The Examination of Secondary School Students’ School Burnout Levels with regard to Educational Stress and Some Variables

Year 2019, Volume: 1 Issue: 1, 44 - 55, 27.10.2019

Nusret Erdemir

Abstract

The research was aimed to determine the relationships between school burnout, educational stress and
some demographic variables. The research was conducted via relational screening model. The study group
consisted of 299 secondary school students. Of the participants, 143 were female (47,8%) and 156 were
male (52,2%). Demographic information form,School Burnout Scale,and EducationalStress Scales were
used for data collection. Independent samplest test, ANOVA, Pearson product moment correlation analysisand multiple regression analysis were performed for data analysis, because data have normal distribution.
In findings,there are positive correlations between school burnout, educational stress and achievement
level. In addition, when the family income level increases, school burnout decreases. There were no significant relationships between school burnout, gender, parental association and number of siblings. In regression analysis,school burnout was predicted byeducational stress and achievement level. They explained 36%
of total variance of school burnout.Moreover, findings were discussed in context of the related literature.

Keywords

School burnout, education stress, secondary education, achievement level

Ortaokul Öğrencilerinin Okul Tükenmişliğinin Eğitim Stresi ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi

Abstract

Araştırma okul tükenmişliğini, eğitim stresi ve bazı demografik değişkenlerle ilişkisini saptamak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 299 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Katılımcıların 143’ü kız öğrenci, 156’sı erkek öğrencidir. Veri toplamak amacıyla Okul Tükenmişliği Ölçeği ve Eğitim Stresi Ölçeği kullanılmıştır. Dataların normal dağılım göstermesinden dolayı ikili ortalamalar arasındaki fark anlamlılığını belirtmek için t testi, ikiden fazla ortalama fark anlamlılığı için varyans analizi, iki değişken arasında ilişkiyi belirlemek Pearsonkolerasyonanalizi, bağımsız değişkenlerin bağımlı değişkeni yordamasını bulmak için regresyon analizi yapılmıştır. Araştırma bulgularında, okul tükenmişliği ile eğitim stresi ve başarı düzeyi arasında pozitif ilişkiler bulunmuştur. Bir diğer bulguya göre aile gelir düzeyi yüksek olanöğrencilerin okul tükenmişliği daha düşüktür. Öte yandan okul tükenmişliği cinsiyet, anne-baba birlikteliği, kardeş sayısına göre istatistiksel olarak anlamlı bir şekilde farklılaşmamaktadır.Eğitim stresi ve başarı düzeyi öğrencilerin okul tükenmişliğini yordamakta olup, okul tükenmişlinintoplam varyansının %36’sını açıklamaktadır. Araştırma bulguları literatür ışığında tartışılmıştır.

