4-12 Yaş Kekemelik Yaşayan Öğrencilerin Sosyal Duygusal Gelişiminin Aile Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Sayı: 21, 1132 - 1151, 05.01.2024

Büşra Akdağ , Derya Kavgaoğlu , Emrah Tüncer

https://doi.org/10.38079/igusabder.1192826

Öz

Amaç: Bu araştırmada, 4-12 yaş arası kekemelik yaşayan çocukların sosyal ve duygusal gelişimlerinin, aile görüşleri alınarak, farklı değişkenlerle birlikte araştırılması amaçlanmıştır. Bu değişkenler sosyal çevre faktörleri (sosyo-ekonomik düzey, kardeş sayısı, doğum sırası, özel alan, ebeveyn mesleği), ebeveynle kurulan ilişkinin niteliği (ebeveyn tutumu, ebeveynler arası ilişki, ebeveynle bireysel vakit geçirme) ve duygusal tepki değişiklikleri (heyecan, korku, kaygı, stres, panik, bir şey anlatmaya çalışma durumu) olarak belirlenmiş ve bunların sosyal duygusal gelişim üzerindeki etkileri incelenmiştir.
Yöntem: Araştırmanın çalışma grubunu 4-12 yaş kekemelik yaşayan öğrencilerin aileleri oluşturmaktadır. Araştırma bu ölçütlere uygun olarak Türkiye genelinde katılıma gönüllü olan 326 aile ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen Aile Bilgi Formu ile Akdağ ve Kavgaoğlu tarafından geliştirilen “Kekeme Öğrencilerin Sosyal Duygusal Gelişimlerinin Ölçülmesi (KÖSDGÖ)” ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi için SPSS 22.0 programı kullanılmış, analizler non-parametrik istatistik testlerinden Kruskal Wallis Testi ve Mann-Whitney U testi ile gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: Araştırmaya katılan 326 gönüllü aileden alınan görüşlere göre 4-12 yaş kekemelik yaşayan çocukların sosyal duygusal gelişimleri sosyal çevre faktörleri açısından değerlendirildiğinde; ailenin sosyo-ekonomik düzeyine göre asgari gelirin üstünde geliri olan aileler (p=0,02); çocuğun doğum sırasına göre 3. çocuk olarak doğanlar (p=0,04); çocuğun kendine ait bir odası olması durumuna göre kişisel odası olan çocuklar (p=0,02) lehine farklılaşmaktadır. Çocukların sosyal duygusal gelişimleri ebeveynle kurulan ilişkinin niteliği açısından değerlendirildiğinde; sosyal duygusal gelişim otoriter ve demokratik aile tutumlarına (p=0,02) göre demokratik ebeveynler lehine; otoriteyi elinde bulundurmaya göre abi otoritesi (p=0,03) lehine; ebeveynler arası ilişkilere göre ilişkinin iyi olması durumu (p=0,00) lehine; ebeveynle bireysel olarak vakit geçirebilme durumuna göre bireysel vakit geçirebilen ebeveyn-çocuklar (p=0,00) lehine farklılaşmaktadır. Ayrıca çocukların konuşma bozukluklarındaki artış, yaşadıkları duygudurum değişiklikleri açısından değerlendirildiğinde; Bir şey anlatmaya çalışma durumu (p=0,02) lehine ve heyecanlanma, kaygı, korku, stres, sinirlenme ve panik olma gibi duygusal tepkiler (p=0,02) lehine farklılaşmaktadır.
Sonuç: Araştırmada, katılımcı ebeveynlerin verdikleri yanıtlara göre kekemelik yaşayan çocukların sosyal ve duygusal gelişimlerinin orta düzeyde olduğu (SS 33,56±8,24), bu gelişimin sosyal çevre faktörlerinden, ebeveynle kurulan ilişkinin niteliğinden ve çocukların duygudurum değişikliklerinden etkilendiği sonucuna ulaşılmıştır. Bu bağlamda kekemelik yaşayan çocukların sosyal hizmetin genelci yaklaşımı açısından değerlendirilmesiyle birlikte çocuklara verilecek duygu kontrol becerisi eğitimleri ve ebeveynlere verilecek güçlendirme eğitimlerinin konuşma bozukluğunda sosyal duygusal gelişime destek olacağı düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler

Kekemelik, konuşma bozukluğu, sosyal ve duygusal gelişim, ebeveyn tutumu, eğitim psikolojisi, genelci sosyal hizmet yaklaşımı, okul sosyal hizmeti

