TOPLUMDAKİ BİREYLERİN ÇOCUK İSTİSMARI VE İHMALİNE YÖNELİK BİLGİ VE GÖRÜŞLERİ

Yıl 2011, Cilt: 4 Sayı: 1, 89 - 104, 28.03.2014

Cem Koçak , Lale Büyükgönenç

Öz

Çocuk istismarı ve ihmali; bir erişkin tarafından çocuğa yöneltilen, toplumsal kurallar
ve profesyonel kişilerce uygunsuz ya da hasar verici olarak nitelendirilen, çocuğun gelişimini
kısıtlayan eylem ve eylemsizliklerin tümü olarak tanımlanmaktadır. Çocuk istismarı, kişisel,
ailesel ve sosyal risk faktörlerinin karmaşık ilişkilerinden kaynaklanmakta ve fiziksel istismar,
cinsel istismar, duygusal istismar ve ihmal olmak üzere 4 ana başlık altında incelenmektedir.
Çocuk istismarı ve ihmali, tüm ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de karşılaşılan bir durum olup,
hükümetlerin ve çeşitli kurumların işbirliğini gerektiren karmaşık ve hassas bir konudur. Bu
nedenle, erişkinlerin konuya bakış açısının ne olduğunun anlaşılması, alınacak önlemlerin
belirlenmesi açısından önemlidir. Bu gerçekten yola çıkarak; çalışmada, toplumdaki erişkinlerin
çocuk istismarı ve ihmali ile ilgili bilgi düzeyinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın
evrenini, Çorum Aile Sağlığı Merkezlerine herhangi bir nedenle başvuran erişkinler
oluşturmuş ve aile sağlığı merkezine başvuran 425 erişkin araştırma kapsamına alınmıştır.
Elde edilen veriler kullanılarak tanımlayıcı istatistikler elde edilmiş ve Ki-Kare
analizi kullanılarak da çoklu karşılaştırmalar yapılmıştır. Erişkinler konu ile ilgili yeterince
bilgilendirilmediğini ifade etmekle birlikte, konu ile ilgili birçok durumun farkında olduğunu
belirtmiştir. Çocuğa uygulanan cinsel şiddet konusunda genel bir duyarlılık söz konusudur.
İstismara uğramış çocuğa nasıl davranılması gerektiği ve aile yapısının çocuk istismarına etkisi
konularında genç ile yaşlı ebeveynler arasında görüş farklılıkları saptanmıştır. İstismara
uğradığını söyleyen çocuğa kadınların erkeklerden daha çok inanması, kadınların çocuklara
erkeklerden daha çok güvenmesi açısından önemli bir sonuçtur. Gelir düzeyi düşük olan
ailelerin daha yüksek gelir grubundaki ailelere göre çocuk ihmali ve istismarını etkileyen
faktörlerin farkında olması dikkat çekicidir. Henüz çocuk sahibi olmayanların, birçok konuda
çocuk sahibi olanlara göre daha bilgili olmaları da önemli bir bulgudur. Çalışmada ayrıca, eğitim
düzeyinin ihmal ve istismarı anlamada önemli bir etken olduğu saptanmış ve özellikle eğitim
düzeyi düşük olan ailelere çocuk istismarı ve ihmali konusunda eğitim verilmesi gerektiği
vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Çocuk İstismarı, İhmal

Kaynakça

• GÜNER S. ve GÜNER Ş. (2010), “Çocuklarda Sosyal ve Medikal Bir Problem; İstismar”, Van Tıp Dergisi, C. 17, No. 3, ss. 108–113.
• KARA, B. ve GÖKALP, A.S. (2004). “Çocuk İstismarı”, Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, C. 47, ss. 140–151.
• KÜPELİ, Serhan; KANBUR, Nuray ve DERMAN, Orhan. (2003), “Çocuk İstismarı: Bir Olgu Sunumu”, Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, C. 12, S. 4, ss. 129-130.
• ORAL, R; CAN, D, KAPLAN, S, POLAT, S, ATES, N and CETİN, G. (2001), “Child Abuse in Turkey: An Experience in Overcoming Denial and a Description of 50 Cases”, Child Abuse Neglet, Vol. 25, No. 1, pp. 279-290.
• OVAYOLU, Nimet; UÇAN, Özlem ve SERİNDAĞ, Selver. (2004), “Çocuk İstismarı” Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, S.47, ss. 140-151.
• OVAYOLU, Nimet; UÇAN, Özlem ve SERİNDAĞ, Selver. (2007), “Çocuklarda Cinsel İstismar ve Etkileri” Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, C. 2, S. 4, ss. 13–22.
• ÖZCEBE, Hilal. (2009), “Halk Sağlığı Bakış Açısıyla İstismar Bildirimi ve Karşılaşılan Güçlükler”, Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Kongresi, 27–30 Eylül, Ankara.
• TANER Y. ve GÖKLER B. (2004), “Çocuk İstismarı ve İhmali: Psikiyatrik Yönleri” Hacettepe Tıp Dergisi, C. 35, S. 2, ss. 82–86.
• TOPBAŞ, Murat. (2004), “İnsanlığın Büyük Bir Ayıbı: Çocuk İstismarı”, TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, C. 3, S. 4, ss. 76- 80.
• YILMAZ IRMAK, Türkan. (2008), Çocuk İstismarı ve İhmalinin Yaygınlığı ve Dayanıklılıkla İlişkili Faktörler, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi, İzmir.
• YOUSSEF, R.M; ATTİA, M.S. and KAMEL, M.I. (1998), “Experiencing Violence: Parental Use of Corporal Punisment” Child Abuse Negl, Vol. 22, No. 9, pp. 59-73.( Erişim adresi: http://nccanch.acf.hhs.gov/pubs/factsheets/fatality.cfm, erişim tarihi: 10 Mayıs 2011).