Covid-19 Pandemic Across the Public-Private Division: Gendered Everyday Urban Experience and Women's Safety Work
Yıl 2021,
, 491 - 535, 28.09.2021
Selda Tuncer
,
Rabia Demirci
Öz
The Covid-19 crisis led to a new “normal,” shaking the socio-spatial organization based on the private-public binary of the daily life to its foundations. With the pandemic, the extreme restrictions put on social interactions and spatial practices, the obligation to wear masks and other social distance rules have created new norms for the use of public spaces, deeply affecting the relationships of people with these spaces and the meanings they attribute to them. The fact that the boundaries between the private and public in Turkey have still been regulated based on highly gendered practices have led the transformation of the public space during the epidemic to have a significant impact in terms of gender. The aim of this study, while discussing the effects of the pandemic from the perspective of the relationship between gender and space, which is generally neglected, will be to explore how everyday public space experiences have changed during the epidemic. For this purpose, in the light of the data obtained from social media (twitter) and newspapers, it is aimed to examine how the restriction of public spaces and activities within the scope of lockdown measures have different consequences on the socio-spatial practices of women and men.
Destekleyen Kurum
Swedish Research in Istanbul (SRII)
Kaynakça
- Acuner, D. (2016). Canavarlaştırılan kent sokakları: Kadının kent deneyimi üzerine bir değerlendirme. Fe Dergisi, 8 (1), 1-14. https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000148.
- Alkan, A. (2005). Yerel yönetimler ve cinsiyet: Kadınların kentte görünmez varlığı, Ankara: Dipnot Yayınevi.
- Alteri, L., Parks, L., Raffini, L. ve T. Vitale. (2020). Covid-19 and the structural crisis of liberal democracies.
Determinants and consequences of the governance of pandemic. Partecipazione e Conflitto, 14 (1), 1–37.
https://doi.org/10.1285/i20356609v14i1p01.
- Anar, R. E. [@rabia_anar]. (2020, 24 Haziran). Saat 5 den beri bahçede sosyal mesafeli maskeli çay içip sohbet
ettik, şimdi eve geldim, maskenin lastiklerinden kulaklarım iptal resmen 😷. [Tweet]. Erişim adresi:
https://twitter.com/rabia_anar/status/1275862527264591873?s=20.
- Ancyrensis, C. [@crocusancyrenss]. (2020, 27 Mayıs). Aylar sonra ilk defa dün arkadaşlara misafir olduk ama pandemi koşullarına göre revize ettik misafirliği; sarılmadık, tokalaşmadık, ev bahçeli olduğu için bahçede
oturduk. Başka bir arkadaşa da kapıdan sosyal mesafeyle bir merhaba dedik. Çok tuhaf zamanlar😬. [Tweet].
Erişim adresi: https://twitter.com/crocusancyrenss/status/1265581112606236673?s=20.
- Arık, H. (2009). Kahvehanede erkek olmak: Kamusal alanda erkek egemenliğin antropolojisi. A. Alkan (Der.), Cins
cins mekân içinde (ss. 168-202). İstanbul: Varlık Yayınları.
- Azcona, G., Bhatt, A., Encarnacion, J., Plazaola-Castaño, J., Seck, P., Staab, S. ve Turquet, L. (2020). İçgörüden
aksiyona: Covid-19 döneminde toplumsal cinsiyet eşitliği. BM Kadın Birimi. 10 Ocak 2021 tarihinde
https://data.unwomen.org/publications/insights-action-gender-equality-wake-covid-19 adresinden erişildi.
- Bayar, A., Günçavdı, Ö. ve Levent, H. (2020). Covid-19 salgınının kadınların çalışma ve hane yaşamı üzerine
etkileri. İstanPol. 15 Ocak 2021 tarihinde https://d4b693e1-c592-4336-bc6a-36c134d6fb5e.filesusr.com
/ugd/c80586_86b8dec8fdba4de6afbe1bf1136fa068.pdf adresinden erişildi.
- BM Kadın Birimi. (2020a). Violence against women and girls: The shadow pandemic. 15 Ocak 2021 tarihinde
https://www.unwomen.org/en/news/stories/2020/4/statement-ed-phumzile-violence-against-women-
during-pandemic adresinden erişildi.
- BM Kadın Birimi. (2020b). Covid-19 and ensuring safe cities and safe public spaces for women and girls. 18
Ocak 2021 tarihinde https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2020/05/brief-covid-19-and-
ensuring-safe-cities-and-safe-public-spaces-for-women-and-girls adresinden erişildi.
- Bows, H. ve Fileborn, B. (2020) Space, place and GBV, Journal of Gender-Based Violence, 4 ( 3), 299–307.
https://doi.org/10.1332/239868020X15983760944114.
- Buse. [@buseeblbn]. (2020, 25 Mart). Suan ciddi ciddi apartmanda merdivenlerde bulustuk herkes kendi
katında kahve içip muhabbet ediyoruz sjdhshshshshd. [Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/buseeblbn
/status/1244638936498143233?s=20.
- Cakici, S. [turanjpic]. (2020, 25 Temmuz). Ben cok yoruldum artik kadın oldugum icin ölmemeye calismaktan.
Yolda yürürken duysunlar diye yalandan babamla konusma numarasi yapmaktan. Yanimdan gecen
arabalarin kornalarindan, tacizlerden, birsey olursa acaba beni kim korur diye etrafta insan aramaktan
yoruldum. [Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/turanjpic/status/1286795401241255936?s=20.
- Cantek, F. Ş., Ulutaş, Ç. Ü. ve Çakmak, Ş. (2014). Evin içindeki sokak, sokağın içindeki ev: Kamusal ile özel
‘ara’sında kalanlar. F. Ş. Cantek (Der.), Kenarın kitabı: ‘Ara’da kalmak, çeperde yaşamak içinde (ss. 121-159).
İstanbul: İletişim.
