisinde birlikte yaşamalarına yardımcı olan önemli bir kavramdır. Ahlaki kimlik ise kişiyi bir davranışa güdüleyen ve davranışı düzenleyen mekanizma olarak tanımlanabilir. Ahlaki kimliğin iki bileşeni bulunmaktadır. Bunlar, içselleştirme ve sembolleştirmedir. İçselleştirme, başkalarının mutlaka görmediği veya bilmediği özel ahlaki kimlik deneyimini ifade eder. Diğer taraftan sembolleştirme, eylemlere veya kişisel eşyalara yansıyan gibi ahlaki kimliğin dışa vurumunu ifade eder. Ahlaki kimliğin gelişmesinde etkili olan faktörlerden birisi empatik beceridir. Empati bilişsel, duyusal, davranışsal ve ahlaki bileşenleri olan çok boyutlu ve karmaşık bir kavramdır. Hemşirelerin doğumdan ölüme yaşamın her aşamasına eşlik eden bakım rolleri, savunmasız bireylerle kurduğu etkileşimlerde empatik olmayı ve ahlaklı davranmayı zorunlu kılmaktadır. Hemşirelik eğitiminin temel amaçlarından biri, öğrencilerin kişisel değerlerinin, doğru ve yanlış algılamalarının, hemşirelik mesleğinin ahlaki normlarıyla uyumlu olan profesyonel bir hemşirelik kimliğine dönüştürülmesidir. Bu nedenle ahlaki kimliğin gelişimine etki eden faktörlerin neler olduğunu bilmek ve hemşirelik temel eğitiminde ahlaki kimliğe yer vermek önemlidir. Bu araştırma tanımlayıcı ve analitik türde tasarlanmış olup, mesleki sorumlulukları nedeniyle hem ahlaki kimliklerinin hem de empatik becerilerinin gelişmiş olması beklenen hemşirelik öğrencilerinin ahlaki kimlik ve empati düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın evrenini bir devlet üniversitesinde hemşirelik bölümümde öğrenim gören hemşirelik öğrencileri oluşturmaktadır. Evreni bilinen örneklem hesaplaması yapılmış ve toplamda 341 hemşirelik öğrencisi ile araştırma tamamlanmıştır. Veriler çevrimiçi olarak Tanıtıcı Bilgi Formu, Ahlaki Kimlik Ölçeği ve Toronto Empati Ölçeği ile toplanmıştır. Verilerin analizi Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) 29 paket programı ile yapılmıştır. Öncelikle katılımcıların ve ölçüm araçlarının tanımlayıcı istatistikleri (sayı, yüzde, ortalama, iç tutarlık kat sayısı vb.) yapılmıştır. Verilerin normallik analizi için Kolmogorov-Smirnov Testi yapılmış olup, veriler normal dağılma uymadığından parametrik olmayan testler kullanılmıştır. Hemşirelik öğrencilerinin kişisel ve aile özellikleri Mann-Whitney ve Kruskal Wallis testleriyle değerlendirilmiş ve ilişkileri belirlemek için Spearman korelasyon analizi, basit ve doğrusal regresyon analizi yapılmıştır. Hemşirelik öğrencilerinin Ahlaki Kimlik Ölçeği-içselleştirme alt boyutu puan ortalaması 29,73±4,70 (17-35), Ahlaki Kimlik Ölçeği- sembolleştirme puan ortalaması 23,28±5,97 ve Toronto Empati Ölçeği puan ortalaması 53,61±7,23 olarak hesaplanmıştır. Öğrencilerin içselleştirme ve empati düzeylerinin yüksek, sembolleştirmenin ise orta düzeyin biraz üstünde olduğu gözlenmiştir. Araştırmada kadınların erkeklere ve çekirdek ailesiyle yaşayanların geniş ailesiyle yaşayanlara göre içselleştirme ve empati düzeylerinin anlamlı şekilde yüksek, hiç kardeşi olmayanların sembolleştirme düzeyinin ise anlamlı şekilde zayıf olduğu belirlenmiştir. İçselleştirme düzeyi ve empati düzeyi arasında orta şiddette pozitif korelasyon istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Çalışmada incelenen değişkenler arasındaki bağımlılık yapısını açıklamak için farklı basit ve çoklu doğrusal regresyon modelleri ele alınmıştır. Öğrencilerin AKÖ-içselleştirme düzeyi, empati düzeyindeki değişimin %30,7’sini açıklamaktadır. Buna karşın AKÖ-sembolleştirme düzeyi, empati düzeyi üzerinde istatistiksel olarak anlamlı bir değişim yaratmamaktadır. Ayrıca AKÖ-içselleştirme düzeyi sabitken, kadın olmanın empati düzeyindeki pozitif yönlü bir değişimi açıklayabileceği belirlenmiştir. Sonuç olarak araştırma ile hemşirelik öğrencilerinin ahlaki kimlik ve empati düzeylerinin ortalamanın üstünde olduğu, bu kavramların birbirlerini etkiledikleri görülmüştür. Ahlaki kimliğin içselleştirme boyutu ve empati düzeylerinin aile yapısından ve cinsiyet değişkeninden etkilendiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik Öğrencisi, Ahlaki Kimlik, Empati, İçselleştirme, Sembolleştirme