Keywords

eğitim stresi, Okul tükenmişliği, ortaöğretim, başarı düzeyi

References

• KAYNAKÇAAcar, H.,&Çakır, M. (2015). Lise öğrencilerinin tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi (Yeşilova ilçesi örneği). Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 152-168.Akbulut, N. (2016). Üniversite öğrencilerinin örtük program algılama düzeyleri ile eğitim stresi algılama düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. YüksekLisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim BilimleriAnabilim Dalı, Sakarya.Akın, A., Sarıçam, H., Demirci, İ., Yalnız, A., Usta, F., & Yıldız, B. (2013). Okul Tükenmişliği Ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması ve psikometrik özellikleri. Istanbul 2013 World Congress of PsychologicalCounsellingandGuidanceBook of Abstracts (pp.175-177). İstanbul:Boğaziçi Üniversitesi.Akpınar, M. (2016). Okul tükenmişliği ile akademik stres ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi.Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.Aypay, A.,&Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin derse katılmaya motive olmaları ileokul tükenmişliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiEğitim Fakültesi Dergisi, 21, 26-44. http://dergipark.gov.tr/download/articlefile/181320Aypay, A.,&Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşları ve okul tükenmişliğiarasındaki ilişkiler. International Online Journal of EducaitonalSciences, 3(1), 181-199.Aypay, A.,& Sever, M. (2015). Bir iş yeri gibi okul: Lise öğrencileri arasında tükenmişliğin keşfi.Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(2), 460-472.Bianchi, R.,Truchot, D., Laurent, E., Brisson R., &Schonfeld, I.S. (2014). Is burnoutsolelyjob-related? A criticalcomment. ScandinavianJournal of Psychology, 55, 357-361.Breso, E. (2009). Well-beingandperformance in academicsettings: Thepredicting role of self-efficacy. Saarbrücken: VDM Verlag.Cüceloğlu, D. (2003). İnsan ve davranışı (12. baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.Çam, Z., Deniz, K.Z., &Kurnaz, A.(2014). Okul tükenmişliği: algılanan sosyal destek, mükemmeliyetçilik ve stres değişkenlerine dayalı bir yapısal eşitlik modeli sınaması.Eğitim ve Bilim. 39(173), 312-325.Çapulcuoğlu, U.,&Gündüz, B. (2013). Lise öğrencilerinde tükenmişliğin cinsiyet, sınıf düzeyi, okul türü ve algılanan akademik başarı değişkenlerine göre incelenmesi.Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 12-24. Çapulcuoğlu, U.,&Gündüz, B. (2013). Öğrenci tükenmişliğiniyordamada stresle başa çıkma, sınav kaygısı, akademik yetkinlik ve anne-baba tutumları. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 201-218.Cartwright, S.,& Cooper, C. L. (1997). Managingworkplacestress. ThousandOaks, CA, US: Sage Publications, Inc.Çelik, I., Akın, A.,&Sarıçam, H. (2014). A Scaleadaptationstudyrelatedtotheexaminationof adolescents' levels of educationalstress. Üniversitepark Bülten, 3(1-2), 44-55.Doi: 10.12973/unibulletin.312.4Demirel, Z. (2018). Özel yetenekli ortaokul öğrencilerinin okul tükenmişliğinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmış Yüksek Tezi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Dyrbye, L. N., Thomas, M. R., Harper, W., Massie, F.S.Jr, Power, D. V., Eacker A., …Shanafelt, T. D.(2009). Thelearningenvironmentandmedicalstudentburnout: Amulticentrestudy. MedicalEducation, 43(3), 274-282.Doi: 10.1111/j.1365-2923.2008.03282.x.Freudenberger, H. J. (1974).Staffburn-out. Journal of SocialIssues, 30(1), 159-165.Doi: 10.1111/j.1540-4560.1974.tb00706.xGalán, F.,Sanmartín, A., Polo, J., &Giner, L.(2011) Burnoutrisk medicalstudent in spainusingthemaslachburnoutınventory-studentsurvey. International Archives of OccupationalandEnvironmentalHealth, 84(4), 453-459Doi: 10.1007/s00420-011-0623-xKara, S. (2014). Lise öğrencilerinde okul tükenmişliği ile psikolojik iyi olma arasındaki ilişkinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi, Eğitim BilimleriEnstitüsü, Sakarya.Kutsal, D. (2009). Lise öğrencilerinin tükenmişliklerinin incelenmesi.Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. Kutsal, D.,&Bilge, F.(2012). Lise öğrencilerinin tükenmişlik ve sosyal destek düzeyleri.Eğitim ve Bilim, 37(164), 284-297.Koçak, L. (2016).Lise öğrencilerinde okul tükenmişliği ile depresif belirtiler arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi, Eğitim BilimleriEnstitüsü, Erzurum.Kohn, J. P.,&Frazer, G. H. (1986). An academicstressscale: Identificationandratedimportance of academicstressors. PsychologicalReports, 59(2, Pt 1), 415-426.Doi: 10.2466/pr0.1986.59.2.415.Lazarus, R.S.,&Folkman, S. (1984). Stress, appraisalandcoping. New York: Springer.Maslach, C.,& Jackson, S.E. (1981). Themeasurement of experiencedburnout. Journal of OccupationalBehavior, 2(2), 99-133. Doi: 10.1002/job.4030020205May, R. W.,Bauer, K. N., &Fincham, F.D. (2015).School burnout: Diminishedacademicandcognitiveperformance. Learning andIndividualDifferences, 42, 126-131.Doi: 10.1016/j.lindif.2015.07.015Özbakır, E. (2015). Ortaokul öğrencilerinin insani değerleri ile okul tükenmişliği arasındaki ilişki ve bir araştırma. