Ekolojinin İdeolojisi: Sürdürülebilir Gelişme-Toplumsal Ekoloji Karşılaştırması

Year 2017, Volume: 8 Issue: 21, 26 - 56, 01.05.2018

Ahmet Mutlu

Abstract

Bu çalışmada ekolojik
sorunlarla ilgili yaklaşımların iki farklı biçimi olarak ele alınan ekolojik
düşünce ile çevre korumacılığın ideolojilerinin karşılaştırılması
amaçlanmıştır. Bu bağlamda, ekolojik düşünce için Toplumsal Ekoloji akımı ve
çevre korumacılık için de Sürdürülebilir Gelişme düşüncesi örnek olarak
seçilmiştir. Çalışmanın genel çerçevesine uygun olarak, Toplumsal Ekoloji ve
Sürdürülebilir Gelişme’nin ideolojileri karşılaştırılmıştır. Önce, Toplumsal
Ekoloji ve Sürdürülebilir gelişme’nin ideolojik kaynakları irdelenmiş ve bu
bağlamda ekolojik düşünce ve çevre korumacılığın farklılığı ortaya konulmuştur.
Daha sonra her iki yaklaşım, ideolojik yapıları (ekonomik, siyasal, toplumsal
ve kültürel ve yönetsel olarak) bakımından karşılaştırılmıştır. Buna göre
Toplumsal Ekoloji’nin ideolojisinin temel unsurları olan özgürlük sorunu,
egemen yönetim yapılarına bakış, yerel yönetimler üzerinde durulmuştur. Benzer
şekilde, Sürdürülebilir Gelişme’de de yönetim yaklaşımı olarak yönetişim
irdelenmiştir. Bu anlamda sürdürülebilir gelişme anlayışı ekonomik faaliyet
özgürlüğünü kendine temel alarak daha liberal bir çizgide dururken toplumsal
ekoloji anarşizm ve Marxizmden etkilenerek kapitalist üretim ilişkilerine karşı
bir duruşa sahiptir. Sürdürülebilir gelişme, 
rekabete dayalı piyasa ekonomisinin bireysel ekonomik özgürlüğün
gelişmesi için gerekli ön koşul olarak vurgulanır. Toplumsal ekoloji ise,
ekolojik çelişkilerin kapitalist sistemin doğasından kaynaklandığı ve
“düzeltici rötuşlarla” giderilemeyeceği öngörüsünden hareketle  “egemen sistemi değiştirme” düşüncesini
savunur ve bu haliyle Marksist ideoloji ile ortak bir noktada buluşur.  

Keywords

Ekolojik düşünce, Çevre korumacılık, Toplumsal ekoloji, Sürdürülebilir gelişme

The Ideoloy of Ecology: Comparison of Social Ecology and Sustainable Development

Abstract

In this study, our aim is
to compare the ideologies of ecological thought and environmental
protectionism, which are taken into consideration as the two different types of
the approaches relate with ecological problems. In this context, Social Ecology
trend is chosen as a sample for ecological thought and Sustainable Development
thought is chosen as a sample for environmental protectionism. The
administration ideas of Social Ecology and Sustainable Development are compared
according to the general frame of the study. First, ideological resources of
Social Ecology and Sustainable Development are examined, in this context, the
problem of the difference of ecological thought and environmental protectionism
is introduced. Then, Social Ecology and Sustainable Development are
comparisoned with regard to their ideological structures, -economically,
politically, socially and culturally and administrative-. With reference to
this basic, an analysis is realized on the liberty problem, view to the
sovereign system, local governments, which are the basic elements of the
ideology of the Social Ecology. Similarly, governance is examined as a
administration approach also in Sustainable Development. In this sense, social
ecology has a stance against capitalist production relations, influenced by
anarchism and marxism, while the concept of sustainable development stays on a
more liberal basis, based on its own freedom of economic activity. Sustainable
development emphasized the market economy based on the competition as a prerequisite
for the development of individual economic freedom. Social ecology argues that
ecological contradictions arise from the nature of the capitalist system and
thus advocates the idea of changing the "dominant system”. This point is
the common point between Marxist ideology and social ecology.