Etik Beyan

Bu çalışmanın tüm hazırlama süreçlerinde etik kurallara uyulmuştur. Aksi bir durumun tespiti halinde Hitit Sosyal Bilimler Dergisi’nin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk biz yazarlara aittir.

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

The Relationship Between Moral Identity and Empathy Levels of Nursing Students

Öz

Morality is an important concept that helps individuals in society to live together in prosperity. Moral identity can be defined as the mechanism that motivates a person to a behavior and regulates the behavior. Moral identity has two components. These are internalization and symbolization. Internalization refers to the private experience of moral identity that others do not necessarily see or know. Symbolization, on the other hand, refers to the external expression of moral identity, such as reflected in actions or personal possessions. One of the factors that are effective in the development of moral identity is empathic ability. Empathy is a multidimensional and complex concept with cognitive, sensory, behavioral and moral components. The care roles of nurses, which accompany every stage of life from birth to death, require them to be empathic and moral in their interactions with vulnerable individuals. One of the main objectives of nursing education is to transform students' personal values, right and wrong perceptions into a professional nursing identity that is compatible with the moral norms of the nursing profession. Therefore, it is important to know what factors affect the development of moral identity and to include moral identity in basic nursing education. This study was designed in descriptive and analytical type and was conducted to examine the relationship between moral identity and empathy levels of nursing students who are expected to have both moral identity and empathic skills due to their professional responsibilities. The population of the study consisted of nursing students studying in the nursing department of a state university. The sample calculation was made knowing the population and the research was completed with a total of 341 nursing students, taking into account that there would be data loss. Data were collected online using the Descriptive Information Form, Moral Identity Scale and Toronto Empathy Scale. Data were analyzed using the Statistical Package for the Social Sciences (SPSS) 29 package program. First of all, descriptive statistics of the participants and measurement tools (number, percentage, mean, internal consistency coefficient, etc.) were analyzed. The Kolmogorov-Smirnov Test was performed for the normality analysis of the data and nonparametric tests were used because the data did not fit the normal distribution. Personal and family characteristics of nursing students were evaluated with Mann-Whitney and Kruskal Wallis tests, and Spearman correlation analysis, simple and linear regression analysis were used to determine the relationships. The mean score of the Moral Identity Scale- Internalization sub-dimension was 29.73±4.70 (17-35), the mean score of the Moral Identity Scale- Symbolization was 23.28±5.97, and the mean score of the Toronto Empathy Scale was 53.61±7.23. It was observed that the internalization and empathy levels of the students were high, while symbolization was slightly above the medium level. In the study, it was determined that the internalization and empathy levels of women were significantly higher than those of men and those living with nuclear families were significantly higher than those living with extended families, while the symbolization level of those who had no siblings was significantly lower. A moderate positive correlation between internalization level and empathy level was found to be statistically significant. Simple and multiple linear regression models were considered to explain the dependency structure between the variables examined in the study. Students' level of Moral Identity Scale- Internalization explained 30.7% of the change in empathy level. On the other hand, the level of Moral Identity Scale- Symbolization did not create a statistically significant change in the level of empathy. In addition, it was determined that being female could explain a positive change in the level of empathy when the level of internalization was constant. In conclusion, the study showed that moral identity and empathy levels of nursing students were above average and that these concepts affected each other. It was concluded that the internalization dimension of moral identity and empathy levels were affected by family structure and gender variable.

