Home Arrangements for Disabled Individuals

Yıl 2022, Sayı: 16, 313 - 323, 30.04.2022

Talar Cilacı , Gülşah Konakoğlu

https://doi.org/10.38079/igusabder.1087285

Öz

Disabled individuals face many problems in terms of transportation to public, social spaces and residences. In order to increase the participation of disabled people in activities, various environmental home arrangements are recommended. Since the needs of individuals with physical/orthopedic disabilities, low vision/visual impairments or hearing impairments/losses and the strengths that can be used for compensation will vary, different home arrangements are recommended according to the disability group. Studies have generally focused on a single disability group, and studies covering all disability groups are rarely encountered. The aim of this review is to systematically classify house arrangements that can be used in different disability groups and bring them to the literature. Home arrangements include house entrance, doors, kitchen, bathroom and room arrangements for individuals with physical/orthopedic disabilities. For people with low vision/visual impairment, regulations for hearing and tactile senses, use of contrast color and vibration-based systems are recommended. For individuals with hearing impairment/loss, vision and vibration-based systems provide convenience to the individual at the level of both safety and activity participation. Smart homes, on the other hand, emerge as an option that appeals to users in all disability groups with the developing technology. Despite the difficulties and cost of use, smart homes can provide advantages for people with different disabilities in terms of increasing security, facilitating emergency management, providing domestic mobility and ease of use, and increasing participation in life.

Anahtar Kelimeler

Disabled persons, accessibility, assistive technology

Engelli Bireylerde Ev Düzenlemeleri

Öz

Engelli bireyler kamusal, toplumsal alanlara ve konutlara ulaşım yönünden pek çok sorunla karşı karşıya gelmektedirler. Engelli bireylerin aktivite katılımlarını artırmak için ev içerisinde çeşitli çevresel düzenlemeler önerilmektedir. Fiziksel/ortopedik engelli, az gören/görme engelli veya işitme engelli/kaybı olan bireylerin ihtiyaçları ve kompansasyon için kullanılabilecek güçlü yönleri değişiklik göstereceği için engel grubuna göre farklı ev içi düzenlemeler önerilmektedir. Yapılan araştırmalar genellikle tek bir engel grubuna odaklanmış olup tüm engel gruplarını kapsayan çalışmalara nadiren rastlanmaktadır. Bu derlemenin amacı farklı engel gruplarında kullanılabilecek ev düzenlemelerini sistematik bir biçimde sınıflandırıp literatüre kazandırmaktır. Ev düzenlemeleri fiziksel/ortopedik engelli bireyler için ev girişi, kapılar, mutfak, banyo ve oda düzenlemelerini kapsamaktadır. Az gören/görme engelli bireyler için diğer işitme ve dokunma duyularına yönelik düzenlemeler, kontrast renk ve titreşime dayalı sistemlerin kullanımı önerilmektedir. İşitme engelli/kaybı olan bireyler için ise görme ve titreşim tabanlı sistemler hem güvenlik hem aktivite katılımı düzeyinde bireye kolaylık sağlamaktadır. Akıllı evler ise gelişen teknolojiyle tüm engel grubundaki kullanıcılara hitap eden bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Kullanım güçlüklerine ve pahalılığına rağmen akıllı evler farklı engellere sahip kişilere güvenlik artırma, acil durum yönetimini kolaylaştırma, ev içi mobilite ve kullanım kolaylığı sağlama ve hayata katılımı artırma yönlerinden avantajlar sağlayabilmektedir.  

