Yurt Dışındaki Türkçe Temsiliyet Tehlikede Mi?

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: INCSOS VIII Özel Sayısı, 136 - 154, 21.06.2023

Kemal Dil

https://doi.org/10.20304/humanitas.1254880

Öz

Bu çalışmada, “yurt dışındaki Türkçe temsiliyet tehlikede mi?” sorusunun cevabı yurt dışındaki Türkiyeli göçmenlerin üzerinden sorgulanmıştır. Günümüzde, yurt dışında yaşayan Türkiyeli göçmenlerin dil sorunu, sadece birinci kuşağın sorunu olmaktan çıkmıştır. Bunun yanında, çocuk yaşta ev sahibi ülkeye gelen ya da ev sahibi ülkede doğan kuşaklar üzerinden de bazı dil sorunları gözlemlenmiştir. Türkçeyi aktif bir biçimde konuşamama, ebeveynlerinin geleneklerinden uzaklaşma, Türkçe kullanımı içermeyen bir Türklük kimliğini benimseme, bu sorunlar arasında yer almıştır. Bu sorunlar ise, ikinci ve sonraki kuşaklar üzerinden Türkçe’nin yurt dışındaki temsiliyetinin tehlikeye düşeceğini düşündürtmüştür. Bu noktada, Türkiyeli göçmenlerin çok yönlü dil sorununun yanında, ev sahibi ülkede Türkçeyi temsil edememeleri tehlikesi sorunu da sorgulanmıştır. Çalışmada bu sorunlar, İsviçre, Fransa, Almanya ve Avustralya’da Türkiyeli göçmenler üzerinde yorumlayıcı yaklaşım kapsamında yer alan, nitel araştırma yöntemiyle yürütülen saha çalışmalarından edilen bulgular üzerinden sorgulanmıştır. Araştırmalarda katılımcılara ulaşmada amaçlı, tabakalı ve maksimum örnekleme stratejisi kullanılmıştır. Verilerin analizinde yorumcu yaklaşım temelinde içerik analizi yöntemi kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Göç, Türk Göçmenler, Türkçe, Dil