- Çomu, T. ve Halaiqua, İ. (2015). Web içeriklerinin metin temelli çözümlenmesi. M. Binark (Ed.). Yeni medya
çalışmalarında araştırma yöntem ve teknikleri içinde (ss. 26-88). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Demertzis, N. ve Eyerman, R. (2020). Covid-19 as cultural trauma. American Journal of Cultural Sociology, 8,
428–450. https://doi.org/10.1057/s41290-020-00112-z
- Devine-Wright, P., Pinto de Carvalho, L., Di Masso, A., Lewicka, M., Manzo, L. ve Williams, D. (2020). “Re-placed” -
reconsidering relationships with place and lessons from a pandemic. Journal of Environmental Psychology, 72,
1-8. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2020.101514.
- Domosh, M. (1998). Geography and gender: home, again?. Progress in Human Geography, 22 (2), 276-282.
https://doi.org/10.1191/030913298676121192.
- Duncan, N. (1996). Renegotiating gender and sexuality in public and private spaces. in N. Duncan (Ed.),
BodySpace: Destabilizing Geographies of Gender and Sexuality içinde (ss. 127–45), London and New York:
Routledge.
- Ergönen, A.T., Biçen, E. ve Ersoy, G. (2020). Covid-19 salgınında ev içi şiddet [Özel Sayı]. Adli Tıp Bülteni, 25, 48-57.
DOI: 10.17986/blm.2020.v25i.1408.
- Falu, A. (2010). Violence and discrimination in cities. A. Falu (Ed.). Women in the city; On violence and rights
içinde (ss. 15-39), Women and Habitat Network of Latin America Ediciones SUR.
- Fenster, T. (1999). Gender, human rights and planning. London, New York: Routledge.
- Fenster, T. (2005). The right to the gendered city: Different formations of belonging in everyday life, Journal of
Gender Studies, 14 (3), 217-231. https://doi.org/10.1080/09589230500264109.
- G. [@iamayoruk]. (2020, 21 Temmuz). geçen işten gelirken biri takip etti bi markete girip yardım istedim takip
edeni parmağımla gösterdim market çalışanı eve kadar bıraktı,rüyamda tecavüze uğruyodum,2 kez sokakta
yürürken gölgemden korktum kalbim küt küt attı:( bunları yaşatanların hesap vereceği günler de gelicek.
[Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/iamayoruk/status/1285655934967177220?s=20.
- Geniş, Ş. ve Akkirman Köse, D. ( 2020). Eşitsizlik mekânları olarak mahalleler ve kadınların kent hakkı. Amme
İdaresi Dergisi, 53 (1), 1-35. 19 Ocak 2021 tarihinde https://www.researchgate.net/publication/340515201_Esitsizlik_Mekanlari_Olarak_Mahalleler_ve_Kadinlarin_Kent_Hakki_Neighborhoods_as_Spaces_of_Inequality_and_Women's_Right_to_the_City adresinden erişildi.
- Gius, C. (2020). Women in the lockdown in Europe. Media representations of gender differences in “phase 1” of
the coronavirus pandemic. Mediascapes Journal ,16. 10 Ocak 2021 tarihinde https://ojs.uniroma1.it/index.php
/mediascapes/article/view/17199/16421 adresinden erişildi.
- Hürriyet. (2020, 21 Mart). Bariyerlere bile aldırmadı! Esenyurt'ta şaşırtan görüntüler. 17 Ocak 2021 tarihinde
https://www.hurriyet.com.tr/gundem/bariyerlere-bile-aldirmadi-esenyurtta-sasirtan-goruntuler-41474493
adresinden erişildi.
- Hürriyet. (2020, 5 Nisan). Balkondan balkona 'isim-şehir' oynayıp, türkü söylediler. 29 Ocak 2021 tarihinde
https://www.hurriyet.com.tr/video/balkondan-balkona-isim-sehir-oynayip-turku-soylediler-41486810
adresinden erişildi.
- Hürriyet. (2020, 14 Nisan). Sultangazi ‘de hırdavatçı dükkanını kahvehaneye çevirdiler. 17 Ocak 2021 tarihinde
https://www.hurriyet.com.tr/gundem/sultangazide-hirdavatci-dukkanini-kahvehaneye-cevirdiler-41494100
adresinden erişildi.
- Hürriyet. (2020, 5 Mayıs). Kumar baskınından kaçmak için ağaca çıktı. 15 Ocak 2021 tarihinde
https://www.hurriyet.com.tr/gundem/kumar-baskininda-yakalanmamak-icin-agaca-cikti-41510248
adresinden erişildi.
- Hürriyet. (2020, 7 Mayıs). Pes dedirten olay! Tünel yapmışlar... 17 Ocak 2021 https://www.hurriyet.com.tr/gundem
/pes-dedirten-olay-tunel-yapmislar-41512148 adresinden erişildi.
- Iranmanesh, A. ve Alpar Atun, R. (2020). Reading the changing dynamic of urban social distances during the
Covid-19 pandemic via Twitter. European Societies, 23, 872-886. https://doi.org/10.1080/14616696.2020.1846066
- İlkkaracan, İ. ve Memiş, E. (2020). Covid-19 küresel salgın sürecinde Türkiye’de bakım ekonomisi ve toplumsal
cinsiyet temelli eşitsizlikler. UNDP. 15 Ocak 2021 tarihinde https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home
/library/corporatereports/COVID-gender-survey-report.html adresinden erişildi.
- Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2020). Veriler. 19 Ocak 2021 tarihinde http://
kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler adresinden erişildi.
- Kaplan, T. (1997). Crazy for democracy: Women in grassroots movements. New York: Routledge.
- Karataş, Ş. ve Binark, M. (2016). Yeni medyada yaratıcı kültür: Troller ve ürünleri ‘caps’ler”, TRT Akademi Dergisi, 1.
14 Ocak 2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/218499 adresinden erişildi.
- Kelly, L. (1987). The continuum of sexual violence. Hanmer J. ve Maynard M. (Ed.) Violence and social control
içinde (ss. 46- 61). London: British Sociological Association.
- Kelly, L. (2012). Standing the test of time? Reflections on the concept of the continuum of sexual violence. In J.
Brown ve S. Walklate (Ed.), Handbook on sexual violence içinde (ss. xvii– xxvi). London: Routledge.
