An Evaluation on Beypazarı Kuru –A Local Food with Geographical Indication-from Producer’s Perspective

Yıl 2021, Cilt: 8 Sayı: 1, 145 - 166, 15.01.2021

Emircan Yılmaz , Cihan Canbolat , Zuhal Çilingir Ük

https://doi.org/10.17336/igusbd.565312

Cited By: 4

Öz

Products with geographical indications, which aim to preserve the distinctive features of products that are specific to a region and transfer them to future generations, play an important role in terms of economic development and promotion of cultural heritage. The number of products with geographical indications in Turkey is increasing day by day. As of July 2020, the number of products with geographical indication registration in food section is 367, but there are many local products in the application process. Ankara province has eight products in this manner. While the regional tastes have geographical indication registration, they can be used as an important tool for the development of rural tourism, while ensuring the permanence of the regional cultures. Beypazarı Kuru, which has a geographical indication is the product of Beypazarı (the district of Ankara province), has a long-established local background. The aim of this study is to evaluate its sustainability in the context of profession and sector and to show its contribution to the local economy from the perspective of the producers of Beypazarı Kuru - a gastronomic product.

Anahtar Kelimeler

Gastronomy Tourism, Beypazarı Kuru, Tourism, Geographical Indication, Ankara

Üreticilerin Bakış Açısından Coğrafi İşaretli Bir Yiyecek: Beypazarı Kurusunun Değerlendirilmesi

Öz

Bir yöreye özgü olan ürünlerin ayırt edici özelliklerinin korunup, gelecek nesillere aktarılmasını amaçlayan coğrafi işaretli ürünler ekonomik kalkınma ve kültürel mirasın tanıtılması konularında bölge açısından önemli rol oynamaktadır. Türkiye’de coğrafi işaretli ürün sayısı gün geçtikçe artış göstermektedir. 2020 yılı Temmuz ayı itibari ile yenilebilir ve içilebilir gıda türünde coğrafi işaret tesciline sahip ürün sayısı 367 olmakla beraber başvuru sürecinde olan birçok yöresel ürün bulunmaktadır. Ankara ili ise 8 adet coğrafi işaretli ürüne sahiptir. Yöresel lezzetlerin coğrafi işaret tesciline sahip olması, bölge kültürlerinin devamlılığını sağlarken, özellikle kırsal turizmin gelişmesi açısından önemli bir araç olarak kullanılabilmektedir. Ankara ilinin ilçesi olan Beypazarı’nın sahip olduğu coğrafi işaretli bir ürün olan Beypazarı Kurusu, köklü bir yöresel geçmişe sahiptir. Bu çalışmanın amacı, gastronomik bir ürün olarak ele alınan coğrafi işaret tescil belgesine sahip Beypazarı Kurusu üreticilerinin perspektifinden meslek ve sektör bağlamında sürdürülebilirliğini değerlendirmek ve yerel ekonomisine katkısını ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler

Gastronomi Turizmi, Beypazarı Kurusu, Turizm, Coğrafi İşaret, Ankara

Kaynakça

• ACAR, Y. (2018). Türkiye’deki coğrafi işaretli ürünlerin destinasyon markalanması kapsamında değerlendirilmesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. Cilt 6 (2), 163-177.
• AKIN, E.B. (2006). Coğrafi işaret olarak tescil edilmiş Malatya kayısısının teknolojik özelliklerinin saptanması ve gıda güvenliği açısından araştırılması. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ALBAYRAK, A. (2013). Farklı milletlerden turistlerin Türk mutfağına ilişkin görüşlerinin saptanması üzerine bir çalışma. Journal of Yaşar University. Cilt30(8), 5049-5063.
• ALTUNÖZ SÜRÜCÜ, Ö., KARGİGLİOĞLU, Ş. & AK, S. (2017). Kırsal turizmde geleneksel kültürün yansıtılması ve kadın istihdamı: Beypazarı örneği. 1. International Sustainable Tourism Congress Proceedings Books. 550-565. Kastamonu.
• ALTUNTAŞ, A.,GÜLÇUBUK, B. (2014). Yerel kalkınmada yaygınlaşan bir araç olarak geleneksel gıdalar ve geleneksel gıda mevzuatınınyaygınlaştırılabilirliği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt 31 (3), 73-81.
• ARIKAN, M. (2017). Türkiye’de coğrafi işaretli ürünlerin kırsal alana olan etkilerinin üretici açısından belirlenmesi: Finike portakalı örneği. Yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• BAŞFIRINCI, Ç. (2011). Modern Türk tüketim kültürüne yönelik bir araştırma. Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi. Cilt 12 (91), 115-129. Beypazarı Ticaret Odası (2018). Tanıtım broşürü. Erişim: 28 Aralık 2018, http://www.beypazarito.org.tr/Dokuman/tanitim.pdf
• BUCAK, T., ARACI, Ü. E. (2013). Türkiye’de gastronomi turizmi üzerine genel bir değerlendirme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 17 (30), 7-18.
• BULUT, A. (2013). Coğrafi işaretler ve kırsal kalkınma: Ezine peyniri örneği. Yüksek lisans tezi. Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• COŞKUN, A. Y. (2001). Coğrafi işaretler. Uzmanlık tezi. Türk Patent Enstitüsü, Ankara.
• CÖMERT, M.,ÖZKAYA, D. F. (2014). Gastronomi turizminde Türk mutfağının önemi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. Cilt 2 (2), 62-66.
• ÇAKALOĞLU, M. (2015). Marka ürünler, coğrafi işaret ve tüketici algısı. Yüksek lisans tezi. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• ÇAKALOĞLU, M.,ÇAĞATAY, S. (2017). Coğrafi işaretler ve değişen tüketici algısı: Finike portakalı ve Antalya tavşan yüreği zeytini örnekleri. Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi. Cilt 3 (1), 52-65.
• ÇALIŞKAN, V.,KOÇ, H. (2012). Türkiye’de coğrafi işaretlerin dağılış özelliklerinin ve coğrafi işaret potansiyelinin değerlendirilmesi. Doğu Coğrafya Dergisi. Cilt 17 (28), 193-214.
• DAYISOYLU, S. K., YÖRÜKOĞLU, T. &ANÇEL, T. (2017). Kahramanmaraş’ın coğrafi işaretli ürünleri ve ilin potansiyel durumu. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi. Cilt 20 (1), 80-88.
• DU RAND, G. E., HEATH, E. (2006). Towards a framework food tourism as an element of destination marketing. Current Issues in Tourism. Cilt 9(3), 206-234.
• DURUSOY, Y. Y. (2017). Coğrafi işaretli gastronomik ürünlerin bölge halkı tarafından algılanması üzerine analitik bir araştırma: Kars kaşarı örneği. Doktora tezi. Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• EREN, D. (2011). Alternatif bir turizm çeşidi olarak mutfak turizminin değerlendirilmesine ilişkin sektör temsilcilerinin görüşlerinin incelenmesi üzerine bir araştırma. Yüksek lisans tezi. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
• EROL, Y. (2014). Türkiye’de coğrafi işaretleme sisteminin mevcut yapısı. Yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tokat.
• GÖKER, G. (2011). Destinasyon çekicilik unsuru olarak gastronomi turizmi. Yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• GÜNDEĞER, M. (2014). Coğrafi işaretlerin bölgesel turizm gelişimindeki önemi: Çanakkale ili örneği. Yüksek lisans tezi. Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• GÜNDOĞDU, G. (2005). 555 Sayılı CoğİşKHK’nın uygulanmasında ‘‘ürün’’ kavramı ve bazı sorunlar. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası. Cilt 62 (1-2), 213-238.
• GÜNDOĞDU, G. (2006). Türk hukukunda coğrafi işaretler ve korunması. İstanbul: Beta Yayınları.