Anahtar Kelimeler

Nursing Student, Moral Identity, Empathy, Internalization, Symbolization

Proje Numarası

-

Kaynakça

• Aquino, K., Freeman, D., Reed, A., Felps, W., & Lim, V. K. (2009). Testing a social-cognitive model of moral behavior: the interactive influence of situations and moral identity centrality. Journal of Personality and Social Psychology, 97(1), 123-141. https://doi.org/10.1037/a0015406
• Aquino K, & Reed II. (2002). The self-importance of moral identity. Journal of Personality and Social Psychology, 83(6),1423-1440. https://doi.org/10.1037//0022-3514.83.6.1423
• Aquino, K., Reed, A. II, Thau, S. ve Freeman, D. (2007). A grotesque and dark beauty: How moral identity and mechanisms of moral disengagement in luence cognitive and emotional reactions to war. Journal of Experimental Social Psychology, 43(3), 385-392. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2006.05.013
• Blasi, A. (2005). Moral character: A pschological approach. In D.K. Lapsley ve F.C. Power (Eds.), Character psychology and character education (pp. 18-35). Notre Dame: University of Notre Dame Press
• Buldan, Ö., & Arslan, S. (2021). Hemşirelik öğrencilerinin empati düzeyi ile mahremiyet bilinci arasındaki ilişki ve etkileyen faktörler. Turkiye Klinikleri Journal of Nursing Sciences, 13(2), 318-329. https://doi.org/10.5336/nurses.2020-78050
• Çoban, G. İ., & Türer, S. (2014). Ahlâki gelişim ve hemşirelik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 948-958. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumussagbil/issue/23832/253888
• Decety, J., & Cowell, J. M. (2014). The complex relation between morality and empathy. Trends in Cognitive Sciences, 18(7), 337-339. https://doi.org/10.1016/j.tics.2014.04.008
• Decety, J., Michalska, K. J., & Kinzler, K. D. (2012). The contribution of emotion and cognition to moral sensitivity: a neurodevelopmental study. Cerebral Cortex (New York, N.Y.: 1991), 22(1), 209-220. https://doi.org/10.1093/cercor/bhr111
• Dinç, L. (2010). Bakım kavramı ve ahlaki boyutu. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 17(2), 74-82. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/hunhemsire/issue/7839/103261
• Ding, W., Shao, Y., Sun, B., Xie, R., Li, W., & Wang, X. (2018). How can prosocial behavior be motivated? the different roles of moral judgment, moral elevation, and moral ıdentity among the young chinese. Frontiers in Psychology, 9, 814. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00814
• Eisenberg, N., Miller, P. A., (1987). The relation of empathy to prosocial and related behaviors. Psychological Bulletin, 101(1), 91-119. https://doi.org/10.1037/0033-2909.101.1.91
• Erdem, R., Çetintürk, İ., ve Zeynep, K. U. H. (2020). Sağlık hizmeti kullanımında aile tipinin rolü: “Büyük ebeveyn etkisi”. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 316-326. https://www.doi.org/10.46971/ausbid.761478
• Escobar, M. J., Huepe, D., Decety, J., Sedeño, L., Messow, M. K., Baez, S., … & Ibánez, A. (2014). Brain signatures of moral sensitivity in adolescents with early social deprivation. Scientific Reports, 4, 5354. https://doi.org/10.1038/srep05354
• Gleichgerrcht, E., & Young, L. (2013). Low levels of empathic concern predict utilitarian moral judgment. PloS One, 8(4), e60418. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0060418
