‘Büyükşehir’den ‘Bütünşehir’e: Yerel Yönetim Politikalarındaki Değişimin Kırsal Alana Etkileri

Yıl 2014, Cilt: 5 Sayı: 12, 26 - 59, 30.04.2014

Aslı Gürel Üçer Sevinç Bahar Yenigül , Çiğdem Varol

Öz

Bu
çalışmanın amacı; Türkiye’de büyükşehir yönetimine ilişkin 1984 yılında
yürürlüğe giren 3030 sayılı yasa ile başlayan ve sırasıyla 5216 ve 6360 sayılı
yasalarla değişime uğrayan düzenlemeleri karşılaştırmalı olarak değerlendirmek
ve 6360 sayılı son yasal düzenlemeyle büyükşehir statüsündeki kentlerde
oluşacak yeni mekânsal, sosyal, ekonomik ve idari ilişkilerin özellikle kırsal
yerleşimlerde nasıl bir etki yaratacağını ortaya koymaktır. Çalışmada
büyükşehir yönetimine ilişkin yasal düzenlemeler sonucu oluşan yeni idari
sistemin özellikleri ortaya konulmakta, yetki alanı genişleyen büyükşehirlerde
yetki alanındaki değişim, nüfus ve alansal olarak analiz edilmekte ve kırsal
alanın niteliği değerlendirilerek kır-kent ilişkilerine yönelik çıkarımlar
tartışılmaktadır.

 

Bu
kapsamda büyükşehirlerde özellikle planlama ve kentsel hizmetlere ilişkin sorunların
çözümüne yönelik olarak hazırlanan, ancak gerek hizmetlerin sunulmasında
gerekse koordinasyonun sağlanmasında yeni sorunların ortaya çıkmasına sebep
olacak yasal düzenlemeler eleştirel bir yaklaşımla ele alınmakta ve sürecin
sorunlarının çözümüne ilişkin politika önerileri geliştirilmektir. Buna göre,
yeni büyükşehir yönetimlerinin, bütünlük gösteren kırsal ve kentsel alanları
arasındaki güçlü bağları göz önünde bulunduran, kentsel nitelik taşıyan, kentle
bütünleşme eğiliminde olan ve tamamen kırsal niteliğini devam ettiren alanların
işlevsel farklılıklarını dikkate alacak bir yönetim planı geliştirmesi gereği
ortaya çıkmaktadır. 

Anahtar Kelimeler

büyükşehir, kırsal alan, yönetim, büyükşehir belediye yasaları (3030, 5216, 6360 Sayılı Yasalar)

From ‘Greater Municipality’ to ‘Integrated Municipality’: The Effects of the Change in Local Government Policies on Rural Areas

Öz

The
aim of this study is to compare the laws on metropolitan municipalities
(numbered 3030, 5216 and 6360) that have come into force from 1984 to 2012 and
to bring out the spatial, socio-economic and administrative effects of new
legislation (comes with act numbered 6360) on rural settlements in metropolitan
cities. In the study, the characteristics of the new administration system due
to new legislations are displayed, the changes in the municipal management
areas due to population and areal changes are analyzed and rural-urban
relations in the new situation considering the characteristics of the rural
area are discussed.

In
this context, the new legislation which  is prepared for the solution of the problems
in planning and services issues, but probably be the cause of the new problems
in the provision of services and coordination is critically considered and
policy suggestions for the solution of the problems in the process are
developed. According to this, it is clear that, the development of a new
management plan taking into consideration of the strong urban-rural
relationships and of functional differentiation of urbanized, semi-urbanized
and totally rural areas is necessary for the new integrated municipalities.

Anahtar Kelimeler

metropolitan city, rural area, management, laws on metropolitan municipalities (No: 3030, No: 5216, No: 6360)

Kaynakça

• Costis, H., (2003)“Imagining rurality in the New Europe and dilemmas for spatial policy”, European Plannnig Studies, 11 (2): 103-113
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, (2011) “2011 Yılı İl Çevre Durum Raporları” (Erişim tarihi: 20.10.2013,www.csb.gov.tr/gm/ced/index.php?Sayfa=sayfaicerikhtml &IcId=266&detId=814&ustId=277, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2011 Yılı İl Çevre Durum Raporları)
• Davoudi, S., Stead, D., (2003)“Urban andruralrelationships: An introductionandbriefhistory”, Built Environment Journal, 28 (4): 269-277
• Epstein, S.T.,(2001) “Development There is Another Way: A Rural Urban Partnership Development Paradigm”, World Development, 29 (8): 1443-1454
• Ersoy, M. (2013) “6360 Sayılı Yasa ve Mekânsal Planlama Sorunları” GAP Belediyeler Birliği Dergisi (Erişim tarihi 10.11.2013, http://www.melihersoy.com)
• Espon, (2004) “Espon 2006 Programme; Urban RuralRelations in Europe 1st. Interim Report”(Erişim tarihi: 10.11.2013, http://www.espon.eu/export/sites/default /Documents/Projects/ESPON2006Projects/ThematicProjects/UrbanRural/1.ir_1.1.2.pdf)
• Gözler, K. (2013) “6360 sayılı Kanun Hakkında Eleştiriler: Yirmi Dokuz İlde İl Özel İdareleri ve Köylerin Kaldırılması ve İlçe Belediyelerinin Büyükşehir İlçe Belediyesi Haline Dönüştürülmesi Anayasamıza Uygun mudur?” Legal Hukuk, 11 (122) :37-82
• Güler, B., (2013) “Kent Yönetiminde Yeniden Yapılanma” Dünya Şehircilik Günü 37. Kolokyumu 6-8 Kasım Dokuz Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, İzmir
• Gürel Üçer, A. (2013) “Kent Yönetimi”, Kent Planlama: Temel Kavramlar, Yaklaşımlar ve Deneyimler, Feral Eke & Aydan Sat (ed.), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Taşınmaz Geliştirme Anabilim Dalı Yayını, Yayın No: 17, Ankara, s.237-264. (ISBN: 978-975-00890-7-7)
• İzci, F. ve Turan, M. (2013) “Türkiye’de Büyükşehir Belediyesi Sistemi ve 6360 Sayılı Yasa ile Büyükşehir Belediyesi Sisteminde Meydana Gelen Değişimler: Van Örneği” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi18(1): 117-152
• Karayolları Genel Müdürlüğü, (2013) “İl ve İlçeleri Arası Mesafeler” (Erişim tarihi: 17.10.2013, www.kgm.gov.tr/Sayfalar/KGM/SiteTr/Uzakliklar/ililcelerArasiMesa feYeni.aspx, karayolları genel müdürlüğü, il ve ilçeleri arası mesafeler)
• Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, (2012) “İllerin İçme Suyu Envanteri ve İllerin Köy Yolu Envanteri” (Erişim tarihi: 22.10.2013, www.migm.gov.tr/Koydes.aspx, İç İşleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, 31.12.2012 tarihi itibariyle İllerin İçme Suyu Envanteri ve İllerin Köy Yolu Envanteri)
• Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, (2013) “Yerel yönetimler bilgi tabanı projesi” (Erişim tarihi: 22.10.2013, www.yerelbilgi.gov.tr, İç İşleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü, yerel yönetimler bilgi tabanı projesi)
• Özelçi Eceral, T. Armatlı Köroğlu, B., Çıngı Özüduru, B., Sat, N.A., Özdemir Sönmez, N., Şenbil, M., Varol, Ç. (2013) “Demokrasinin Mekansallaştırılması ve Yerel Demokrasiye Dayalı Anayasa” Neo-liberalizm Sonrası Mekânsal Müdahale Biçimleri ve Yansımaları, KBAM 4. Kentsel ve Bölgesel Araştırmalar Sempozyumu, Bildiri Kitabı, 28-30 Kasım 2013 Mersin, 675-690.
• SPESP, (2004) “Study Programme on EuropeanSpatial Planning 1998-1999” (Erişim tarihi: 19.01.2014, http://www.mcrit.com/SPESP)
• TÜİK, (2012) “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi”( Erişim tarihi: 23.10.2013, http://tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul)
• TÜİK, (2012a) “Seçilmiş Göstergelerle İller” (Erişim tarihi: 19.10.2013, www.tuik.gov.tr/ilGostergeleri/iller/, Türkiye İstatistik Kurumu, Seçilmiş Göstergelerle İller 2012)
• Yenigül S.B., (2010a) Urban Rural Relationship for Sustainable Development, Urban Rural Relationship for Sustainable Development, International Sustainable Buildings Symposium, Ankara
• Yenigül S.B., (2010b) Metropoliten Kent Yönetimine İlişkin Yasal Düzenlemelerin Değerlendirilmesi, Yasal ve Yönetsel Boyutlarıyla Planlama Prof. Dr. Feral Eke’ye Armağan. Türkiye. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı TAU Gn. Md.
• 3030 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, (1984) T.C. Resmi Gazete, 18453, 27.06.1984
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, (2004) T.C. Resmi Gazete, 25531, 23.07.2004
• 6360 Sayılı On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, (2012) T.C. Resmi Gazete, 28489, 06.12.2012