Adölesanlarda Sosyal Medya Kullanımının Anoreksiya Nervoza Görülme Sıklığına Etkisi

Year 2025, Volume: 12 Issue: 1, 415 - 430, 21.04.2025

Elif Akyasan , Gülşen Filazoğlu Çokluk

https://doi.org/10.17336/igusbd.1356103

Cited By: 1

Abstract

Bu araştırmada, adölasan (ergen) bireylerde sosyal medya kullanımlarının anoreksiya nervoza görülme sıklığı üzerindeki etkisinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Araştırma derleme modeliyle yapılmıştır. Veriler doküman analiziyle 2012-2022 yılları arasında yapılmış araştırmalar ile sınırlandırılmıştır. Bu bağlamda 1 ulusal 9 uluslararası toplamda 10 bilimsel makale araştırma kapsamında incelenmiş ve sentezlenmiştir. Araştırma, sosyal medyanın gençlerin beden imajı algısını nasıl etkilediğini ve bu algının yeme bozuklukları riskini nasıl artırdığını ele almaktadır. Buna göre sosyal medya da ideal benlik algısı, zayıf görünme çabası, beden memnuniyetsizliği, beğenme ve beğenilme dürtüsü, sıfır beden düşüncesi gibi kavramların anoreksiya nervoza üzerinde etkili olduğu bulunmuştur. Adölasan bireylerde sosyal medya kullanımlarının anoreksiya nervoza görülme sıklığı üzerinde etkisinin olduğu incelenen araştırmalar ile ortaya konmuştur. Özellikle, sosyal medya platformlarında yaygın olan zayıf vücut idealleri ve mükemmellik beklentilerinin gençler üzerindeki baskıyı ve bunun sonucunda anoreksiya nervoza gelişme riskini artırabileceği tartışılmaktadır. Çalışma, bu bağlantının anlaşılmasının, önleyici stratejiler ve etkili tedavi yöntemleri geliştirmede kritik öneme sahip olduğunu vurgulamaktadır.

Keywords

Anoreksiya Nervoza, Sosyal Medya, Beden İmajı, Yeme Bozuklukları, Adölesan Sağlığı

The Effect of Social Media Use on the Frequency of Anorexia Nervosa in Adolescents

Abstract

This research aims to reveal the impact of social media usage on the prevalence of anorexia nervosa among adolescents. Conducted as a literature review, it analyzes documents from research conducted between 2012-2022, focusing on 10 scientific articles, including one national and nine international studies. The study explores how social media influences young people's body image perception and increases the risk of eating disorders. Findings indicate that concepts such as ideal self-perception, striving for thinness, body dissatisfaction, the urge for likes and approval, and the 'size zero' ideal are influential in anorexia nervosa. The research establishes that social media usage among adolescents affects the prevalence of anorexia nervosa. The study particularly discusses the pressure exerted by the thin body ideals and perfectionism prevalent on social media platforms, and how they may increase the risk of developing anorexia nervosa. The study emphasizes the critical importance of understanding this link in developing preventive strategies and effective treatment methods.

