Biological Terrorism, Urban Security and Refik Saydam Hygiene Center Presidency

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 37, 2196 - 2218, 14.11.2022

Esmeray Alacadağlı

https://doi.org/10.31198/idealkent.1127519

Öz

Biological terrorism is a terrorist act whose target is the civilian population. After these terrorist acts, diseases and deaths occur that pose a great threat to the health and safety of the individual/community. In order to prevent these threats, all legal and institutional structures should be established by the state in cooperation with the relevant parties. Security is one of the most basic needs for people. Cities and states have emerged as a result of activities and organizations to meet the needs of people in this regard. People have created structures that will ensure both their own security and the security of their living spaces. Refik Saydam Hygiene Center was established in 1928. The institution was established to protect public and environmental health, was restructured in 2012. Presidency until this year; with reference laboratories in the field of environment, public health, vaccine, serum production and public health school; served as the only research and development institution in the field of health. This study was carried out in order to reveal the place and importance of RSHMB in protection against biological agents and bioterrorism that pose a great threat to urban health and safety.

Anahtar Kelimeler

Bioterrorism, public health, urban security

Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı; Biyolojik Terör, Kent Sağlığı ve Güvenliği

Öz

Biyolojik terör; hedefi sivil halk olan ve biyolojik silahlar kullanılarak gerçekleştirilen bir terör eylemidir. Bu terör eylemleri sonrasında, birey/toplum sağlığı ve güvenliği açısından büyük tehdit oluşturan hastalıklar ve ölümler ortaya çıkar. Bu tehditlerin önlenmesi için, devletçe, ilgililerle işbirliğiyle çalışacak şekilde tüm yasal ve kurumsal yapıların oluşturulması gerekir. Güvenlik, insanlar için en temel ihtiyaçlardan biridir. Kentler, devletler de insanların bu konudaki gereksinimlerini gidermeye yönelik faaliyetlerin, örgütlenmelerin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. İnsanlar, buralarda hem kendilerinin hem de yaşam alanlarının, kentlerin, güvenliğini sağlayacak yapı ve örgütleri oluşturmuşlardır. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı (RSHMB), 1928 yılında kurulmuştur. Halk ve çevre sağlığını koruma amacıyla kurulan kurum, 2012’de yeniden yapılandırılmıştır. Bu yıla kadar Başkanlık; Merkez ve yedi bölge müdürlüğünden oluşan teşkilatı, çevre, halk sağlığı, aşı, serum üretimi alanındaki referans laboratuvarları, halk sağlığı okulu ile; sağlık alanında, tek araştırma ve geliştirme kurumu olarak hizmet sunmuştur. Bu çalışma; kent sağlığı ve güvenliği açısından da büyük tehdit oluşturan biyolojik ajanların, biyoterorizmin yaratacağı tüm risk ve tehditlere karşı korunmada, RSHMB’nın yeri ve önemini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Verilerin sağlanmasında, literatür taramasından ve RSHMB arşivinde yer alan belgelerden yararlanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Biyolojik terör, halk ve çevre sağlığı, kent güvenliği