- Kim, Annice E., Hansen, H. M., Joe, M., Richards, A. K., Duke, J. ve Allen, J. A. (2013). Methodological considerations
in analyzing twitter data, JNCI Monographs, 47, 140-146. https://doi.org/10.1093/jncimonographs/lgt026
- KONDA. (2019). Türkiye’de toplumsal cinsiyet raporu: Hayat tarzları 2018 araştırması. 14 Ocak 2021 tarihinde
https://konda.com.tr/wp-content/uploads/2019/11/KONDA_ToplumsalCinsiyetRaporu.pdf adresinden erişildi.
- Koskela H. (1997). ‘Bold walk and breakings’: Women’s spatial confidence versus fear of violence. Gender, Place
and Culture, 4(3), 301–319. https://doi.org/10.1080/09663699725369
- Kümbetoğlu, B. (2001). Kentsel alan ve yerel yönetimlerde toplumsal cinsiyet. A. İlyasoğlu ve N. Akgökçe (Der.),
Yerli bir feminizme doğru içinde (ss.259-282). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Lefebvre, H. (1991/1973). The production of space. (D. N. Smith, Çev.). Oxford: Bla¬ckwell Publishing.
- Listerborn, C. (2016). Feminist struggle over urban safety and the politics of space. European Journal of
Women’s Studies, 26, 1-14. https://doi.org/10.1177/1350506815616409.
- Lisztomania. [@annemderkiii]. (2020, 17 Haziran). Şu an gerçekleşen olayı anlatıyorum, evimden 100 metre
ileride olan markete giderken ve dönerken araba ile takip edildim. Kafanıza soksanız iyi olur bunun hiç bir
açıklanabilir tarafı yok sizi savunanlara yine de cevap vereyim, açık giyinmemiştim, dar giyinmemiştim, makyaj
bile.. [Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/annemderkiii/status/1273313510152441859?s=20.
- Lordoğlu, C. (2016). Kent coğrafyasında kadınların güvenlik endişeleri, Modus Operandı, 4, 151-176.
- Lordoğlu, C. (2018). İstanbul’da bekâr kadın olmak. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Low, S. ve Smart, A. (2020). Thoughts about public space during covid‐19 pandemic. City & Society, 32 (1), 1-5
https://doi.org/10.1111/ciso.12260.
- Matruşka. [@matruskagiller]. (2020, 19 Mayıs). İki aydan sonra ilk defa çarşıya çıktım. Toplamda 45 dakika
çarşıda kaldım. [Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/matruskagiller/status/1262769771596177408?s=20.
- Mackenzie, S. (1989). Women in the city, R. Peet ve N. Thrift (Der.), New models in geography içinde, Londra:
Unwin Hyman.
- Massey, D. (1994) Space, Place and Gender, Oxford: Polity Press.
- Massey, D. (2009). Concepts of space and power in theory and in political practice. Doc. Anàl. Geogr. 55, 10
Ocak 2021 tarihinde https://ddd.uab.cat/pub/dag/02121573n55/02121573n55p15.pdf adresinden erişildi.
- McDowell, L. (1983). Towards an understanding of the gender division of urban space. Environment and
Planning D: Society and Space, 1, 59-72. https://doi.org/10.1068/d010059.
- Mеліса. [@melloyadamelisa]. (2020, 13 Mayıs). Annemle balkonda oturduk Türk kahvesi iciyoruzzzzz karantinada
tek özgürlüğümüz balkon oldu. [Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/melloyadamelisa/status
/1260671191297163264?s=20
- Milliyet. (2020, 21 Mart). Bariyerler bile durdurmadı. 17 Ocak 2021 tarihinde https://www.milliyet.com.tr/gundem
/bariyerler-bile-durdurmadi-6170876 adresinden erişildi.
- Milliyet. (2020, 22 Mart). Esenyurt'ta yasak tanımayan yaşlı vatandaş! 'Evde sıkılıyorum, dışarıya çıktım'. 9 Ocak
2021 tarihinde https://www.milliyet.com.tr/gundem/esenyurtta-yasak-tanimayan-yasli-vatandas-evde-
sikiliyorum-disariya-ciktim-6171218 adresinden erişildi.
- Milliyet. (2020, 26 Mart). Mersin’de kapatılan hamamı kahvehaneye çevirdiler. 19 Ocak 2021 tarihinde
https://www.milliyet.com.tr/milliyet-tv/mersinde-kapatilan-hamami-kahvehaneye-cevirdiler-video-6174909
adresinden erişildi.
- Milliyet. (2020, 13 Nisan). Kumar masasında basılınca camdan kaçmaya çalıştı!. 12 Ocak 2021 tarihinde
https://www.milliyet.com.tr/gundem/kumar-masasinda-basilinca-camdan-kacmaya-calisti-6187771
adresinden erişildi.
- Mitchell, D. (2003). The right to the city: Social justice and the fight for public space., Londra ve New York:
Guildford Press.
- Mutlu, B. ve Şafak Dikmen, E. (2020). Neden internet ve yeni medya araştırmalarında araştırma etiği gerekli?. 14
Ocak 2021 tarihinde https://ekitap.alternatifbilisim.org/pdf/yeni-medya-arastirmalarinda-etik-bakis-acisi.pdf
adresinden erişildi.
- Öcal, T. [@tugba_0cal]. (2020, 24 Mart). Montlarımızı giyip 5 dakika balkonda mola verdik, oradan buradan
sohbet ettik. Başka bir yere gidip gelmiş gibi oldum valla. Evde 8. gün. #EvdeKal [Tweet]. Erişim adresi:
https://twitter.com/tugba_0cal/status/1242436985295441920?s=20.
- Pain, R. (1991). Space, sexual violence and social control: Integrating geographical and feminist analyses of
women’s fear of crime. Progress in Human Geography, 15, 415–431. https://doi.org/10.1177/030913259101500403.
- Pain, R. (2000). Place, social relations and the fear of crime: A review. Progress in Human Geography, 24,
365–387. https://doi.org/10.1191/030913200701540474
- Parvathi, M.S. (2020) The rhetoric of privacy and the gendering of domestic violence in the Covid-19 pandemic.
Journal of Comparative Literature and Aesthetics, 44 (1), 10 Ocak 2021 tarihinde http://jcla.in/wp-content
/uploads/2021/01/JCLA-44.1-Spring-2021_Parvathi-M.S..pdf adresinden erişildi.
- Sabah. (2020, 30 Mart ). Koronavirüs nedeniyle pencerelere çıkarak gün yaptılar. 13 Ocak 2021 tarihinde
https://www.sabah.com.tr/galeri/yasam/koronavirus-nedeniyle-pencerelere-cikarak-gun-yaptilar
adresinden erişildi.
- Sadri, H. (2011). Kadınların kent hakkı. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Bül¬ten, 87, 12 Ocak 2021 tarihinde
https://www.researchgate.net/publication/278685054_Kadinlarin_Kent_Hakki adresinden erişildi.
- Shaw, M., Andrew, C., Whitzman, C., Klodawsky, F., Viswanath, K. ve Legacy, C. (2012). Introduction: Challenges,
opportunities and tools, In C. Whitzman, C. Legacy, C. Andrew, F. Klodawsky, M. Shaw ve K. Viswanath (Ed.).
Building inclusive cities: Women’s safety and the right to the city, London & New York: Routledge.
- Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi. (2020). Covid-19 karantinasından kadının etkilenimi ile kadın ve
çocuğa yönelik şiddete ilişkin türkiye araştırma raporu. 11 Ocak 2021 tarihinde https://sahamerkezi.org/covid-
19-karantinasindan-kadi¬nin-etkilenimi-ile-kadin-ve-cocuga-yonelik-siddete-iliskin-turkiye-arastirma-
raporu/ adresinden erişildi.
- Sözcü. (2020, 19 Mart). Bursa ve Edirne’de corona tedbiri olarak bankları söktüler! 10 Ocak 2021 tarihinde
https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/bursa-ve-edirnede-corona-tedbiri-olarak-banklari-soktuler-
5689795/ adresinden erişildi.
- Sözcü. (2020, 21 Mart). Yaşlıları evde tutamıyoruz: ‘Biz şimdi nereye oturacağız?. 13 Ocak 2021 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/yaslilari-evde-tutamiyoruz-biz-simdi-nereye-oturacagiz-5693201
/?utm_source=dahafazla_haber&utm_medium=free&utm_campaign=dahafazlahaber adresinden erişildi.
- T.C. İçişleri Bakanlığı. (2020a). 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı olanlara sokağa çıkma yasağı genelgesi. 11
Ocak 2021 tarihinde https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-
yasagi-genelgesi adresinden erişildi.
- T.C. İçişleri Bakanlığı (2020b). Koronavirüs tedbirleri genelgesi kapsamında 149.382 iş yeri geçici süreliğine
faaliyetlerine ara verdi. 10 Ocak 2021 tarihinde https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-tedbirleri-genelgesi-
kapsaminda-149382-is-yeri-gecici-sureligine-faaliyetlerine-ara-verdi adresinden erişildi.
- TRT Haber. (2020, 21 Nisan). Türkiye’nin koronavirüse karşı gün gün attığı adımlar. 15 Ocak 2021 tarihinde
https://www.trthaber.com/haber/turkiye/turkiyenin-koronaviruse-karsi-gun-gun-attigi-adimlar-477903.html
adresinden erişildi.
- Tuncer, S. (2018). Women and public space in Turkey: Gender, modernity and the urban experience. London
and New York: I.B.Tauris.
- Valentine, G. (1989). The geography of women’s fear. Area, 21, 385–390. 10 Ocak 2021 tarihinde
https://www.jstor.org/stable/20000063 adresinden erişildi.
- Valentino-DeVries, J., Lu, D. ve Dance, G.J.X. (2020). Location data says ıt all: Staying at home during
coronavirus ıs a luxury. The New York Times. 15 Ocak 2021 tarihinde https://www.nytimes.com/interactive
/2020/04/03/us/coronavirus-stay-home-rich-poor.html adresinden erişildi.
- Van Dorn, A., Cooney, R. ve Sabin, M. (2020). Covid-19 exacerbating inequalities in the US. The Lancet,
395(10232), 1243–1244. https://doi:10.1016/S0140-6736(20)30893-X.
- Vera-Gray, F. ve Kelly, L. (2020): Contested gendered space: Public sexual harassment and women’s safety
work. International Journal of Comparative and Applied Criminal Justice, 44 (1), 265-275, https://doi.org
/10.1080/01924036.2020.1732435
- Wilson, E. (1991).The Sphinx and the City. London: Virago.
- Yüksel, S. [@SevgiNilsu]. (2020, 2 Nisan). Bende bir sağlık çalışanıyım ve özellikle akşam nöbetine giderken ya
da akşam işten çıkarken heryerin karanlık ve ıssız olmasından dolayı çok tedirginim 2 kere yanımdan geçen
arabalar tarafından taciz edildim kendimi koronadan ve tacizden nasıl koruyacam bilmiyorum. .#vaka18135
[Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/SevgiNilsu/status/1245772177548468231?s=20.
Özel ile Kamusal Ekseninde Covid-19 Pandemisi: Cinsiyetlendirilmiş Gündelik Kentsel Mekân Deneyimi ve Kadınların Güvenlik Mesaisi
Yıl 2021,
, 491 - 535, 28.09.2021
Selda Tuncer
,
Rabia Demirci
Öz
Türkiye’de 10 Mart 2020 tarihinde ilk koronavirüs vakasının açıklanmasıyla birlikte salgını önlemeye yönelik uygulanan kısıtlama ve yasaklar, gündelik hayatın özel-kamusal ikiliğine dayalı toplumsal ve mekânsal örgütlenmesini temelden sarsarak yeni bir “normal” ortaya çıkarmıştır. Covid-19 pandemisiyle birlikte sosyal etkileşimlerin ve mekânsal pratiklerin son derece kısıtlanması, maske takma zorunluluğu ve diğer sosyal mesafe kuralları kamusal mekânların kullanımına yönelik yeni normlar üreterek insanların bu mekânlarla ilişkilerini ve onlara yükledikleri anlamları derinden etkilemiştir. Türkiye’de özel ile kamusal arasındaki sınırların hala son derece cinsiyetlendirilmiş pratiklere bağlı olarak düzenleniyor olması, salgın sürecinde kamusal mekânın uğradığı bu dönüşümün toplumsal cinsiyet açısından da önemli sonuçlar doğurmasına yol açmıştır. Bu çalışmanın amacı, pandeminin etkileri tartışılırken genelde ihmal edilen toplumsal cinsiyet ve mekân ilişkisi perspektifinden, salgında gündelik kamusal mekân kullanım ve deneyimlerinin ne tür değişimlere uğradığını ortaya çıkarmaktır. Bu doğrultuda twitter özelinde sosyal medya incelemesi ve gazete haber taramasından elde edilen veriler ışığında, salgın tedbirleri kapsamında kamusal mekânların ve faaliyetlerin kısıtlanmasının kadınlar ve erkeklerin sosyo-mekânsal pratikleri üzerinde nasıl farklı sonuçları olduğunun incelenmesi hedeflenmiştir. Buna bağlı olarak, twitter incelemesinin sonuçlarından hareketle, kadınların pandemide karşılaştığı cinsel taciz ve şiddet olaylarının ev çevresinden kent kamusal mekânlarına farklı ölçeklerde nasıl ortaya çıktığı ve bu bağlamda kadınların salgınla birlikte değişen güvenlik mesaileri ele alınmıştır.
Kaynakça
- Acuner, D. (2016). Canavarlaştırılan kent sokakları: Kadının kent deneyimi üzerine bir değerlendirme. Fe Dergisi, 8 (1), 1-14. https://doi.org/10.1501/Fe0001_0000000148.
- Alkan, A. (2005). Yerel yönetimler ve cinsiyet: Kadınların kentte görünmez varlığı, Ankara: Dipnot Yayınevi.
- Alteri, L., Parks, L., Raffini, L. ve T. Vitale. (2020). Covid-19 and the structural crisis of liberal democracies.
Determinants and consequences of the governance of pandemic. Partecipazione e Conflitto, 14 (1), 1–37.
https://doi.org/10.1285/i20356609v14i1p01.
- Anar, R. E. [@rabia_anar]. (2020, 24 Haziran). Saat 5 den beri bahçede sosyal mesafeli maskeli çay içip sohbet
ettik, şimdi eve geldim, maskenin lastiklerinden kulaklarım iptal resmen 😷. [Tweet]. Erişim adresi:
https://twitter.com/rabia_anar/status/1275862527264591873?s=20.
- Ancyrensis, C. [@crocusancyrenss]. (2020, 27 Mayıs). Aylar sonra ilk defa dün arkadaşlara misafir olduk ama pandemi koşullarına göre revize ettik misafirliği; sarılmadık, tokalaşmadık, ev bahçeli olduğu için bahçede
oturduk. Başka bir arkadaşa da kapıdan sosyal mesafeyle bir merhaba dedik. Çok tuhaf zamanlar😬. [Tweet].
Erişim adresi: https://twitter.com/crocusancyrenss/status/1265581112606236673?s=20.
- Arık, H. (2009). Kahvehanede erkek olmak: Kamusal alanda erkek egemenliğin antropolojisi. A. Alkan (Der.), Cins
cins mekân içinde (ss. 168-202). İstanbul: Varlık Yayınları.
- Azcona, G., Bhatt, A., Encarnacion, J., Plazaola-Castaño, J., Seck, P., Staab, S. ve Turquet, L. (2020). İçgörüden
aksiyona: Covid-19 döneminde toplumsal cinsiyet eşitliği. BM Kadın Birimi. 10 Ocak 2021 tarihinde
https://data.unwomen.org/publications/insights-action-gender-equality-wake-covid-19 adresinden erişildi.
- Bayar, A., Günçavdı, Ö. ve Levent, H. (2020). Covid-19 salgınının kadınların çalışma ve hane yaşamı üzerine
etkileri. İstanPol. 15 Ocak 2021 tarihinde https://d4b693e1-c592-4336-bc6a-36c134d6fb5e.filesusr.com
/ugd/c80586_86b8dec8fdba4de6afbe1bf1136fa068.pdf adresinden erişildi.
- BM Kadın Birimi. (2020a). Violence against women and girls: The shadow pandemic. 15 Ocak 2021 tarihinde
https://www.unwomen.org/en/news/stories/2020/4/statement-ed-phumzile-violence-against-women-
during-pandemic adresinden erişildi.
- BM Kadın Birimi. (2020b). Covid-19 and ensuring safe cities and safe public spaces for women and girls. 18
Ocak 2021 tarihinde https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2020/05/brief-covid-19-and-
ensuring-safe-cities-and-safe-public-spaces-for-women-and-girls adresinden erişildi.
- Bows, H. ve Fileborn, B. (2020) Space, place and GBV, Journal of Gender-Based Violence, 4 ( 3), 299–307.
https://doi.org/10.1332/239868020X15983760944114.
- Buse. [@buseeblbn]. (2020, 25 Mart). Suan ciddi ciddi apartmanda merdivenlerde bulustuk herkes kendi
katında kahve içip muhabbet ediyoruz sjdhshshshshd. [Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/buseeblbn
/status/1244638936498143233?s=20.
- Cakici, S. [turanjpic]. (2020, 25 Temmuz). Ben cok yoruldum artik kadın oldugum icin ölmemeye calismaktan.
Yolda yürürken duysunlar diye yalandan babamla konusma numarasi yapmaktan. Yanimdan gecen
arabalarin kornalarindan, tacizlerden, birsey olursa acaba beni kim korur diye etrafta insan aramaktan
yoruldum. [Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/turanjpic/status/1286795401241255936?s=20.
- Cantek, F. Ş., Ulutaş, Ç. Ü. ve Çakmak, Ş. (2014). Evin içindeki sokak, sokağın içindeki ev: Kamusal ile özel
‘ara’sında kalanlar. F. Ş. Cantek (Der.), Kenarın kitabı: ‘Ara’da kalmak, çeperde yaşamak içinde (ss. 121-159).
İstanbul: İletişim.
- Çomu, T. ve Halaiqua, İ. (2015). Web içeriklerinin metin temelli çözümlenmesi. M. Binark (Ed.). Yeni medya
çalışmalarında araştırma yöntem ve teknikleri içinde (ss. 26-88). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Demertzis, N. ve Eyerman, R. (2020). Covid-19 as cultural trauma. American Journal of Cultural Sociology, 8,
428–450. https://doi.org/10.1057/s41290-020-00112-z
- Devine-Wright, P., Pinto de Carvalho, L., Di Masso, A., Lewicka, M., Manzo, L. ve Williams, D. (2020). “Re-placed” -
reconsidering relationships with place and lessons from a pandemic. Journal of Environmental Psychology, 72,
1-8. https://doi.org/10.1016/j.jenvp.2020.101514.
- Domosh, M. (1998). Geography and gender: home, again?. Progress in Human Geography, 22 (2), 276-282.
https://doi.org/10.1191/030913298676121192.
- Duncan, N. (1996). Renegotiating gender and sexuality in public and private spaces. in N. Duncan (Ed.),
BodySpace: Destabilizing Geographies of Gender and Sexuality içinde (ss. 127–45), London and New York:
Routledge.
- Ergönen, A.T., Biçen, E. ve Ersoy, G. (2020). Covid-19 salgınında ev içi şiddet [Özel Sayı]. Adli Tıp Bülteni, 25, 48-57.
DOI: 10.17986/blm.2020.v25i.1408.
- Falu, A. (2010). Violence and discrimination in cities. A. Falu (Ed.). Women in the city; On violence and rights
içinde (ss. 15-39), Women and Habitat Network of Latin America Ediciones SUR.
- Fenster, T. (1999). Gender, human rights and planning. London, New York: Routledge.
- Fenster, T. (2005). The right to the gendered city: Different formations of belonging in everyday life, Journal of
Gender Studies, 14 (3), 217-231. https://doi.org/10.1080/09589230500264109.
- G. [@iamayoruk]. (2020, 21 Temmuz). geçen işten gelirken biri takip etti bi markete girip yardım istedim takip
edeni parmağımla gösterdim market çalışanı eve kadar bıraktı,rüyamda tecavüze uğruyodum,2 kez sokakta
yürürken gölgemden korktum kalbim küt küt attı:( bunları yaşatanların hesap vereceği günler de gelicek.
[Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/iamayoruk/status/1285655934967177220?s=20.
- Geniş, Ş. ve Akkirman Köse, D. ( 2020). Eşitsizlik mekânları olarak mahalleler ve kadınların kent hakkı. Amme
İdaresi Dergisi, 53 (1), 1-35. 19 Ocak 2021 tarihinde https://www.researchgate.net/publication/340515201_Esitsizlik_Mekanlari_Olarak_Mahalleler_ve_Kadinlarin_Kent_Hakki_Neighborhoods_as_Spaces_of_Inequality_and_Women's_Right_to_the_City adresinden erişildi.
- Gius, C. (2020). Women in the lockdown in Europe. Media representations of gender differences in “phase 1” of
the coronavirus pandemic. Mediascapes Journal ,16. 10 Ocak 2021 tarihinde https://ojs.uniroma1.it/index.php
/mediascapes/article/view/17199/16421 adresinden erişildi.
- Hürriyet. (2020, 21 Mart). Bariyerlere bile aldırmadı! Esenyurt'ta şaşırtan görüntüler. 17 Ocak 2021 tarihinde
https://www.hurriyet.com.tr/gundem/bariyerlere-bile-aldirmadi-esenyurtta-sasirtan-goruntuler-41474493
adresinden erişildi.
- Hürriyet. (2020, 5 Nisan). Balkondan balkona 'isim-şehir' oynayıp, türkü söylediler. 29 Ocak 2021 tarihinde
https://www.hurriyet.com.tr/video/balkondan-balkona-isim-sehir-oynayip-turku-soylediler-41486810
adresinden erişildi.
- Hürriyet. (2020, 14 Nisan). Sultangazi ‘de hırdavatçı dükkanını kahvehaneye çevirdiler. 17 Ocak 2021 tarihinde
https://www.hurriyet.com.tr/gundem/sultangazide-hirdavatci-dukkanini-kahvehaneye-cevirdiler-41494100
adresinden erişildi.
- Hürriyet. (2020, 5 Mayıs). Kumar baskınından kaçmak için ağaca çıktı. 15 Ocak 2021 tarihinde
https://www.hurriyet.com.tr/gundem/kumar-baskininda-yakalanmamak-icin-agaca-cikti-41510248
adresinden erişildi.
- Hürriyet. (2020, 7 Mayıs). Pes dedirten olay! Tünel yapmışlar... 17 Ocak 2021 https://www.hurriyet.com.tr/gundem
/pes-dedirten-olay-tunel-yapmislar-41512148 adresinden erişildi.
- Iranmanesh, A. ve Alpar Atun, R. (2020). Reading the changing dynamic of urban social distances during the
Covid-19 pandemic via Twitter. European Societies, 23, 872-886. https://doi.org/10.1080/14616696.2020.1846066
- İlkkaracan, İ. ve Memiş, E. (2020). Covid-19 küresel salgın sürecinde Türkiye’de bakım ekonomisi ve toplumsal
cinsiyet temelli eşitsizlikler. UNDP. 15 Ocak 2021 tarihinde https://www.tr.undp.org/content/turkey/tr/home
/library/corporatereports/COVID-gender-survey-report.html adresinden erişildi.
- Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu. (2020). Veriler. 19 Ocak 2021 tarihinde http://
kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler adresinden erişildi.
- Kaplan, T. (1997). Crazy for democracy: Women in grassroots movements. New York: Routledge.
- Karataş, Ş. ve Binark, M. (2016). Yeni medyada yaratıcı kültür: Troller ve ürünleri ‘caps’ler”, TRT Akademi Dergisi, 1.