Keywords

Ecological thought, Environmental protectionism, Social ecology, Sustainable development, İdeology

References

• Akdoğan, A. A. (2002). Toplumsal sermaye: Yeni sağın küresel yüzü. Yoksulluk, şiddet ve insan hakları. (TODAİE Yayını). (Ed. Y. Özdek), 71-85.
• Aksoy, A. Ş. (1998). Yeni sağ, kamu yönetimi ve yerel yönetimler: Eleştirel bir bakış. Çağdaş Yerel Yönetimler. (C:7, S:1, Ocak): 3-13.
• Alpay, R., Değirmenci, E. (2004). Bookchin ile buluşma. Toplumsal Ekoloji. (S:1, Bahar): 28-30.
• Anderson, T. L., Leal D. R. Serbest piyasa ve çevrecilik. (Ankara: Liberal Düşünce Topluluğu Yayınları).
• Arar, A. A., Sarıoğlu, E. (2004). 21.yüzyıl uluslararası ilişkilerinde zirveler. http://www.mfa.gov.tr/turkce/grupe/ues_5/21nciUluslararasilliskiler.htm, (05.04.2004).
• Aruoba, Ç. (1997). Çevre ekonomisi, gelişme ekonomisi. İnsan çevre toplum. (Ankara, İmge Kitabevi). (Yay. Haz. R. Keleş, 2. Baskı): 172-192. Ata, S. (2002). Toplumsal ekoloji’nin politikası. Toplumsal ekoloji. (S: 1, Bahar): 21-27.
• Aygün, B., Mutlu, A. (2006). Ekolojik toplumun organik toplumla ilişkisi üzerine. A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi. (C: 62, Ocak-Mart): 4-35. Bolay, S. H. (1997). Felsefi doktrinler ve terimler sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları, (7. Baskı).
• Bookchin, M. (1994). Özgürlüğün ekolojisi. (İstanbul: Ayrıntı Yayınları). (Çev. A. Türker).
• Bookchin, M. (1996). Ekolojik bir topluma doğru. (İstanbul: Ayrıntı Yayınları). (Çev. A. Yılmaz).
• Bookchin, M. (1999a). Toplumu yeniden kurmak. (İstanbul: Metis Yayınları). (Çev. K. Şahin).
• Bookchin, M. (1999b). Kentsiz kentleşme. (İstanbul: Ayrıntı Yayınları). (Çev. B. Özyalçın).
• Bookchin, M. (2004). Municipalization: Community ownership of the economy. http://www.social-ecology.org/article.php?story=20031118091103777, (24.12.2004).
• Cangızbay, K. (2003). Sosyalizm ve özyönetim. (Ankara: Ütopya Yayınları).
• Carson, R. (2004). Vahşi kalkınmanın sonu ya da sürdürülebilir yoksulluğun başlangıcı. http://www.ekolojikpolitika.org/modules.php?name=News&file=article&sid=19, (08.03.2004).
• Cleaver, H. (2002). Doğa, neoliberalizm ve sürdürülebilir kalkınma: Charybdıs ve scylla arasında. Özgür Üniversite Forumu. (S.19, Temmuz-Eylül): 54-72.
• Çitci, O. (2000). Yerel yönetimler sempozyumu bildirileri. (Ankara: TODAİE Yayını), (Yay. Haz. B.A. Güler; A. Sabuktay): 681-684.
• Danek, D. (2002), Söyleşi. http://uk.geocities.com/anarsistbakis/makaleler/bookchin-roportaj.html/170402, (17.04.2002)
• Dıckson, D. (1992). Alternatif teknoloji. (İstanbul, Ayrıntı Yayınları), (Çev. N. Erdoğan).
• Dursun, C. (2000). Çevre ve insan: Teorik bir yaklaşım. Ekoloji Politik. (Ankara: Özgür Üniversite Kitaplığı). (Ed. Göksel N. Demirer/Tezcan E. Abay): 39-75.
• Ergun, T. (1997). Postmodernizm ve kamu yönetimi. Amme İdaresi Dergisi. (30/4 Aralık): 3-16.
• Fişek, K. (1975). Yönetim. (Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları).
• Geray, C. (2001). Kentleşme sorunlarının çözümü açısından küreselleşme, özelleştirme, yerelleşme ve yerel yönetimler. Çağdaş Yerel Yönetimler. (C:10, S:4, Ekim): 7-22.
• Giddens, A. (2000). Üçüncü yol: Sosyal demokrasinin yeniden dirilişi. (İstanbul: Birey Yayıncılık), (Çev. M. Özay).