• Grande, R. A. N., Berdida, D. J. E., Susanto, T., Khan, A., Waelveerakup, W., & Saad, Z. (2022). Nursing competency inventory and professional competence of graduating students in six Asian countries: A cross-sectional study. Nurse Education Today, 116, 105470. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2022.105470
• Hardy, S. A., & Carlo, G. (2011). Moral identity: What is it, how does it develop, and is it linked to moral action?. Child Development Perspectives, 5(3), 212-218. https://doi.org/10.1111/j.1750-8606.2011.00189.x
• Hardy, S. A., Walker, L. J., Rackham, D. D., & Olsen, J. A. (2012). Religiosity and adolescent empathy and aggression: The mediating role of moral identity. Psychology of Religion and Spirituality, 4(3), 237-248. https://doi.org/10.1037/a0027566
• Harrington L. (2015). American Nurses Association releases new scope and standards of nursing informatics practice. AACN Advanced Critical Care, 26(2), 93-96. https://doi.org/10.1097/NCI.0000000000000065
• Hart, D., Atkins, R., & Ford, D. (1999). Family influences on the formation of moral identity in adolescence: Longitudinal analyses. Journal of moral education, 28(3), 375-386. https://doi.org/10.1080/030572499103142
• Hart, D., Atkins, R., Fegley, S., Robins, R. W., & Tracy, J. L. (2003). Personality and development in childhood: A person-centered approach. Monographs of the Society for Research in Child Development, 68(1), i-122. http://www.jstor.org/stable/1166223
• Je, N. J., & Park, M. (2020). The effects of nursing college students' moral self, moral behavior, self-control, empathy, and interpersonal competence on nursing professionalism in age of convergence. Journal of Digital Convergence, 18(8), 361-370.
• Jennings, P. L., Mitchell, M. S., & Hannah, S. T. (2015). The moral self: A review and integration of the literature. Journal of Organizational Behavior, 36(S1), S104-S168. https://doi.org/10.1002/job.1919
• Jolliffe, D., Farrington, D.P. (2004). Empathy and offending: A systematic review and meta-analysis. Aggression and Violent Behavior, 9(5), 441-476. https://doi.org/10.1016/j.avb.2003.03.001
• Kaur, S. (2020). Effect of religiosity and moral identity internalization on prosocial behaviour. Journal of Human Values, 26(2), 186-198. https://doi.org/10.1177/0971685820901
• Kohlberg, L. (1973). The claim to moral adequacy of a highest stage of moral judgment. The Journal of Philosophy, 70(18), 630-646. https://doi.org/10.2307/2025030
• McHan, K., Johnston-Taylor, E., Piscopo, B., Abate, E., & Dehom, S. (2022). Nursing values and moral identity in baccalaureate nursing students. Journal of Professional Nursing : Official Journal of the American Association of Colleges of Nursing, 39, 171-176. https://doi.org/10.1016/j.profnurs.2022.01.009
• Özdelikara, A. & Babur, S. (2020). Hemşirelik öğrencilerinin merhamet düzeyi ve empatik eğilim ilişkisi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(2),342-349. https://doi.org/10.31067/0.2020.271
• Patil, I., & Silani, G. (2014). Reduced empathic concern leads to utilitarian moral judgments in trait alexithymia. Frontiers in Psychology, 5, 501. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2014.00501
• Piaget, J. (1932). The moral judgement of child. New York: The Free Press.