Evaluation of Social-Emotional Development of Students Aged 4-12 with Stuttering According to Parent View

Öz

Aim: In this study, it was aimed to investigate the social and emotional development of children between the ages of 4 and 12 who stutter, together with different variables, by taking family opinions. These variables are social environment factors (socio-economic level, number of siblings, birth order, private area, parent occupation), the quality of the relationship with parents (parental attitude, relationship between parents, spending time with parents individually) and emotional reaction changes (excitement, fear, anxiety, stress, panic, trying to tell something) and their effects on social-emotional development were examined.
Method: The study group of the research consists of the families of students aged 4-12 who experience stuttering. The research was obtained with 326 families who voluntarily participated in Turkey in accordance with these criteria. In the research, the Family Information Form developed by the researchers and the "Measurement of Social Emotional Development of Stuttering Students" scale developed by Akdağ and Kavgaoğlu were used as data collection tools. SPSS 22.0 program was used for the analysis of the data, and the analyzes were carried out with the Kruskal Wallis Test and Mann-Whitney U test, which are nonparametric statistical tests.
Results: According to the opinions taken from 326 volunteer families participating in the study, when the social-emotional development of children aged 4-12 with stuttering was evaluated in terms of social environment factors; in favor of families with income above the minimum income according to the socio-economic level of the family (p=0.02); in favor of those born as the third child according to the birth order of the child (p=0.04); the fact that the child has a room of his own differs in favor of the children who have a personal room (p=0.02). When the social and emotional development of children is evaluated in terms of the quality of the relationship established with their parents; social-emotional development was in favor of democratic parents according to authoritarian and democratic family attitudes (p=0.02), in favor of elder brother according to holding authority (p=0.03); in favor of a good relationship according to the relationship between parents (p=0.00); it differs in favor of parents-children who can spend time individually (p=0.00) according to the ability to spend time with their parents individually. In addition, when the increase in children's speech disorders is evaluated in terms of the mood changes, they experience; It differs in favor of trying to tell something (p=0.02) and in favor of emotional reactions such as excitement, anxiety, fear, stress, anger and panic (p=0.02).
Conclusion: In the study, it was concluded that the social and emotional development of the children who stuttered according to the answers given by the participating parents was moderate (SD 33.56±8.24), and this development was affected by the factors of the social environment, the quality of the relationship established with the parents, and the mood changes of the children. In this regard, it is believed that coping skills training sessions are needed for children and parents to deal with emotions and it can also support social-emotional development in speech disorders cases.

Anahtar Kelimeler

Stuttering, speech disorder, social and emotional development, parental attitude, educational psychology, generalist social work, school social work