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.Özçelik, B. (2009). Belediyelerde çalışan işgörenlerindurumluluk kaygı, iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal BilimlerEnstitüsü, İstanbul.Özdemir, Y.,&Özdemir, M. (2015). Eğitim stresi ve benlik saygısının ortaokul öğrencilerinin okul tükenmişliği üzerindeki doğrudan ve dolaylı etkileri. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 1-10.Öztan, S. (2014). Ortaokul 6.7.8. sınıf öğrencilerinin okul tükenmişliklerinin yaşam doyumları ve benlik kurgusu algıları açısından incelenmesi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.Parker, P.,&Salmela-Aro, K.(2011). Developmentalprocess inschoolburnout:Acomparison of majordevelopmentalmodels. Learning andIndividualDifferences, 21, 244-248.Piekarska, A. (2000). School stress, teachers’ abusivebehaviors, andchildren’scopingstrategies. Child Abuse&Neglect: International Journal, 24(11), 1443-1449.Rice, P. L. (1999). Stressandhealthbrooks. USA: Cole Publishing Company.Saka, D. (2016). Ortaokul öğrencilerinin müzik dersi yüklemeleri ile okul tükenmişliklerininincelenmesi.Yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi EğitimBilimleri Enstitüsü, Antalya.Salmela-Aro, K.,Kiuru, N., Leskinen, E., Nurmi, J. E. (2009). School burnoutinventory (SBI) reliabilityandvalidity. EuropeanJournal of PsychologicalAssessment, 25(1), 48-57. Doi: 10.1027/1015-5759.25.1.48Sarıçam, H. (2015). Mediating role of self-efficacy on therelationshipbetweensubjectivevitalityandschoolburnout in Turkishadolescents. International Journal of EducationalResearchers, 6(1), 1-12.Sarıçam, H.,& Çelik, İ. (2016). Doesmetacognitiveawarenessdiminisheducationalstressandschoolanxiety: Examination in Turkishchildren? ERPA International Congresses on Education 2-4 June 2016, Sarajevo, BosniaandHerzegovina. Doi: 10.13140/RG.2.1.4847.3209Sarıçam, H.,& Çetintaş, K. (2015a). Ergenlerde presenteeism ile okul tükenmişliği arasındaki ilişkinin incelenmesi. XIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 7-9 Ekim, Mersin, Türkiye.Sarıçam, H.,& Çetintaş, K. (2015b). Çocuklarda okul kaygısı üzerinde ebeveyn tutumlarının açıklayıcı rolü. XIII. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 7-9 Ekim, Mersin, Türkiye.Sarıçam, H., Çelik, İ., &Sakız, H. (2017). Mediator role of metacognitiveawareness in therelationshipbetweeneducationalstressandschoolburnoutamongadolescents. Journal of EducationandFuture, 11, 159-175.Schaufeli, W. B.,Martínez, I. M., MarquesPinto, A., Salanova, M., &Bakker, A. B. (2002). Burnoutandengagement in universitystudents: A cross-nationalstudy. Journal of Cross-CulturalPsychology, 33(5), 464-481.Doi: 10.1177/0022022102033005003.Sevencan, F., Uzun, N., Yücel, E., Erdem, A. ve Üner, S.(2011). Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinde Tükenmişlik Düzeyi ve Etkileyen Faktörler. Hacettepe Tıp Dergisi, 42, 42-48.Sever, M. ve Aypay, A. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinde okul tükenmişliğinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. XI. Ulusal Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi Bildiri Kitapçığı.Silvar, B. (2001). Thesyndrome of burnout, self ımage, andanxietywithgrammerschoolstudents. Horizons of Psychology, 10,21-32.Sun, J.,Dunne, M.P., Hou, X.Y.,&Xu, A.Q. (2011). EducationalStressScaleforadolescents: Development, validity, andreliabilitywithChinesestudents. Journal ofPsychoeducationalAssessment, 29(6), 534-546.Doi: 10.1177/0734282910394976Şıklar, E.,&Tunalı, T. (2012). Çalışanların Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi:EskişehirÖrneği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,33,75-84.Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariatestatistics. Boston: Pearson.Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişlik, görülen psikolojik belirtiler ve başaçıkmadavranışları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi,Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.Tümkaya, S. (2005). Ailesi yanında ve yetiştirme yurdunda kalan ergenlerin umutsuzlukdüzeylerinin karşılaştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3, 445-457.Weckwerth, A. C.,&Flynn, D. M. (2006). Effect of sex on perceivedsupportandburnout in universitystudents. CollegeStudentJournal, 40(2), 237-249.