Anahtar Kelimeler

Engelli kişiler, Erişilebilirlik, Yardımcı teknoloji

Kaynakça

• Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Engelli ve Yaşlı İstatistik Bülteni. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü. https://www.aile.gov.tr/media/88684/eyhgm_istatistik_bulteni_temmuz2021.pdf. Yayınlanma tarihi Temmuz 2021. Erişim tarihi 6 Mart 2022.
• Çağlar S. Engellilerin erişebilirlik hakkı ve Türkiye’de erişebilirlikleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2012;61(2):541-598.
• Wellecke C, D’Cruz K, Winkler D, et al. Accessible design features and home modifications to improve physical housing accessibility: a mixed-methods survey of occupational therapists. Disability and Health Journal. 2022:101281. doi:10.1016/j.dhjo.2022.101281.
• Tiyek R, Eryiğit BH, Emrah B. Engellilerin erişilebilirlik sorunu ve TSE standartları çerçevesinde bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilim Fakültesi Dergisi. 2016;12(2):225-261.
• Demirarslan S. Engelliler için değil, engelsiz çevre. TURAN-SAM. 2017;9(34):341-348.
• Mace RL. Universal design in housing. Assistive Technology. 1998;10(1):21-28. doi:10.1080/10400435.1998.10131957.
• Kalınkara V. Yaşlı bireyler için yaşam çevresinin ergonomik tasarımı 1. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2010;3(1-2):54-64.
• Türk Standartları Enstitüsü. Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Kişiler İçin Binalarda Ulaşılabilirlik Gerekleri. Hazırlık Grubu: İnşaat İhtisas Grubu. Türk Standartları Enstitüsü. https://www.tofd.org.tr/Images/ts-9111-2011.pdf. Yayınlanma tarihi 2011. Erişim tarihi 7 Mart 2022.
• Mülayim A. İç mekan düzenlemesinde engellilere yönelik çözüm önerileri. Kırklareli Üniversitesi Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi. 2017;3(1):68-94.
• Yıldırım K, Müezzinoğlu MK, Türkdal S. Fiziksel engelli kullanıcıların iç mekan donatı elemanlarına yönelik tercihlerinin belirlenmesi. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat. 2021;6(12):193-213.
• Kalınkara V. Mutfak tasarımında fiziksel konfor ve verimlilik: yaşlılar. Engineering Sciences. 2019;14(4):169-182. doi:10.12739/NWSA.2019.14.4.1A0439.
• Şahin H, Erkal S. Ortopedik ve görme engelli bireyler için konaklama tesislerinde yapılması gereken düzenlemeler. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar Dergisi. 2012;4:1-14.
• Kaymaz MK. Eğitim yapılarında bedensel engellilere yönelik “Engelsiz Tasarım”. Selçuk-Teknik Dergisi. 2015;14(2):238-250.
• Kaya Aİ, Dalğar T, Uzunay BH. Görme engelliler için mutfak tasarımı. İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi. 2017;6(3):970-983.
• Bilge B. Görme engelli kişiler için konut tasarımında ulaşılabilirlik. IJASOS-International E-Journal of Advance in Social Sciences. 2017;3(7):152-166.
• Uzun O, Sarıkahya M. Görme engellilerin konutlarının iç mekân ve mobilyalarına yönelik sorunlar ve çözümlerin belirlenmesi. Online Journal of Art and Design. 2021;9(4):14-27.
• Gürboğa Ç, Kargın T. İşitme engelli yetişkinlerin farklı ortamlarda kullandıkları iletişim yöntemlerinin/becerilerinin incelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES). 2003;36(1):51-64. doi:10.1501/Egifak_0000000074.
• Vulga S. İşitme ve görme engellilere deri üzerinden ısıl uyartımlarla bilgi aktarımı için sistem tasarımı [yüksek lisans tezi]. Ankara, Türkiye: Başkent Üniversitesi Biyomedikal Mühendisliği Anabilim Dalı, Fen Bilimleri Enstitüsü; 2020.
• Polat F. İşitme engellilerin eğitiminde kullanılan yöntemler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi. 2015;2(01):24-32.
• Jain D, Lin A, Guttman R, et al. Exploring sound awareness in the home for people who are deaf or hard of hearing. In: Proceedings of the 2019 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems; ACM; May 2019:1-13.
• Matthews T, Fong J, Ho-Ching FWL, et al. Evaluating non-speech sound visualizations for the deaf. Behaviour & Information Technology. 2006;25(4):333-351. doi:10.1080/01449290600636488.
• Koçyiğit Y, Özen S. İnternet üzerinden kontrol edilen tam otomasyonlu akıllı ev sistemleri için örnek bir uygulama. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi. 2020;11(2):521-532. doi:10.24012/DUMF.635296.
• Hussein A, Adda M, Atieh M, Fahs W. Smart home design for disabled people based on neural networks. Procedia Computer Science. 2014;37:117-126. doi:10.1016/j.procs.2014.08.020.
• Çavdar AD, Çavdar T, Kulak F, Torun A. Farklı kullanıcı türleri için akıllı ev tasarımları ve teknolojilerinin sınıflandırılması. https://www.researchgate.net/profile/Tugrul-Cavdar2/publication/282731535_Farkli_Kullanici_Turleri_icin_Akilli_Ev_Tasarimlari_ve_Teknolojilerinin_Siniflandirilmasi/links/561a50f708ae78721f9f87e9/Farkli-Kullanici-Tuerleri-icin-Akilli-Ev-Tasarimlari-ve-Teknolojilerinin-Siniflandirilmasi.pdf. Yayınlanma tarihi 2015. Erişim tarihi 11 Mart 2022.
• Işılak AH, Baydere Ş. Kablosuz duyarga ağları ile engelli insanlar için akıllı ev uygulamaları. Türkiye Bilişim Vakfı Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi. 2011;4(1).
• Küçüköner EM, Yavuz E. Yaşlı ve engelli hastalar için uzaktan takip sistemi. Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi. 2016;4(2):99-104. doi:10.21923/jesd.17324.
• Koçyiğit Y, Özen S. İnternet üzerinden kontrol edilen tam otomasyonlu akıllı ev sistemleri için örnek bir uygulama. Dicle Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Mühendislik Dergisi. 2020;11(2):521-532.
• Das R, Tuna G, Tuna A. Design and implementation of a smart home for the elderly and disabled. International Journal of Computer Networks and Applications (IJCNA). 2015;2(6):242-46.