Kaynakça

• Alacadağlı, E. (2005 ve 2006). “RSHMB Dünya Bankası, yeniden yapılanma projesi” değerlendirme sunumu, çalıştayı ve raporları arşivi.
• Alacadağlı, E. (2016). Sağlık hizmetlerinde yeniden yapılanma ve sağlık hizmetlerinde etkinlik, Journal Of Emerging Economies And Policy-JOEEP, Sayı 1, 1-10.
• Alacadağlı, E. (2020). Güvenli kent ve kent güvenliği üzerine bir irdeleme, Giresun Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 6 (2), 152-167.
• Alacadağlı, E. (2021). Kent güvenliği ve kent suçları, Aslantürk, A. Y. ve Dursunoğlu, İ (Ed.), Yeni yüzyılda kentsel siyaset içinde (ss.291-321), Konya: Eğitim Yayınevi.
• Ashton, J. (2019). Healthy cities: the past, the present and the future, Kent ve sağlık içinde (ss.7-12), 11-14 Aralık 2018 Uluslararası Kent ve Sağlık Kongresi Kitabı, ISBN:978-605-80795-2-6: Bursa.
• Bal, İ. (2006). Terör nedir? Neden terörist olunur?, İhsan Bal (Der.),Terörizm: Terör, terörizm ve küresel terörle mücadelede ulusal ve bölgesel deneyimler içinde (ss.7-24), Ankara: USAK Yayınları.
• Başeren, S., H.( 2000). Terörizm: Kavramsal bir değerlendirme, Özdağ, Ü. ve Öztürk, O.M. (Ed.),Terörizm incelemeleri: Teori, örgütler, olaylar içinde (ss. 2-12), Ankara: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları.
• Başeren, S.H.(2006). Terörizmin ulaştığı boyutlar, bu durumun Türkiye’nin güvenliğine etkileri ve alınabilecek tedbirler, Türkiye’nin Çevresinde Meydana Gelen Gelişmelerin Türkiye’nin Güvenlik Politikalarına Etkileri Sempozyumu (9-10 Mart 2006) içinde (ss. 8-19), İstanbul: Harp Akademileri Basımevi.
• Cumhuriyet Gazetesi (17.01.2022). Alman ekonomisine Biontech dopingi, 16 Nisan 2022 tarihinde https://www.cumhuriyet.com.tr/ekonomi/alman-ekonomisine-bion tech-dopingi-19006761 adresinden alındı.
• Dış İşleri Bakanlığı-MFA (tarih yok). Silahların kontrolü ve silahsızlanma, 10.09. 2021 tarihinde https://www.mfa.gov.tr/silahlarin-kontrolu-ve-silahsizlanma.tr.mfa adresinden alındı.
• Dilber, S. (Ekim 2006). Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkez Başkanlığı’nın-RSHMB Mevcut durumunun değerlendirilmesi ve yeniden yapılandırılması, final raporu, Sağlık Bakanlığı Proje Yönetimi Destek Birimi Sağlıkta Dönüşüm Projesi, Ankara.
• Dilber, S. (Aralık 2006). Refik Saydam Hıfzıssıhha Başkanlığı değerlendirme raporu, Bakan’a sunulan. Ankara.
• Hüşan, U. H. (2010). Biyolojik terör riskine karşı tıbbi müdahalenin etkinliğinin irdelenmesi ve yerel yanıtın geliştirilmesi (Yayınlanmamış doktora tezi), Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Çanakkale
• IANPH (t.y). History and members, 02.05.2022 tarihinde ianphi.org adresinden alındı.
• Keleş, R. (2019). Kent, sağlık ve planlama, Kent ve sağlık içinde (s.42-48), 11-14 Aralık 2018 Uluslararası Kent ve Sağlık Kongresi Kitabı, ISBN: 978-605-80795-2-6: Bursa.
• Koplan, J.P, Puska,P.,Jouslahti, P.,Cahill, K., Huttunen, J., National Public Health partners (2005). Improving the worlds health through natioanal public health institues, Bulletin of the World Health Organization, February 2005, 83 (2),154-157
• Resmi Gazete (2011). 663 sayılı, “Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”, 02.11.2011 tarih 28103 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı, 0.08.2021 tarihinde https://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/ 2011/11/ 20111102M1-3.htm adresinden erişildi.
• Resmi Gazete (2017). 694 sayılı, “Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”, 18.08.2017 tarih ve 30165 sayılı Resmi Gazetede yayımlandı, 10.08.2021 tarihinde http://www.Resmigazete. gov.tr/eskiler/2017/08/20170825-13.pdf adresinden erişildi.
• Resmi Gazete (2018). 703 sayılı “Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname”. 09.07.2018 tarih 30473 sayılı Resmi Gazetede yayımlandı, 10.08.2021 tarihinde https://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2018/07/20180709M3.pdf adresinden erişildi.
• Resmi Gazete. (2018). 1 No’lu “Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”, 10.07.2018 tarih 30474 sayılı Resmi Gazetede yayımlandı, 10.08.2021 tarihindehttp://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/ 19.5.1.pdf adresinden erişildi.
• Roberts, N. (2001).Wıcked problems and network approaches to resolutıon, 17 Ağustos 2021 tarihinde file:///C:/Users/User/Downloads/WickedProblemsandNetwork ApproachestoResoluton%20(1).pdf adresinden alındı.
• Sağlık Bakanlığı-SB (1940). Türkiye Cumhuriyeti Merkez Hıfzıssıhha Müessesesinin Teşkiline Dair Kanun, 10 Ağustos 2021 tarihinde https://www.saglik. gov.tr/TR, 10380/tarihi30121940--sayisi3959-turkiye-cumhuriyeti-merkez-hifzissiha-muesse sesinin-teskiline-dair-kanun.html adresinden alındı.
• Sağlık Bakanlığı-SB. (2015). Sağlık Bakanlığı faaliyet raporu, Ankara: SB Yayınları Saltık, A. (2014). Sağlıklı kent olmak, 15 Ağustos 2021 tarihinde http://ahmet saltik.net/2014/02/19/saglikli-kent-olmak/ adresinden erişildi.
• TÜBİTAK (1997), Kamu araştırma-geliştirme (AR-GE) kuruluşları, Bilgi ve derleme çalışması, Ankara: TÜBİTAK Yayınları
• Türkiye Barolar Birliği-TBB (2006). Türkiye ve terörizm, Rapor, No:107, Ankara: Türkiye Barolar Birliği Yayınları
• Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği-SKB. (Mayıs 2022). Birlik hakkında, 15 Mayıs 2022 tarihinde https://www.skb.gov.tr/birlik-hakkinda/birlik-hakkinda/ adresinden erişildi.
• Türkiye Sağlıklı Kentler Birliği-SKB (Eylül 2022). Sağlıklı Kentler Birliği üye haritası, 15 Eylül 2022 tarihinde https://www.skb.gov.tr/birlik-hakkinda/uyelerimiz/ adresinden erişildi.
• Yalova Valiliği Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü (14 Haziran 2017). Sağlıklı kent nedir, kriterleri nelerdir? 10 Ağustos 2021 tarihinde https://yalova. csb.gov.tr/saglikli-kent-nedir-kriterleri-nelerdir-haber-169094 adresinden erişildi.
• Yenen, O.Ş. ve Doğanay, M. (2008). Biyoterörizm, ANKEM Dergisi, 22(2), 95-116
• Yüksel, O., Erdem, R. (2016). Biyoterörizm ve sağlık, Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 19(2), 203-222.