14 Ocak 2021 tarihinde https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/218499 adresinden erişildi.
- Kelly, L. (1987). The continuum of sexual violence. Hanmer J. ve Maynard M. (Ed.) Violence and social control
içinde (ss. 46- 61). London: British Sociological Association.
- Kelly, L. (2012). Standing the test of time? Reflections on the concept of the continuum of sexual violence. In J.
Brown ve S. Walklate (Ed.), Handbook on sexual violence içinde (ss. xvii– xxvi). London: Routledge.
- Kim, Annice E., Hansen, H. M., Joe, M., Richards, A. K., Duke, J. ve Allen, J. A. (2013). Methodological considerations
in analyzing twitter data, JNCI Monographs, 47, 140-146. https://doi.org/10.1093/jncimonographs/lgt026
- KONDA. (2019). Türkiye’de toplumsal cinsiyet raporu: Hayat tarzları 2018 araştırması. 14 Ocak 2021 tarihinde
https://konda.com.tr/wp-content/uploads/2019/11/KONDA_ToplumsalCinsiyetRaporu.pdf adresinden erişildi.
- Koskela H. (1997). ‘Bold walk and breakings’: Women’s spatial confidence versus fear of violence. Gender, Place
and Culture, 4(3), 301–319. https://doi.org/10.1080/09663699725369
- Kümbetoğlu, B. (2001). Kentsel alan ve yerel yönetimlerde toplumsal cinsiyet. A. İlyasoğlu ve N. Akgökçe (Der.),
Yerli bir feminizme doğru içinde (ss.259-282). İstanbul: Sel Yayıncılık.
- Lefebvre, H. (1991/1973). The production of space. (D. N. Smith, Çev.). Oxford: Bla¬ckwell Publishing.
- Listerborn, C. (2016). Feminist struggle over urban safety and the politics of space. European Journal of
Women’s Studies, 26, 1-14. https://doi.org/10.1177/1350506815616409.
- Lisztomania. [@annemderkiii]. (2020, 17 Haziran). Şu an gerçekleşen olayı anlatıyorum, evimden 100 metre
ileride olan markete giderken ve dönerken araba ile takip edildim. Kafanıza soksanız iyi olur bunun hiç bir
açıklanabilir tarafı yok sizi savunanlara yine de cevap vereyim, açık giyinmemiştim, dar giyinmemiştim, makyaj
bile.. [Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/annemderkiii/status/1273313510152441859?s=20.
- Lordoğlu, C. (2016). Kent coğrafyasında kadınların güvenlik endişeleri, Modus Operandı, 4, 151-176.
- Lordoğlu, C. (2018). İstanbul’da bekâr kadın olmak. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Low, S. ve Smart, A. (2020). Thoughts about public space during covid‐19 pandemic. City & Society, 32 (1), 1-5
https://doi.org/10.1111/ciso.12260.
- Matruşka. [@matruskagiller]. (2020, 19 Mayıs). İki aydan sonra ilk defa çarşıya çıktım. Toplamda 45 dakika
çarşıda kaldım. [Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/matruskagiller/status/1262769771596177408?s=20.
- Mackenzie, S. (1989). Women in the city, R. Peet ve N. Thrift (Der.), New models in geography içinde, Londra:
Unwin Hyman.
- Massey, D. (1994) Space, Place and Gender, Oxford: Polity Press.
- Massey, D. (2009). Concepts of space and power in theory and in political practice. Doc. Anàl. Geogr. 55, 10
Ocak 2021 tarihinde https://ddd.uab.cat/pub/dag/02121573n55/02121573n55p15.pdf adresinden erişildi.
- McDowell, L. (1983). Towards an understanding of the gender division of urban space. Environment and
Planning D: Society and Space, 1, 59-72. https://doi.org/10.1068/d010059.
- Mеліса. [@melloyadamelisa]. (2020, 13 Mayıs). Annemle balkonda oturduk Türk kahvesi iciyoruzzzzz karantinada
tek özgürlüğümüz balkon oldu. [Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/melloyadamelisa/status
/1260671191297163264?s=20
- Milliyet. (2020, 21 Mart). Bariyerler bile durdurmadı. 17 Ocak 2021 tarihinde https://www.milliyet.com.tr/gundem
/bariyerler-bile-durdurmadi-6170876 adresinden erişildi.
- Milliyet. (2020, 22 Mart). Esenyurt'ta yasak tanımayan yaşlı vatandaş! 'Evde sıkılıyorum, dışarıya çıktım'. 9 Ocak
2021 tarihinde https://www.milliyet.com.tr/gundem/esenyurtta-yasak-tanimayan-yasli-vatandas-evde-
sikiliyorum-disariya-ciktim-6171218 adresinden erişildi.
- Milliyet. (2020, 26 Mart). Mersin’de kapatılan hamamı kahvehaneye çevirdiler. 19 Ocak 2021 tarihinde
https://www.milliyet.com.tr/milliyet-tv/mersinde-kapatilan-hamami-kahvehaneye-cevirdiler-video-6174909
adresinden erişildi.
- Milliyet. (2020, 13 Nisan). Kumar masasında basılınca camdan kaçmaya çalıştı!. 12 Ocak 2021 tarihinde
https://www.milliyet.com.tr/gundem/kumar-masasinda-basilinca-camdan-kacmaya-calisti-6187771
adresinden erişildi.
- Mitchell, D. (2003). The right to the city: Social justice and the fight for public space., Londra ve New York:
Guildford Press.
- Mutlu, B. ve Şafak Dikmen, E. (2020). Neden internet ve yeni medya araştırmalarında araştırma etiği gerekli?. 14
Ocak 2021 tarihinde https://ekitap.alternatifbilisim.org/pdf/yeni-medya-arastirmalarinda-etik-bakis-acisi.pdf
adresinden erişildi.
- Öcal, T. [@tugba_0cal]. (2020, 24 Mart). Montlarımızı giyip 5 dakika balkonda mola verdik, oradan buradan
sohbet ettik. Başka bir yere gidip gelmiş gibi oldum valla. Evde 8. gün. #EvdeKal [Tweet]. Erişim adresi:
https://twitter.com/tugba_0cal/status/1242436985295441920?s=20.