• Gökçe, G. (2003). Küreselleşme ve yerelleşme ilişkileri üzerine bir tartışma. Yerel ve Kentsel Politikalar. (Konya: Çizgi Kitabevi). (Der. M. A. Çukurçayır/A. Tekel): 205-224.
• Göktürk, G. (2005). Sivil toplum sektörü ve yozlaşma. http://www.tercumangazete.com/yaz1380-60002-155.html, (18.07.2005).
• Göksu, S. (1996). Sürdürülebilir kalkınma nasıl tartışılmalı? Sürdürülebilir Kalkınma Sempozyumu. (Ankara: TMMOB Yayını): 7-12.
• Görmez, K. (2003). Çevre sorunları ve Türkiye. (Ankara: Gazi Kitabevi), (Üçüncü Baskı).
• Göymen, K. (2000). Türkiye’de yerel yönetimler ve yönetişim: Gereksinmeler, önermeler, yönelimler. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi. (C:9, S:2, Nisan): 3-13.
• Güler, B. (1998). Yeni sağ ve devletin değişimi-yapısal uyarlama politikaları, (Ankara: TODAİE Yayını).
• Güler, B. (2003). Yönetişim: Tüm iktidar sermayeye. Praksis. (S:9, Kış-Bahar): 93-116.
• Güler, B. (2004). Tekellerin yeni iktidar formülü: Yönetişim. http://www.abyerelnet.org./ab/iyiyonetisim. (22.05.2004).
• Keleş, R., Hamamcı, C. (2002). Çevrebilim. (Ankara: İmge Kitabevi). (4. Baskı).
• Keser, İ. (2003). Liberter Teori. (Ankara: Ütopya Yayınevi).
• Kovel, J. (2004). Radikal ekolojilerin diyalektiği. Üç Ekoloji. (S:2, Kış-İlkyaz): 99-107.
• Küresel Komşuluk (1996). (Ankara: Türkiye Çevre Vakfı Yayını). (Çev. B. Ç. Dişbudak).
• Mazrui, A. A. (1991). Sosyal darvinizmden günümüz modernleşme teorilerine: Bir tahlil geleneği. Sosyoloji Yazıları. (İstanbul: Ağaç Yayıncılık), (Der. İ. Sezal), 67-81.
• Merchant, C. (1992). Radical Ecology. (New York, London: Routledge).
• Mosse, D. (2002). .Halkın bilgisi., Katılım ve patronaj: Kırsal kalkınmada eylemler ve temsiller. Katılım: Yeni Bir Zorbalık mı?, (İstanbul: Demokrasi Kitaplığı), (Der. B. Cooke/U. Kothari, Çev. A. Çiğdem): 34-60.
• Mutlu, A. (2004). Ekolojik sorunlar ve karmaşık bir çözüm olarak kaos. Doğa ve Çevre, (İzmir: Biyologlar Derneği Yayını), (Ed.C. Gündüz ve Diğ.): 539-560.
• Mutlu, A. (2005). ’Yeşil’ mide bulandırır bazen. http://www.sosyalekoloji.org, (02.01.2005).
• Nader, R. (1978). İşletmeler ve çevre kirlenmesi. Yönetim. (S:8, 1978): 50-56.
• Özdek, Y. (2001). Küresel yoksulluk ve küresel şiddet kıskacında insan hakları. Yoksulluk, Şiddet ve insan Hakları Konferansı. (Ankara: TODAİE Yayını): 1-44.
• Padovan, D. (2002). Toplumsal moral ilkeleri ve doğa’nın etiği. Özgür Üniversite Forumu. (S.19, Temmuz-Eylül): 122-141.
• Pepper, D. (1999). Modern environmentalism: An introduction, (London: Routledge).
• Sachs, W. (2004). Çevre. Üç Ekoloji. (Kış-İlkyaz 2004): 55-68.
• Sökmen, P. (2002). Dünya sistemine eklemlenme çağında yeni gelişme anlayışları, yeni yönetim biçimleri. Yerel Yönetimler Sempozyumu Bildirileri. (Ankara: TODAİE Yayını): 597-610.
• Şahin, Ü. (2004). Bir truva atı olarak sürdürülebilir kalkınma. Üç Ekoloji. (S.1, Kış-İlkyaz): 9-30.
• Turan, F. (2002). Eko-anarşizm: Yeşil alternatif. Düşünen Siyaset. (S:11): 213-224.
• Türköne, M. (2003). Siyaset. (Ankara: Lotus Yayınları). (Ed. M. Türköne),
• Wilson-Jr., T. W. (1978). Çevre ile kalkınma arasında bir ilişki var mı? Yönetim. (S:8, 1978): 39-43.
• Yıkılmaz, N. (Tarihsiz). Yeni dünya düzeni ve çevre, (İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı).