Ankara Kent Çeperinin Dönüşümüne İçeriden Bakmak

Yıl 2011, Cilt: 2 Sayı: 4, 176 - 196, 30.09.2011

Tahire Erman

Öz

Bu makale Ankara’nın çeperinde yer alan fiziksel ve sosyal dönüşümlere içerden bir bakış açısı getirmeyi amaçlamaktadır. Genelde kent çeperindeki gecekondu oluşum ve dönüşümüne bakmaktadır. Gecekondu oluşumuna coğrafi perspektif ile bakarak, coğrafi konumun gecekondu topluluklarının kentteki deneyimlerinde ve yerel siyasetlerinde farklılık yaratma yönündeki rolüne işaret etmektedir. Ayrıca gecekondu olgusuna zaman odaklı bir perspektif ile bakarak, farklı dönemlerde (popülist ve neoliberal dönemler) gecekondulara yönelik siyasetin ve kentsel koalisyonun nasıl değiştiğine dikkat çekmektedir. Özel olarak ise makale ilk kısımda Ankara’nın kuzey çeperinin, köyden göç edenlerin kendi barınma mekanlarını yaratma süreçleri içinde inşa ettikleri gecekondular sonucunda, iskan edilmeyen alandan konut ve mahalleye dönüşümünü incelenmektedir. İkinci kısımda gecekondu-ların Toplu Konut İdaresi (TOKİ) ve Ankara Büyükşehir Belediyesi işbirliği ile başlatılan Kuzey Ankara Girişi Kentsel Dönüşüm Projesi (KAGKDP) çerçevesinde yıkımı ve yol açtığı yerinden edilme deneyimleri irdelenmektedir. Makalenin son kısmında ise eski gece-kondu halkının 12-15 katlı yüksek bloklardan oluşan ve TOKİ site yönetimi tarafından sıkı kurallarla yönetilmesi beklenen Karacaören-TOKİ sitesindeki deneyimlerine bakılmakta, site halkının kendi ihtiyaç ve tercihleri doğrultusunda siteyi dönüştürebilmek için site yöneti-miyle içine girdiği pazarlıklar, ve sonuçta ortaya çıkan fiziksel ve sosyal dönüşümler anlatılmaktadır. Vaka çalışması derinlemesine mülakat ve katılımcı gözlemin yer aldığı etnografik bir saha araştırmasına dayanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

gecekondu, daire yaşamı, site yaşamı, kentsel dönüşüm projeleri, yerinden edilme, fiziksel dönü-şüm, sosyal dönüşüm, etnografik araştırma

Kaynakça

• Erman, Tahire (2001). ‚The Politics of Gecekondu (Squatter) Studies in Turkey: The Changing Representations of Rural Migrants in the Academic Discourse.‛ Urban Studies, 38(7): 983-1002.
• Erman, Tahire (2010). ‚Kent Çeperindeki bir ‘Devrimci’ Mahalle: 1970’lerden 2000’lere Mahallenin Değişen Anlamı ve Mahalle Üzerinde Yaşanan Çatışmalar, Çekişmeler.‛ idealkent, 2: 170-195.
• Işık, Oğuz ve Pınarcıoğlu, Melih (2001). Nöbetleşe Yoksulluk. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Karaman, Ozan (2008). ‚Urban Pulse-(Re)making Space for Globalization in Istanbul.‛ Urban Geography, 29 (6): 518-525, 2008.
• Keyder, Çağlar (2000). ‚Liberalization from Above and the Future of the Informal Sector: Land, Shelter, and Informality in the Periphery.
• F. Tabak ve M. A. Crichlow (der.), Informalization: Process and Structure (ss. 119-132). Baltimore ve Londra: The Johns Hopkins University Press.
• Kuyucu, Tuna (2011). TOKI and Urban Transformation as Mechanisms of State-Led Property Transfer. URL:http://workshopsariyer.files. Wordpress.com/2011/04 (erişim 28.07.2011).
• Şenyapılı, Tansı (1982). ‚Economic Change and the Gecekondu Family. Ç. Kağıtçıbaşı (der.), Sex Roles, Family and Community in Turkey (ss. 237-248). Bloomington: Indiana University Turkish Studies 3.
• Şenyapılı, Tansı (2004). Baraka’dan Gecekonduya: Ankara’da Kentsel Mekanın Dönüşümü: 1923-1960. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Tekeli, İlhan (2005). ‚Kent Tarihi Yazımı Konusunda Yeni bir Paradigma Önerisi.‛ T. Şenyapılı (der.), Cumhuriyet’in Ankara’sı (ss. 3-21). Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık.
• Uzun, Nil C. (2005). ‚Ankara’da Konut Alanlarının Dönüşümü: Kentsel Dönüşüm Projeleri.‛ T. Şenyapılı (der.), Cumhuriyet’in Ankara’sı (ss. 198-215). Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık.
• Ünsal, Özlem ve Kuyucu, Tuna (2010). ‚Challenging the Neoliberal Regime: Regeneration and Resistance in Başıbüyük and Tarlabaşı (ss. 51-70).
• D. Göktürk, L. Soysal ve İ. Türeli (der.), Orienting Istanbul: Cultural Capital of Europe? New York: Routledge.