Kaynakça

• 1. Kurnaz F. Özyürek A. Erken çocukluk döneminde gelişimsel değerlendirmenin önemi: GEÇDA sonuçları örneği. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2019;9(18):1321-1344. doi:10.29029/busbed.560397
• 2. Çağdaş A, Arı R. Anne-çocuk iletişim dili eğitimi’nin 4-5 yaş çocuklarının sosyal gelişimine olan etkiler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1999;5:391-407.
• 3. Samanci O, Ucan Z. Social skill education in children. Journal of Graduate School of Social Sciences. 2017;21(1):281-288.
• 4. Muslugüme E. Dil Gelişimini Destekleyici Ebeveyn Eğitim Programının Sosyo Ekonomik Düzeyi Düşük Ailelerin Çocuklarının Dil Gelişimine Etkisi [Yüksek Lisans Tezi]. Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü; 2016.
• 5. Türkbay T, Cöngöloǧlu A, Çiyiltepe M, Durukan İ, Karabekiroǧlu K. The management of developmental stuttering: child psychiatrists’ perspectives. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2009;19(3):248–55.
• 6. Kayiran SM, Şahin SA, Cure S. Pediatri perspektifinden çocuklarda konuşma ve dil gecikmesine yaklaşım. Marmara Medical Journal. 2012;25(1):1–4.
• 7. Yılmaz Ş, Taş M, Tezel D. Dil ve/veya konuşma sorunu olan çocukların annelerinde depresif belirtiler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2018;8(50):261–283.
• 8. Bora İ, Toğram B. Ebeveyn ve öğretmenlerin konuşma bozukluklarına yönelik tutum ve bilgileri: Lefkoşa örneklemi. Dil Konuşma ve Yutma Araştırmaları Dergisi. 1999;5(1):31-49.
• 9. Antholz ÖG. Akıcı Konuşma Bozukluğu Olan Bireylerde Kekemelik Şiddeti ile Psikolojik Belirtiler Arasındaki İlişkinin Incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü;2019.
• 10. Karataş A. Kekemelik Tanısı Olan Çocuk ve Ergenlerde Sosyal Kaygı ve Depresyon Düzeylerinin, Ailelerin Çocuk Yetiştirme Tutumlarının ve Anne Babalarındaki Psikiyatrik Belirtilerin Değerlendirilmesi. [Tıpta Uzmanlık Tezi]. Kahramanmaraş: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Tıp Fakültesi;2018.
• 11. National Institute on Deafness and Other Communication Disorders. USD: Speech and language developmental milestones. National Institute on Deafness and Other Communication Disorders. https://www.nidcd.nih.gov/health/speech-and-language.Yayınlanma tarihi Ekim 2022. Erişim tarihi 12 Temmuz 2023.
• 12. Plumptre E. What are language disorders. Verywellmind. https://www.verywellmind.com/language-disorders-definition-types-causes-remedies-5220386 Yayınlanma tarihi Ekim 2022. Erişim tarihi 12 Temmuz 2023.
• 13. Royal College of Speech and Language Therapists. England: Clinical information on developmental language disorder (DLD). Royal College of Speech and Language Therapists. https://www.rcslt.org/speech-and-language-therapy/clinical-information/developmental-language-disorder/ Yayınlanma tarihi Aralık 2021. Erişim tarihi 12 Temmuz 2023.
• 14. Ingham RJ. Stuttering. In: Kazdin A. E., ed. International handbook of behavior modification and therapy. New York: Plenum Press; 1990:715-739.
• 15. Jackson ES., Miller LR., Warner HJ., Yaruss JS. Adults who stutter do not stutter during private speech. Journal of Fluency Disorders. 2021;70;[105878]. doi:10.1016/j.jfludis.2021.105878
• 16. American Speech-Language-Hearing Association ASHA. USA: Definitions of communication disorders and variations. Ad Hoc Committee on Service Delivery in the Schools. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7181973/. Yayınlanma tarihi Mart 1993. Erişim tarihi 12 Temmuz 2023.
• 17. Bloodstein O, Bernstein RN. A handbook on stuttering. Cengage Learning, 2008.
• 18. Craig A, Hancock K, Tran Y, Craig M, Peters K. Epidemiology of stuttering in the community across the entire life span. Journal of Speech Language and Hearing Research, 2019;52(6):1645-1656.
• 19. Howell P. Recovery from stuttering. New York: Psychology Press; 2011.
• 20. Yairi E, Ambrose NG. Epidemiology of stuttering: 21st century advances. Journal of Fluency Disorders. 2013;38(2):66-87.
• 21. Ludlow CL, Loucks T. Stuttering: A dynamic motor control disorder. Journal of Fluency Disorders. 2013;28(4):273-295.
• 22. Büchel C, Sommer M. The pharmacologic treatment of stuttering and its neuropharmacologic basis. Deutsches Ärzteblatt International. 2019;116(4):43-50.
• 23. Erdem İ. Konuşma eğitimi esnasında karşılaşılan konuşma bozuklukları ve bunları düzeltme yolları. Adıyaman University Journal of Social Sciences. 2013;11(6):415-452
• 24. Erdem İ. Kekeme öğrencilere ilişkin öğretmen tutumları: bir ölçek geliştirme çalışması. The Journal of Academic Social Science Studies. 2013;6(7):401-416.
