Manevî Hakların Eser Sahibinin Ölümünden Sonra Kullanılması: FSEK Madde 19 Üzerine Bir Tedkik

Year 2020, Volume: 78 Issue: 3, 1279 - 1322, 10.12.2020

Mustafa Ateş

Abstract

Eser üzerinde onu meydana getiren kimseye tanınmış haklara telif hakları denir. Telif hakları, sahibine manevî ve malî yetkiler bahşeder. Manevî haklar eser sahibinin kişiliğiyle ilgili, malî haklar ise ekonomik menfaatleriyle ilgili yetkilerden oluşur. Malî haklar hak sahibince, başka kişilere devredilmek veya lisans tanınmak suretiyle kullanılabilir. Ancak, eser sahibi manevî hakları ya bizzat kullanır veya yetkilendirdiği başka bir kişi vasıtasıyla kullanır. Manevî hakların para karşılığı değerlendirilmesi mümkün değildir; yani eser sahibi bedeli karşılığında bu hakları bir başka kişiye devredemez. Malî haklar eser sahibi öldüğü zaman mirasçılara intikal eder. Ancak Türk telif hukukuna göre manevî hakların miras yoluyla intikali mümkün değildir.
Bununla beraber manevî haklardan bazıları, eser sahibi öldükten sonra, kanunun öngördüğü belirli bir süreyle eser sahibinin bazı yakınları tarafından kullanılabilir. Manevî hakların eser sahibinin ölümünden sonra kimler tarafından hangi süre zarfında kullanılabileceği FSEK’in 19. maddesinde düzenlenmiştir. Bu makalede, eser üzerindeki malî hakların eser sahibinin ölümünden sonra kullanılmasını düzenleyen mezkûr Kanunun 19. maddesinin analizi yapılmaktadır.

Keywords

telif hakları, manevî haklar, manevî hakların kullanılması yetkisi, eser sahibinin mirasçıları, FSEK madde 19

Supporting Institution

Yazar bu çalışma için finansal destek almadığını beyan etmiştir.

Exercise of Moral Rights in a Copyrighted Work of Author after His Death: An Examination on Article 19 of Turkish Copyright Code

Abstract

Copyright is a right granted to anyone who creates an original work. Copyright grants moral and economic benefit and authority to the author of an artistic and literary work. Economic rights provide economic benefits the author, whereas moral rights consist of powers related to his personality. Economic rights can be used by the owner himself, by transferring them to other persons, or by granting a license. However, the author uses the moral rights either through the powers that he has granted to another person or by himself. It is not possible to evaluate the moral rights for money, that is, the owner of the work cannot transfer these rights to another person for the price. When the owner of the work dies, economic rights are transferred to the heirs. It is not possible to transfer moral rights on the copyrighted work through inheritance according to Turkish Copyright Law.
However, after the author dies, some of the moral rights can be used by some relatives of the author for a certain period prescribed by the law. It is regulated in the 19th article of Turkish Copyright Code (TCC) under Turkish Copyright Law. This essay analyses the article 19 of the TCC that regulates the use of economic rights on the work after the death of the author.

Keywords

copyright, moral rights on the copyrighted work, heirs of the author, power to exercise moral rights, article 19 of Turkish Copyright Code