- Pain, R. (1991). Space, sexual violence and social control: Integrating geographical and feminist analyses of
women’s fear of crime. Progress in Human Geography, 15, 415–431. https://doi.org/10.1177/030913259101500403.
- Pain, R. (2000). Place, social relations and the fear of crime: A review. Progress in Human Geography, 24,
365–387. https://doi.org/10.1191/030913200701540474
- Parvathi, M.S. (2020) The rhetoric of privacy and the gendering of domestic violence in the Covid-19 pandemic.
Journal of Comparative Literature and Aesthetics, 44 (1), 10 Ocak 2021 tarihinde http://jcla.in/wp-content
/uploads/2021/01/JCLA-44.1-Spring-2021_Parvathi-M.S..pdf adresinden erişildi.
- Sabah. (2020, 30 Mart ). Koronavirüs nedeniyle pencerelere çıkarak gün yaptılar. 13 Ocak 2021 tarihinde
https://www.sabah.com.tr/galeri/yasam/koronavirus-nedeniyle-pencerelere-cikarak-gun-yaptilar
adresinden erişildi.
- Sadri, H. (2011). Kadınların kent hakkı. TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi Bül¬ten, 87, 12 Ocak 2021 tarihinde
https://www.researchgate.net/publication/278685054_Kadinlarin_Kent_Hakki adresinden erişildi.
- Shaw, M., Andrew, C., Whitzman, C., Klodawsky, F., Viswanath, K. ve Legacy, C. (2012). Introduction: Challenges,
opportunities and tools, In C. Whitzman, C. Legacy, C. Andrew, F. Klodawsky, M. Shaw ve K. Viswanath (Ed.).
Building inclusive cities: Women’s safety and the right to the city, London & New York: Routledge.
- Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi. (2020). Covid-19 karantinasından kadının etkilenimi ile kadın ve
çocuğa yönelik şiddete ilişkin türkiye araştırma raporu. 11 Ocak 2021 tarihinde https://sahamerkezi.org/covid-
19-karantinasindan-kadi¬nin-etkilenimi-ile-kadin-ve-cocuga-yonelik-siddete-iliskin-turkiye-arastirma-
raporu/ adresinden erişildi.
- Sözcü. (2020, 19 Mart). Bursa ve Edirne’de corona tedbiri olarak bankları söktüler! 10 Ocak 2021 tarihinde
https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/bursa-ve-edirnede-corona-tedbiri-olarak-banklari-soktuler-
5689795/ adresinden erişildi.
- Sözcü. (2020, 21 Mart). Yaşlıları evde tutamıyoruz: ‘Biz şimdi nereye oturacağız?. 13 Ocak 2021 tarihinde https://www.sozcu.com.tr/2020/gundem/yaslilari-evde-tutamiyoruz-biz-simdi-nereye-oturacagiz-5693201
/?utm_source=dahafazla_haber&utm_medium=free&utm_campaign=dahafazlahaber adresinden erişildi.
- T.C. İçişleri Bakanlığı. (2020a). 65 yaş ve üstü ile kronik rahatsızlığı olanlara sokağa çıkma yasağı genelgesi. 11
Ocak 2021 tarihinde https://www.icisleri.gov.tr/65-yas-ve-ustu-ile-kronik-rahatsizligi-olanlara-sokaga-cikma-
yasagi-genelgesi adresinden erişildi.
- T.C. İçişleri Bakanlığı (2020b). Koronavirüs tedbirleri genelgesi kapsamında 149.382 iş yeri geçici süreliğine
faaliyetlerine ara verdi. 10 Ocak 2021 tarihinde https://www.icisleri.gov.tr/koronavirus-tedbirleri-genelgesi-
kapsaminda-149382-is-yeri-gecici-sureligine-faaliyetlerine-ara-verdi adresinden erişildi.
- TRT Haber. (2020, 21 Nisan). Türkiye’nin koronavirüse karşı gün gün attığı adımlar. 15 Ocak 2021 tarihinde
https://www.trthaber.com/haber/turkiye/turkiyenin-koronaviruse-karsi-gun-gun-attigi-adimlar-477903.html
adresinden erişildi.
- Tuncer, S. (2018). Women and public space in Turkey: Gender, modernity and the urban experience. London
and New York: I.B.Tauris.
- Valentine, G. (1989). The geography of women’s fear. Area, 21, 385–390. 10 Ocak 2021 tarihinde
https://www.jstor.org/stable/20000063 adresinden erişildi.
- Valentino-DeVries, J., Lu, D. ve Dance, G.J.X. (2020). Location data says ıt all: Staying at home during
coronavirus ıs a luxury. The New York Times. 15 Ocak 2021 tarihinde https://www.nytimes.com/interactive
/2020/04/03/us/coronavirus-stay-home-rich-poor.html adresinden erişildi.
- Van Dorn, A., Cooney, R. ve Sabin, M. (2020). Covid-19 exacerbating inequalities in the US. The Lancet,
395(10232), 1243–1244. https://doi:10.1016/S0140-6736(20)30893-X.
- Vera-Gray, F. ve Kelly, L. (2020): Contested gendered space: Public sexual harassment and women’s safety
work. International Journal of Comparative and Applied Criminal Justice, 44 (1), 265-275, https://doi.org
/10.1080/01924036.2020.1732435
- Wilson, E. (1991).The Sphinx and the City. London: Virago.
- Yüksel, S. [@SevgiNilsu]. (2020, 2 Nisan). Bende bir sağlık çalışanıyım ve özellikle akşam nöbetine giderken ya
da akşam işten çıkarken heryerin karanlık ve ıssız olmasından dolayı çok tedirginim 2 kere yanımdan geçen
arabalar tarafından taciz edildim kendimi koronadan ve tacizden nasıl koruyacam bilmiyorum. .#vaka18135
[Tweet]. Erişim adresi: https://twitter.com/SevgiNilsu/status/1245772177548468231?s=20.