• Reed, A., 2nd, & Aquino, K. F. (2003). Moral identity and the expanding circle of moral regard toward out-groups. Journal of Personality and Social Psychology, 84(6), 1270-1286. https://doi.org/10.1037/0022-3514.84.6.1270
• Rest, J. R., Narvaez, D., Thoma, S. & Bebeau, M. (2000). A neo-Kohlbergian approach to morality research. Journal of Moral Education, 29(4), 381-395. https://doi.org/10.1080/713679390
• Reynolds, S. J., & Ceranic, T. L. (2007). The effects of moral judgment and moral identity on moral behavior: an empirical examination of the moral individual. The Journal of Applied Psychology, 92(6), 1610-1624. https://doi.org/10.1037/0021-9010.92.6.1610
• Power, F. C. (2004). Moral self in community. In D.K. Lapsley ve D. Narvaez (Eds.), Moral development, self and identity (pp. 47-64). Mahwah, NJ: Erlbaum
• Priddy, K. D. (2018). Formation of professional ıdentity and everyday ethical comportment in pre-licensure baccalaureate nursing students: a grounded theory approach (Doctoral dissertation)
• Spinrad, T. L., Losoya, S. H., Eisenberg, N., Fabes, R. A., Shepard, S. A., Cumberland, A., ... & Murphy, B. C. (1999). The relations of parental affect and encouragement to children's moral emotions and behaviour. Journal of Moral Education, 28(3), 323-337. https://doi.org/10.1080/030572499103115
• Şahiner, P., Babadağlı, B., & Ersoy, N. (2019). Ebelik ve hemşirelik öğrencilerinin ahlaki duyarlılığı. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 5(2), 86-90. https://doi.org/10.30934/kusbed.522406
• Teng, Y., Dehghan, M., Hossini Rafsanjanipoor, S. M., Altwalbeh, D., Riyahi, Z., Farahmandnia, H., … & Zakeri, M. A. (2023). Is nurses' clinical competence associated with their moral identity and injury?. Nursing Ethics, 9697330231209284. Advance online publication. https://doi.org/10.1177/09697330231209284
• Totan, T., Dogan, T., & Sapmaz, F. (2012). The Toronto Empathy Questionnaire: Evaluation of Psychometric Properties among Turkish University Students. Eurasian Journal of Educational Research, 46, 179-198. Erişim adresi: https://eric.ed.gov/?id=EJ1057315
• Ünal, F. (2007). Çocuklarda empatinin gelişimi: empatinin gelişiminde anne-baba tutumlarının etkisi. Milli Eğitim, 36(176), 134-147
• Wang, H., Ao, L., Gao, Y., Liu, Y., & Zhang, X. (2023). Empathy for pain in individuals influenced by moral identity: Evidence from an ERP study. Physiology & Behavior, 266, 114202. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2023.114202
• Wiech, K., Kahane, G., Shackel, N., Farias, M., Savulescu, J., & Tracey, I. (2013). Cold or calculating? Reduced activity in the subgenual cingulate cortex reflects decreased emotional aversion to harming in counterintuitive utilitarian judgment. Cognition, 126(3), 364-372. https://doi.org/10.1016/j.cognition.2012.11.002
• Yavuz, S., & Yüceşahin, M. M. (2012). Türkiye'de hanehalkı kompozisyonlarında değişimler ve bölgesel farklılaşmalar. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 15(1), 75-118. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/117696
• Yılmaz, F., & Yılmaz, F. (2015). Ahlaki Kimlik Ölçeği Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4),111-133. https://doi.org/10.18026/cbusos.35372
• Zhou, X. L., & Yu, H. B. (2015). The brain basis of social emotion and social behavior. Journal of Suzhou University, 1, 37-47. https://doi.org/10.19563/j.cnki.sdjk.2015.01.006