• HATİPOĞLU, A. (2014). Osmanlı Saray Mutfağı’nın gastronomi turizmi çerçevesinde incelenmesi. Doktora tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• ILGAZ, D. (1995). Coğrafi işaretlerin korunması: Dünyada ve Türkiye’de durum. Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü Avrupa Araştırmaları Dergisi. Cilt 4 (1&2), 117-142.
• ILICALI, G. (2005). Coğrafi işaretler, coğrafi işaretlerde denetim ve denetimde akreditasyonun önemi. Ankara Üniversitesi Avrupa Toplulukları Araştırma Uygulama Merkezi, 36. Dönem Avrupa Birliği Temel Eğitim Programı Semineri, Ankara.
• İLOĞLU, N. (2014). Coğrafi işaretlerin tescili ve denetimi üzerine farklı ülke sistemlerinin incelenmesi ve Türkiye uygulaması. Uzmanlık tezi. Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• KAN, M. (2011). Yerel düzeyde ekonomik kalkınmada coğrafi işaretlerin kullanımı ve etkisi: Akşehir kirazı araştırması. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• KAN, M.,GÜLÇUBUK, B. (2008). Kırsal ekonominin canlanmasında ve yerel sahiplenmede coğrafi işaretler. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi. Cilt 22 (2), 57-66.
• KARAKULAK, Ç. (2016). Coğrafi işaretleme yoluyla gastronomik kimlik oluşturma ve gastronomik kimliğin destinasyon pazarlamasındaki rolü: Trakya örneği. Yüksek lisans tezi. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla.
• KAYA, Y. S., ŞAHİN, E. (2018). Tescilden Uygulamaya Coğrafi İşaretler: Adana kebabı üzerine bir inceleme. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi. Cilt 2 (Ek:1), 189-196.
• KESKİN, H. (2019). Coğrafi işaretli yöresel gıdaların turistik destinasyon pazarlamasına etkileri- Balıkesir ili örneği. Yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir.
• KİVELA, J., CROTTS, J. C. (2005). Gastronomy tourism. Journal of Culinary Science & Technology. Cilt 4 (2-3), 39-55.
• KÖROĞLU, N. O. (2013). Çalgı yapım ustaları; Antalya ili örneği. Akademik Bakış Dergisi. 39, 1-9.
• MANKAN, E. (2012). Yabancı turistlerin Türk Mutfağına ilişkin görüşleri: Ege Bölgesi örneği. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• MCKERCHER, B., OKUMUŞ, F. & OKUMUŞ, B. (2008). Food tourism as a viable market segment: It’s all how you cook the numbers. Journal of Travel & Tourism Marketing. Cilt 25 (2), 137-148.
• MENAPACE, L. (2010). Geographical indications and quality promotion in food and agricultural markets: Domestic and international issues. Ph.D. thesis. Lowa State University, Lowa.
• MERAL, Y. (2013). Kahramanmaraş kent merkezinde coğrafi işaretli ürünlere ilişkin tüketici tercihleri: Gemlik zeytini örneği. Yüksek lisans tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
• MERAL, Y.,ŞAHİN, A. (2013). ‘‘Tüketicilerin coğrafi işaretli ürün algısı: Gemlik zeytini örneği’’. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi. Cilt 16 (4), 16-24.
• MERCAN, O.Ş.,ÜZÜLMEZ, M. (2014). Coğrafi işaretlerin bölgesel turizm gelişimindeki önemi: Çanakkale ili örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. Cilt 29 (2), 67-94.
• NORRSJÖ, L. G. (2004). Indications of geographical origin as part of the Intellectual Property Law. Master thesis. Stockholm Universitet, Stockholm.
• OĞUZ, Z. (2016). Yerel değerlerin turizm ürününe dönüştürülmesinde coğrafi işaretlerin kullanımı: Siirt ili örneği. Yüksek lisans tezi. Mardin Artuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mardin.
• ORAMAN, Y. (2015). Türkiye’de coğrafi işaretli ürünler. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt 1 (1), 76-85.
• ORHAN, A. (2010). Yerel değerlerin turizm ürününe dönüştürülmesinde ‘Coğrafi İşaretlerin’ kullanımı: İzmit pişmaniyesi örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. Cilt 21 (2), 243-254.
• ÖZCAN, S. (2016). Coğrafi işaret kavramı ve Devrek bastonu örneği. Yüksek lisans tezi. Bartın Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bartın.
• ÖZDEMİR, B.,KINAY, F. (2004). Yabancı ziyaretçilerin Türk Mutfağına ilişkin görüşleri: Antalya’yı ziyaret eden Alman ve Rus turistler üzerine bir araştırma. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi. 2, 5-28.
• ÖZGÜR, D. (2011). Coğrafi işaretlerin korunması: Avrupa Birliği’ndeki hukuki çerçeve ve Türkiye uygulaması. Doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• RANGNEKAR, D. (2003). A review of Proposals at the TRIPS Council: ExtendingArticle 23 to productsotherthanWines and Spirits. Geographical Indications. 12 (39), 11-53.
