CEZA INFAZ SISTEMI VE DENETIMLI SERBESTLIK

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 2, 185 - 207, 01.12.2019

Cengiz Apaydın Hasan Kaplan

Öz

Denetimli serbestlik 19.yüzyılın sonlarında Anglosakson ülkesi olan
Amerika’da doğmuş, bugün Kıta Avrupa’sı başta olmak üzere dünyanın
çeşitli bölgesinde değişik usullerde faaliyette bulunmaktadır. Denetimli
serbestlik, insan haklarına saygı, dürüstlük ve kararlılık çerçevesinde
aşağılayıcı, onur kırıcı veya küçük düşürücü davranışlardan uzak duran bir
yaklaşımı benimseyerek ceza adalet sistemimizin vazgeçilmez bir parçası
haline gelmiştir. Onarıcı adalet ışığında insan haklarına olan saygının ve
cezaların bireyselleştirilmesi ilkesinin ortaya çıkması ile başlayan süreçte
sadece mağdur üzerinden orantısız cezalandırma anlayışı yıkılmış, toplum
odaklı, toplumun daha sağlıklı bireylerle daha iyi korunabilmesi için
suçlunun kendisi ve ailesi açışından rehabilite edilerek sosyalleştirilmek
suretiyle topluma yeniden kazandırılması amaçlanmıştır. Modern hukukta
ceza artık bir öç alma veya ödettirici işlevlerinden uzaklaşmış, bir eğitim
aracı haline dönüştürülmek suretiyle sosyalleşme aracına dönüşmüştür.
Son yıllarda insan haklarını önceleyen denetimli serbestlik uygulamaları
ceza infaz sisteminde önemli bir noktaya gelmiştir. Denetimli serbestlik,
kapsamı ve uygulama alanı genişleten mevzuat değişiklikleri ile birlikte
daha çağdaş ve insani olan infaz rejimleri kapsamında elektronik takip
sisteminin kullanımının yaygınlaşması, hükümlülerin uzmanlaşmış bir
değerlendirmeye tabi tutulmaları, bu değerlendirme neticesinde bireysel
ihtiyaçları ve risk durumlarına göre eğitim ve iyileştirme programlarına
alınması gibi pek çok uygulama ile denetimli serbestlik etkin, hızlı ve
sistematik bir yapıya kavuşmuştur. Etkinliğinin ve uygulama alanının
genişlemesi “denetimli serbestlik” sistemini daha güçlü kılmakla birlikte,
değerlendirmelerin ve hedeflerin belirlenmesine imkân sunmaktadır.
Denetimli serbestlik insan hakları ve barışın gelişmesine hizmet eder.
Çünkü suç toplumsal barışın bozulmasıdır. Sosyalleşmesi için faile bir
fırsat verilerek toplumsal barışın yeniden sağlanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Denetimli Serbestlik, Cezaların Bireyselleştirilmesi, Rehberlik Çalışmaları ve Rehabilite, Ceza Soruşturması

Kaynakça

• [1] ATAÇ, Necati / Selcan, NURSAL, Denetimli Serbestlik ve Yardım Sistemi, Ankara, 2006. [2] ATAÇ, Selcan, Probasyon Müessesesi, Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli 2004, Handan Yokuş Sevük, Uluslararası Sözleşmelerdeki İlkeler Açısından Çocuk Suçluluğu ile Mücadelede Kurumsal Yaklaşım, İstanbul [3] ÇINAR, Ali Rıza, Türk Ceza Hukukunda Cezalar, Ankara, 2005. [4] DOĞAN, D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul, 2001, Ayrıca bkz: Etimolojik Sözlük (Erişim). [5] ESENER, Turhan, Hukuk Başlangıcı Dersleri, Alkım Yayınevi, 1998. [6] GÖKÇEN, Ahmet, Tanzimat Dönemi Osmanlı Ceza Kanunları ve Bu Kanunlardaki Ceza Müeyyideleri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. [7] GÖLCÜKLÜ, Feyyaz, Denetimli Serbestlik Daire Başkanlığınca Yayınlanan E. Dergi. [8] KAMER, Saadet, “Denetimli Serbestlik Sistemi İçinde Kamu Yararına Çalışma”, Ankara, 2012. [9] KUBAT, Ahmet A., Denetimli Serbestlik Kararlarının İnfazı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2007. [10] NURSAL, Necati / ATAÇ, Selcen, Denetimli Serbestlik ve Yardım Sistemi, Yetkin, Ankara, 2006. [11] PANTHEON-ASSOS PARİS II, Universite, Master Droit Penol Et Sciences Penales, La Probation De La Genese De La Contrainte Penale [12] TBMM, Dönem 1, Toplantı 4, Sıra Sayısı 982, Adalet Komisyonu Raporu. [13] TÜRKMEN, Metin, Modernleşme ve Hukuk: Türkiye’de Ceza Adalet Sistemi ve Denetimli Serbestlik, Doğu Kitabevi, İstanbul, 2018. [14] ULUDAĞ, Şener. “Onarıcı Ve Cezalandırıcı Adalet: Paradigma Değişikliğini Tetikleyen Şartlar”, Polis Bilimleri Dergisi, Yıl 2011, Cilt:13 (4). [15] USTA, İbrahim / ÖZTÜRK, Hakan, “Denetimli Serbestlik”, Ceza Hukuku Dergisi, Yıl 2010, Sayı 13, s. 7-46. [16] UYSAL, Osman, “XIX. Yüzyılda Osmanlı’da İç Güvenlik ve Asayişin Temini Açısından Kefalet Sistemi” Balıkesir Üni. F.E.F. Tarih Kulübü Bülteni, 2007/1. [17] YAVUZ, Hakan A., “Denetimli Serbestliğin Türk Ceza Adalet Sistemi İçerisindeki Genel Görünümü Üzerine”, Adalet Dergisi, Yıl: Ocak 2012, Sayı 42, s. 58-75. [18] YAVUZ, Hakan A., Ceza Adalet Sisteminde Denetimli Serbestlik Sistemi, Doktora Tezi, Ankara, 2011. [19] ZAFER, Hamide, Ceza Hukuku Genel Hükümler, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2015.