• 25. Aslan HS. 48-66 Aylık Çocuklarda Dil Gelişimi ve Sosyal Beceri ile İlişkili Değişkenlerin Araştırılması. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü;2019.
• 26. Kantarcı B. 8. Sınıf Öğrencilerinde Teknoloji Kullanımının Benlik Saygısı ve Aile Tutumu Eksenli Incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü;2018.
• 27. Eke K. 4-6 Yaş Sosyal Davranış Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Çocukların Sosyal Davranışları Ile Ebeveyn Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü;2018.
• 28. Bolatbaş E. D. Prematüre ve Term Bebeklerin Dil Gelişimleri ile Annelerinin Dil Gelişimine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü;2017.
• 29. Yılmaz Soysal SR. Pedagojik inanç sistemleri ölçeğinin uygulamalı olarak uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi. 2018;8(3):1-17.
• 30. Sevgen M. Yaratıcı Drama Yoluyla Verilen Sosyal Beceri Eğitiminin Anaokulu Çocuklarının Sosyal Gelişimlerine ve Yaratıcılıklarına Etkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü;2016.
• 31. Yüksel T, Alaca R, Sizer E. Çocukluk çağında başlayan kekemelikte düzelmenin öngördürücüleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2020;21(1):93-100.
• 32. Uslu BB. Alt Sosyo Kültürel Özellikler, Annenin Eğitim Durumu, Kardeş Sayısı ve Cinsiyetin Çocukların Ahlak ve Sosyal Kural Bilgilerine Etkisinin Incelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü;2005.
• 33. Nilüfer G. The Relationship between Birth Order, Percevied Parenting Styles, and Early Maladaptive Scemas. [The Degree Of Master Of Science]. Ankara: The Graduate School Of Social Science Of Middle East Technical University;2016.
• 34. Türker G. Montessori Eğitim Metodunun Kent Konutlarında 3-6 Yaş Çocuk Odası Tasarımına Etkisi. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü;2011.
• 35. Şener MT. Kentlı̇ Aı̇lelerı̇n Bebek ve Çocuk Odası Mobı̇lyası Seçı̇mlerı̇ndekı̇ Beklentı̇lerı̇ ve Tasarım Kararlarına Etkı̇lerı̇. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü;2019.
• 36. Kaner E. 6-12 Yaş Çocuklarda Özgül Fobı̇ Alt Tı̇plerı̇ ile Aı̇le Tutumu Arasındakı̇ İlişki ve Psı̇kı̇yatrı̇k Hastalık Komorbı̇dı̇tesı̇. [Tıpta Uzmanlık Tezi]. İstanbul: Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Çocuk ve Ergen Psikiyatri Kliniği;2018.
• 37. Akçay S, Küçük MN. “Hayatta kendimi çok yalnız hissettim”: kekemeliği olan bireylere yönelik nitel bir araştırma. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2020;18(3):85-104.
• 38. Arabacı SM. 5-6 Yaş Grubu Çocukların Ebeveynleri ve Akranlarıyla İlişkileri Ile Ebeveynlerinin Evlilik Yaşam Doyumlarının İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Hacettepe Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü;2018.
• 39. Erim A, Aydın A. İlkokul öğretmenlerinin kekemelik ve akran zorbalığına yönelik farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi. 2021;4(1):86-107.
• 40. Gökçe C, Erbay EÖ. Konuşma Güçlüğü Çeken Çocukların Psikolojik Dayanıklılıklarının İncelenmesi. Aydın İnsan ve Toplum Dergisi. 2021;7(2):191-219.
• 41. Cantekin D. Duyguları Yönetme Becerileri Eğitim Programının Çocukların Duyguları Yönetme Bakış Açısı Alma Becerilerine Etkisinin İncelenmesi. [Doktora Tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü;2020.
• 42. Öztürk N. Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Çocukların Duygularına Vermeyi Tercih Ettikleri Tepkiler ile Kendi Duygusal Farkındalıkları ve Duygu Düzenlemeleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü;2020.
• 43. Rocha M, Yaruss JS, Rato JR. Kekemelik etkisi: Ebeveynler ve çocuklar için ortak bir algı mı? Folia Phoniatrica Logopedica. 2020;72(6):478-486.
• 44. Afshord TZ. Tip 1 Diyabetes Mellitus Tanısı Olan Ergenlerde Yatışı Olan ve Olmayan Hastaların Benlik Saygısı ve Aile Tutumlarının Karşılaştırılması. [Tıpta Uzmanlık Tezi]. İstanbul: Bezmialem Vakıf Üniversitesi;2020.
• 45. Tükel M. Evli Bireylerin Evlilikte Problem Çözme Becerilerinin Duygusal Zeka ve Algılanan Ebeveyn İlişkisi Yönünden İncelenmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü;2018.
• 46. Hall SK, Geher G. Behavioral and personality characteristics of children with reactive attachment disorder. The Journal of Psychology. 2003;137(2):145-162.
• 47. Sheafor BW, Horejs CR. Techniques and Guidelines for Social Work Practice. USA: Allyn & Bacon;2003
• 48. Johnson LC. Social Work Practice: A Generalist Approach. USA: Allyn and Bacon; 1998
• 49. Costin LB. School social work practise: a new model. Social Work. 1975;20(2):135-139.
• 50. Franklin C, Harris MB. The Delivery of School Social Work Services. In: P. Allen-Meares eds. Social work services in schools. 5th ed. Boston: Pearson Education; 2007:60-80.