Kaynakça

• Aarsen, J., Akıncı, M.A. ve Yağmur, K. (2001). Development of clause linkage in narratives: A comparison of Turkish children in Australia, France, the Netherlands and Turkey. Almgren, M., Barrena, A., Ezeizabarrena, M., Idiazabal, I. ve MacWhinney, B. (Ed.), Research on child language acquisation: Proceeding of the 8th conference of the ınternational association for study of child language içinde (s. 41-56). San Sebastian: University of the Basque Country.
• Abadan-Unat, N. (1986). Türk dış göçünün 24 yıllık bilimsel bilançosu. N. Abadan-Unat ve N. Kemiksiz (Ed.), Türk dış göçü 1960-1984: Yorumlu bibliyografya içinde (s. 1-57). Ankara: Siyasal Bilgiler Fakültesi.
• Arslan, M (2006). Almanya’daki Türk işçi çocuklarının eğitim sorunları. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 233-245.
• Aslan, Ş. (2020). Avrupa’da değişen kimlik manzarasında yerlileşen yabancılar: Avustralyalı Aleviler örneği. M. Poyraz (Ed.), Aidiyet: Göçmen ve toplumsal çeşitlilik içinde (s.162-184). Ankara: Ütopya Yayınları.
• Başkurt, İ. (2009). Almanya’da yaşayan Türk göçmenlerin kimlik problemi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 81-94.
• Bauman, Z. (2017). Kimlik. (M. Hazır Çev.) Ankara: Heretik Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 2013).
• Bayram, F. ve Wright, C. (2016). Turkish haritage language acquisation and maintenance in Germany. P.P. Trifonas ve T. Aravossitas (Ed.), Handbook of research and practice in heritage language education, springer ınternational handbooks of education içinde (s. 1-22).
• Butler, C.S. (2003). Functionalist approaches to language. W. Abraham (Ed.), Structure and function: A guide to three major structural-functional theories: Part 1 içinde (s. 1-31). Philadelphia: John Benjamins Publishing Company.
• Castels, S. ve Miller, M.J. (1993). The Age of migration. London: The Macmillan Press Ltd.
• Chomsky, M. (2007). Demokrasi ve eğitim, (E. Adapoğlu, N. Ersoy, Z. Kutluata, A. K. Saysel ve A. Sönmez, Çev.). İstanbul: BGST Yayınları.
• Creswell, J.W. (2016). Nitel araştırma yöntemleri: Beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. Baskı). (M. Bütün, Çev.). Ankara: Siyasal Kitapevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 2013).
• Dil, K. (2013). Göç üzerine bir yaklaşım: İlişkilerde var olmak. VII. uluslararası katılımlı ulusal sosyoloji kongresi tam metin bildiri kitabı içinde (s. 337-346). Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Dil, K. (2020). Avustralya’daki Türkiyeli göçmenlerin yaşam doyumları ve aktif yurttaşlık durumlarına ilişkin sosyolojik bir değerlendirme. Uluslararası beşeri bilimler kongresi tam metin bildiri kitabı içinde (s. 257-282). İzmir: İzmir Demokrasi Üniversitesi.
• Durugönül, E. (1997). Sosyal değişme, göç ve sosyal hareketler. Ulusal sosyoloji kongresi bildiriler kitabı içinde (s. 95-100). Ankara: Devlet İstatistik Enstitüsü.
• Ergenç, İ. (1993). Yurtdışındaki Türk çocuklarının anadil sorunu. Dilbilim Araştırmaları Dergisi, 4, 61-70.
• Fassmann, H. ve İçduygu, A. (2013). Turks in Europe: Migration flows, migrant stocks and demografic structure. European Review, 21(3), 349-361.
• Giddens, A. (1994). Sosyoloji. (H. Özel, I. Bayar, Z. Mercan, Ş. Pala, T. Kabadayı, M. T. Kara, İ. D. Aytaç ve M. Özcan, Çev.). Ankara: Ayraç Yayınları.
• Goffman, E. (2014). Damga: Örselenmiş kimliğin idare edilişi üzerine idare edilişi üzerine notlar. (Ş. Geniş, L. Ünsaldı, ve S. N. Ağırnaslı, Çev.). Ankara: Heretik Yayıncılık. (Orijinal çalışma basım tarihi 1963).
• Goldberg, D.T. (1994). Introduction: Multicultural condations. D.T. Goldberg (Ed.) Multiculturism: A critical reader içinde (s. 1-44). Massachusetts: Basil Blackwell.
• Gordon, M.M. (1961). Asimilation in American: Theory and reality. Ethnic groups in American life, 90(2), 263-285. Uluslararası Çalışma Örgütü (2021). Göçmen işçiler, mülteciler ve ailelerini sosyal koruma kapsamına almak: politika belirleyiciler ve uygulayıcılar için rehber. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo ankara/documents/publication/wcms_828383.pdf
• Inglis, C. (2011). Türkiye to Australia: Turkish settlement in Victoria. Australia: Moreland Turkish Association Pty Ltd. Brunswick.
• Karataş, K. (2003). Batı Avrupa’da yaşayan göçmen Türk ailelerinin uyum ve bütünleşme sorunları. Toplum ve Sosyal Hizmet, 14(1), 25-40.
• Kaya, A. ve Kentel, F. (2005). Euro-Türkler: Türkiye ile Avrupa Birliği arasında köprü mü? Engel mi? Almanya –Türkleri ve Fransa-Türkleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Araştırmaları ve Uygulamaları Merkezi.
• Kempe, V. ve Brooks, P.J. (2016). Modern theories of language. T.K. Shackelford ve V.A. Weekes-Shackelford (Ed.), Encyclopedia of evolutionary psychological science içinde (s. 1-12).
• Kottak, C. P. (2016). Antropoloji: İnsan çeşitliliğinin önemi. (D. Atamtürk, İ. Duyar, O. Özler ve M. U. İçen, Çev.). Ankara: DeKi Yayınları.
• Kymlicka, W. (1998). Çokkültürlü yurttaşlık: Azınlık haklarının liberal teorisi. (A.Yılmaz, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinal çalışma basım tarihi 1996).
• Lycan, W. G. (2008). Phlosophy of language: A contemprary ıntroduction (2. baskı). New York: Routledge Taylor and Francis Group.
• Morris, M. (2007). An introduction to the philosophy of language. New York: Cambridge University Press.
• Mortan, K. ve Sarfati, M. (2011). Vatan olan gurbet: Almanya’da işçi göçünün 50. yılı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Mortan, K. ve Sarfati, M. (2014). Vatan olan gurbet: Avustralya’ya işçi göçünün 45. yılı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Park, R. E. (1914). Racial assimilation in secondary groups with particular reference to the Negro. American Journal of Sociology, 19(5), 606-623.
• Parekh, B. (2002). Çokkültürlülüğü yeniden düşünmek: Kültürel çeşitlilik ve siyasi teori. (B. Tanrıseven, Çev.). Ankara: Phoenix. (Orijinal çalışma basım tarihi 2000).
• Petersen, W. (1958). A General typology of migration. American Sociological Review, 23(3), 256-266.
• Ravenstein, E.G. (1885). The Laws of migration. Journal of the Royal Statistical Society of London, 48(2), 241-305.
• Sirkeci, İ. ve İçduygu, A. (2001). 75 years of Turks diaspora: A repablican family on the move. Siirtolaisuus-Migration, 28(2), 1-10.
• Taylor, C. (2005). Tanınma politikası. A. Gutmann (Ed.). Çokkültürcülük: Tanınma politikası içinde (s. 42-84). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Treffers-Daller, J., Özsoy, A. S. ve Hout, R. V. (2007). Complete acquisition of Turkish among Turkish-German bilinguals ın Germany and Turkey: An analysis of complex embeddings ın narratives. International Journal of İlingualism and Bilingual Education, 10(3), 248-276.
• Wallraff, G. (1986). En alttakiler. (O. Okkan Çev.). Köln: Verlag Kiepenheur & Witsch. (Orijinal çalışma basım tarihi 1986).
• Yalçın, C. (2004). Göç sosyolojisi. Ankara: ANI yayıncılık.
• Yılmaz, M. Y. (2014). İki dillilik olgusu ve Almanya’daki Türklerin iki dilli eğitim sorunu. Turkish Studies, 9(3), 1641-1651.
• Yılmaz, G. (2013). Billigual language development among the first Turkish immigrants in the Netherlands. Zutphen:Wöhrmann Print Service.
• Yiğittürk Ekiyor, E. (2014). Ulusaşırı bağlar ve dil: ABD’de yaşayan Türkler örneği. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(2), 37-51.