Keywords

Anorexia Nervosa, Social Media, Body Image, Eating Disorders, Adolescent Health

References

• AMERICAN PSYCHIATRIC ASSOCIATION (APA). (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th edn)(DSM-5). American Psychiatric Publishing: Arlington, VA, USA.
• ASİLYÜREK, H. (2020). 14-17 Yaş Grubu Öğrencilerin Beslenme Alışkanlıklarının Obezit Durumu İle İlişkisi: Batman İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Okan Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• ATABAY, E. U. (2020). Lise Öğrencilerinin Yaşam Memnuniyeti, Yeme Bozukluğu ve Sosyal Medya Bağımlılığı Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Doktora tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Samsun.
• BİLGİN, M. (2018). Ergenlerde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Psikolojik Bozukluklar Arasındaki İlişki. The Journal of International Scientific Researches, 3(3), 237-247.
• BODUR, H. ve KORKMAZ, S. (2017). İlahiyat Öğrencilerinde Sosyal Medya Kullanımı ve Dindarlık İlişkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30, 329-351.
• CARSON, A., BENOWITZ-FREDERICKS, B. A., KAYLOR GARCIA, B. A., MEREDITH M., DINA, L. G., ve BORZEKOWSKI, E. (2012). Body Image, Eating Disorders, and the Relationship to Adolescent Media Use, Pediatr Clin N Am, 59, 693–704.
• ÇAM, H. H., & NUR, N. (2015). Adölesanlarda İnternet Bağımlılığı Prevalansı İle Psikopatolojik Semptomlar Ve Obezite Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(3), 181-188.
• ÇAYCI, A. E. (2019). Sosyal Medyada Dijital Yemek Kültürü. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (UKSAD), 5(1), 120-136.
• ÇİFTÇİ, H. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Sosyal Medya Bağımlılığı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 417-434.
• GILSBACH, S., PLANA, M. T., FORNIELES, J., GATTA, M., ve DAHLMANN, B. H. (2022). Increase İn Admission Rates And Symptom Severity Of Childhood And Adolescent Anorexia Nervosa İn Europe During The COVID‑19 Pandemic: Data From Specialized Eating Disorder Units İn Different European Countries. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 16 (46), 1-7.
• GÖNENİR ERBAY, L., SEÇKİN, Y. (2016). Yeme Bozuklukları. İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 473-477.
• GRIFFITHS, M. D. (2012). Social Networking Addiction: Emerging Themes and Issues. Journal of Addiction Research and Therapy, 4(5), 1-7.
• GÜL, A. ve YILMAZ AKYÜZ, E. (2019) The Use of Social Media: Can The Eating Disorder Cause? Journal Health Professians Research, 1(1), 28-32.
• HAZAR, Ç. M. (2011). Sosyal Medya Bağımlılığı-Bir Alan Çalışması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (32), s. 151-175.HAZAR, F. ve TAŞMEKTEPLİGİL, Y. (2008). Puberte Öncesi Dönemde Denge ve Esnekliğin Çeviklik Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 6(1), 9-12.
• HOEK, H. W. ve VAN HOEKEN, D. (2003). Review Of The Prevalence and Incidence of Eating Disorders. International Journal of Eating Disorders, 34(4), 383-396.
• İNAL, Ö. (2022). Covid-19 Döneminde Yetişkin Bireylerde Yeme Bozukluğu, Duygusal Yeme, İnternet ve Sosyal Medya Bağımlılığı. Akademik Tıp Dergisi, 8(3), 291 – 297.
• İNANÇ, B. Y., BİLGİN, M., & ATIÇI, M. K. (2004). Gelişim Psikolojisi Çocuk ve Ergen Gelişimi. Adana: Nobel Kitabevi.
• KARADAMAR, M., YİĞİT, R., & SUNGUR, M. A. (2015). Ergenlerin kiloları ile ilgili algıları ve kilo kontrolüne yönelik davranışlarının incelenmesi. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 17(1), 51-61.
• KILINÇ, F. N., & DENİZ, Ç. (2012). Sağlık Meslek Lisesi Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarının, Beslenme Bilgi Düzeylerinin Ve Vücut Bileşimlerinin Değerlendirilmesi. Türk Pediatri Arşivi Dergisi, 47, 181-188.