• SELWOOD, J. (2003). The lure of food: Food as an attraction in destination marketing in Manitoba, Canada. In C.M. Hall, L. Sharples, R. Mitchell, N. Macionis & B, Cambourne (eds.), Food tourism around the world: Development, Management, and Markets. 178-191. London: Butterworth Heinemann.
• SUNA, B., UÇUK, C. (2018). Coğrafi işaret ile tescil edilmiş ürüne sahip olmanın destinasyon pazarlamasına etkisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. Cilt 6 (3), 100-118.
• ŞAHİN, A., MERAL, Y. (2012). Türkiye’de coğrafi işaretleme ve yöresel ürünler. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi. Cilt 5 (2), 88-92.
• ŞAHİN, G. (2013). Coğrafi işaretlerin önemi ve Vize (Kırklareli)’nin coğrafi işaretleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Enstitüsü. 15, 23-37.
• ŞANLIER, N. (2005). Yerli ve yabancı turistlerin Türk mutfağı hakkındaki görüşleri. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 25(1), 213-227.
• T.C. Beypazarı Belediyesi (2018). Yöresel yemekler. Geleneksel lezzetleriyle Beypazarı. Erişim: 28 Aralık 2018, http://www.beypazari.bel.tr/tr/sayfalar/yoresel-yemekler-130
• T.C. Beypazarı Kaymakamlığı (2018). Yöresel yemekler. Geleneksel lezzetleriyle Beypazarı. Erişim: 28 Aralık 2018,http://www.beypazari.gov.tr/yoresel-yemekler
• TANRIKULU, M. (2011). Türkiye’de coğrafi işaretlerin tespiti ve tescil edilmesinin önemi. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi. Cilt 1 (2), 173-184.
• TAŞDAN, K., ALBAYRAK, M. &ALBAYRAK, K. (2014, Samsun). Coğrafi işaret tescili geleneksel ürünlerde izlenebilirlik: Ankara ili örneği. XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi, 3-5 Eylül 2014, Samsun.
• TATAR, F., ARMATLI KÖROĞLU, B. (2017). Ankara ili Beypazarı ilçesi kırsal turizm gelişimi ve yerel kalkınmaya etkisi. Planlama Dergisi. Cilt 27 (2), 115-128.
• TEKİN, H. H. (2006). Nitel araştırma yönteminin bir veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi. Cilt 3 (13), 101-116.
• TEPE, S. (2008). Coğrafi işaretlerin ekonomik etkileri. Uzmanlık tezi. Türk Patent Enstitüsü Markalar Dairesi Başkanlığı, Ankara.
• TOPRAK, L., OĞUZ, Z. (2017). Coğrafi işaretler ve Siirt ili örneği. 18. Ulusal Turizm Kongresi. 964-973. Mardin.
• TÖRE BAŞAT, H., SANDIKÇI, M., &ÇELİK, S. (2017). Gastronomik kimlik oluşturmada yöresel ürünlerin rolü: Ürünlerin satış ve pazarlanmasına yönelik bir örnek olay incelemesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. Cilt 5 (Special 2), 64-76.
• Türk Patent Enstitüsü (TPE) (2012). Beypazarı kurusu coğrafi işaret tescil belgesi. Erişim: 28 Aralık 2018, http://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/050FC266-A26B-452A-80A3-0108BFE24C36.pdf
• Türk Patent Enstitüsü (TPE) (2020). Coğrafi işaret ve geleneksel ürün adı istatistikleri. Tescilli coğrafi işaretler. Erişim: 19 Temmuz 2020, http://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/geopraphicalRegisteredlist/
• Türk Patent Enstitüsü (TPE) (2018). Ulusal coğrafi işaret strateji belgesi ve eylem planı. Erişim: 29 Aralık 2018, http://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources/temp/5D1DDECD-C004-4175-86B4-1BA236F79059.pdf
• TUNA, M., ÖZYURT, B.(2018). Ankara’da gastronomi turizminin değerlendirilmesi: Nitel bir araştırma. Journal of Tourism And Gastronomy Studies. Cilt 6 (3), 73-87.
• TUNCAY, M. (2009). Coğrafi işaretlerin korunması. Yüksek lisans tezi. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırıkkale.
• UNWTO (2012). Global report on food tourism. Erişim: 28 Aralık 2018,http://cf.cdn.unwto.org/sites/all/files/pdf/food_tourism_report.pdf
• VAN DE KOP, P., SAUTİER, D. (2006). Origin-based products lesson for pro-poor market development. Bulletin. 372. 21-29.
• YENİPINAR, U., KÖŞKER, H. &KARACAOĞLU, S. (2014). Turizmde yerel yiyeceklerin önemi ve coğrafi işaretleme: Van otlu peyniri. Journal of Tourism and Gastronomy Studies. Cilt 2 (2), 13-23.
• YILDIRIM, A., ŞİMŞEK, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YÜREKLİ, D. (2015). Coğrafi işaretlerin tescili ve uygulama sürecindeki sonuçların analizi. Yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ZULUĞ, A. (2010). Coğrafi işaretli gıdalara ilişkin tüketici tercihleri üzerine bir araştırma: İstanbul örneği. Doktora tezi. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.