References

• Adeney, E ‘The Moral Rights of Authours and Performers, An International Comparative Analysis’ (New York 2006)
• Ahlberg/Götting, BeckOK Urheberrecht, (UrhG § 28) (28. Aufl, München 2020)
• Akkanat, H, Ölümün Özel Hukuk İlişkilerine Etkisi, (Filiz 2004)
• Aksu, M, ‘Eser yaratıcının Eseri Üzerindeki Manevi Hakları (Eser Yaratıcısı Kişilik hakkı) ile Genel Kişilik Hakkı İlişkisi Üzerine Bir Deneme’ Prof. Dr. Rona Serozan’a Armağan (1. Baskı, Onikilevha 2010) C. I 121-158
• Arslanlı, H, Fikri Hukuk Dersleri II Fikir ve Sanat Eserleri (Sulhi Garan Matbaası 1954)
• Ateş, M, Fikri Hukukta Eser Sahipliği (1. Baskı, Adalet 2012)
• Ateş, M, Fikir ve Sanat Eserleri Üzerindeki Hakların Kapsamı ve Sınırlandırılması (1. Baskı, Seçkin 2003)
• Ateş, M, ‘Fikir ve Sanat Eseri Sahipliğinin Tespiti Davası’ Fikir ve Sanat Hukukuna Dair Makalelerim (Adalet 2017)
• Ayiter, N, Hukukta Fikir ve Sanat Eserleri (S Yayınları 1981)
• Dietz, A, ‘The Moral Right of the Author: Moral Rights and Civil Law Countries’ (1994) 19 VLA JL & Arts 199
• Dreier/Schulze/Schulze, Urheberrechtgesetz-Kommentar, (UrhG § 28) (6. Aufl, 2018)
• Dural, M ve Öz T, Miras Hukuku (14. Baskı, Filiz 2019)
• Erel, NŞ, Türk Fikir ve Sanat Hukuku (3. Baskı, Yetkin 2008)
• Gökyayla, EK, Telif Hakkı ve Telif Hakkının Devri Sözleşmesi (2. Baskı, Yetkin 2001)
• Gökyayla, EK, ‘Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda Düzenlenen Hakların Miras Yoluyla İntikali’ Prof. Dr. Fikret Eren’e Armağan (1. Baskı, Seçkin 2006) 522-557
• Hirsch, EE, Fikri Say C II: Fikri Haklar (Telif Hakları) (İstanbul 1947)
• Karakis, B, ‘Moral Rights, French, United States, Soviet Compliance Wiht Article 6bis of Bern Convention’ (1994) 5Touro Int’l L Rev 105 www.http://heinonline.org
• Kikkis, I, ‘Bilgi toplumunda Eser Sahibinin Manevi Haklarının Geleceği’ (Çevr Kelağa, Aİ) (2007) 12 Legal Fikri ve Sınai Haklar Dergisi 951-973
• Kılıçoğlu, AM, Miras Hukuku (1. Baskı, Turhan 2018)
• Merdivan, F (Yavuz, L ve Alıca, T) Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun Yorumu C II (1-47. Maddeler) (1. Baskı, Seçkin 2013)
• Merdivan, F, ‘Manevi Hakların Eser Sahibinin Ölümünden Sonra Kullanılması ve Yakınların Dava Hakkı (Konuyla İlgili Yargıtay Kararlarının Değerlendirilmesi)’ (2014) 1 FMR 94-144
• Oğuzman, K, Miras Hukuku (6. Baskı, İstanbul 1995)
• Öztan, F, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku (1. Baskı, Turhan 2008)
• Pierer, J, ‘Die persönlichkeitsrechte Urhebers nach dem Tod’ (2019) GRUR 476-483
• Serozan, R, ‘Mirasçıya Geçen ve Geçmeyen Haklar, Mirasçının Aslında Kazandığı haklar ve Miras Bırakanın ölüm Sonrasına Uzanan Hakları’ Prof. Dr. Nihal Uluocak’a Armağan (1. Baskı, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1999) 311-317
• Strowel, A, Droit d’Auteur et Copyright, Divergences et Convergences (Bruxelles 1993)
• Suluk, C, Nal, T ve Karasu R, Fikri Mülkiyet Hukuku (3. Baskı, Seçkin 2019)
• Suluk, C ve Orhan, A, Uygulamalı Fikri Mülkiyet Hukuku: Genel Esaslar-Fikir ve Sanat Eserleri (Arıkan 2005)
• Tosun, Y, Medeni Hukuk, Sözleşme Hukuku ve Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku Açısından Manevi Haklar (1. Baskı, Onikilevha 2016)
• Tekinalp, Ü, Fikri Mülkiyet Hukuku (5. Baskı, Vedat 2012)
• Topçuoğlu, H, Fikri Haklar Ders Notları (Ankara 1964)
• Yavuz, L, ‘Eser Sahibinin Eserini Kamuya Sunma Hakkı (FSEK Mad 14) ve Manevi Hakların Üçüncü Kişiler ve Eser Sahibinin Yakınları Tarafından Kullanılması (FSEK Mad 19)’, (2007) 33(1-2) Yargıtay Dergisi 59-70