• LAFÇI, E. (2021). Yeme Bozukluğu Görülen 7-12 Yaş Aralığındaki Çocuklarda Anne Tutumunun Yeme Davranışına Etkisi. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi, Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• LIN, L. ve SOBY, M. (2016). Appearance Comparisons Styles and Eating Disordered Symptoms in Women. Eating Behaviors, 23, 7-12.
• LOGRIECO, G.; MARCHILI, M.R.; ROVERSI, M.; VILLANI, A. (2021). The Paradox of Tik Tok Anti-Pro-Anorexia Videos: How Social Media Can Promote Non-Suicidal Self-Injury and Anorexia. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 1041.
• MABE, A. G., FORNEY, K. J. ve KEEL, P. K. (2014). Do You “Like” My Photo? Facebook Use Maintains Eating Disorder Risk. International Journal of Eating Disorders, 47(5), 516-523.
• MENTO, M., SILVESTRI, M. C., MUSCATELLO, A., RIZZO, A., CELEBRE, L., PRATICÒ, M., ZOCCALI, R. A., ve BRUNO, A. (2021). Psychological Impact of Pro-Anorexia and Pro-Eating Disorder Websites on Adolescent Females. Int. J. Environ. Res. Public Health, 18, 2186.
• MORENO, M. A. ve WHITEHILL, J. M. (2014). Influence of Social Media on Alcohol Use in Adolescents and Young Adults. Alcohol Research: Current Reviews, 36(1), 91.
• PLATEAU, C. R., BROOKES, F. A. ve PUGH, M. (2018). Guided Recovery: An Interpretative Phenomenological Analysis of Service Users Experiences of Guided Self-Help For Bulimic and Binge Eating Disorders. Cognitive and Behavioral Practice, 25(2), 310-318.
• REID, D., ve WEIGLE, P. (2014). Social Media Use among Adolescents: Benefits and Risks. Adolescent Psychiatry, 4, 73-80.Rodgers, R. F., ve Melioli, T. (2016). The Relationship Between Body Image Concerns, Eating Disorders. Adolescent Res Rev, 1, 95–119.
• SAVCI, M. ve AYSAN, F. (2017). Teknolojik Bağımlılıklar ve Sosyal Bağlılık: İnternet Bağımlılığı, Sosyal Medya Bağımlılığı, Dijital Oyun Bağımlılığı ve Akıllı Telefon Bağımlılığının Sosyal Bağlılığı Yordayıcı Etkisi. Düşünen Adam Dergisi, 30(3), 202-216. Doi: 10.5350/DAJPN2017300304
• SCHLEGL, S., PSYCH, D., BÜRGER, C., SCHMIDT, C., HERBST, N., ve VODERHOLZER, U. (2015). The Potential of Technology-Based Psychological Interventions for Anorexia and Bulimia Nervosa: A Systematic Review and Recommendations for Future Research. Journal Of Medical Internet Research, 17 (3), e85.
• SIDANI, J. E., SHENSA, A., HOFFMAN, B., HANMER, J., ve PRIMACK, B. A. (2016). Association Between Social Media Use And Eating Concerns Among U.S. Young Adults. Journal Of The Academy Of Nutrition And Dietetics, 116 (9), 1465-72. DOI: 10.1016/j.jand.2016.03.021
• SYED-ABDUL, S., FERNANDEZ-LUQUE, L., JIAN, W. S., LI, Y. C., ve LIOU, D. M. (2013). Misleading Health-Related Information Promoted Through Video-Based Social Media: Anorexia on YouTube. Medical Internet Research, 15 (2), e30) doi:10.2196/jmir.2237.
• ÜNALAN, D., ÖZTOP, D. B., ELMALI, F., ÖZTÜRK, A., KONAK, D., PIRLAK, B. ve GÜNEŞ, D. (2009). Bir Grup Sağlık Yüksekokulu Öğrencisinin Yeme Tutumları ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Arasındaki İlişki. Journal Of Turgut Ozal Medical Center, 16(2), 75-82.
• VARDAR, E. ve ERZENGİN, M. (2011). Yeme Bozukluklarının Yaygınlığı ve Psikiyatrik Eş Tanıları İki Aşamalı Toplum Merkezli Bir Çalışma. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(4), 205-212.
• YURDAKUL, K. I., DÖNMEZ, O., ALTINOK, A. ve ODABAŞI, H. F. (2013). Dijital Ebeveynlik ve Değişen Roller. Gaziantep University Journal Of Social Sciences, 12(4), 883-896.
• YURTSEVER, S. S. ve SÜTÇÜ, S. T. (2017). Algılanan Ebeveynlik Biçimleri ile Bozulmuş Yeme Tutumu Arasındaki İlişkide Erken Dönem Uyumsuz Şemaların ve Duygu Düzenleme Güçlüğünün Aracı Rolü. Türk Psikoloji Dergisi, 32(80), 20-43.