Özel Sermayeli Bir Mevduat Bankasının Sürdürülebilirlik Performansının Hibrit ÇKKV Modeliyle Değerlendirilmesi: 2009-2021 Dönemi Akbank Örneği

Yıl 2023, Cilt: 38 Sayı: 4, 884 - 907, 06.12.2023

Selahattin Bektaş

https://doi.org/10.24988/ije.1216968

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye’de faaliyette bulunan özel sermayeli bir bankanın sürdürülebilirlik performansını hibrit bir ÇKKV modeli ile değerlendirmektedir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada LOPCOW ve CoCoSo yöntemi kullanılmıştır. Analiz dönemi 2009-2021 olarak belirlenmiştir. Sürdürülebilirlik performansının ölçülmesi için üç farklı kategoride; ekonomik, sosyal ve çevresel olmak üzere toplam on altı adet performans göstergesi derlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre, LOPCOW yönteminde, ekonomik kategoride en önemli kriter öz kaynak kârlılığı olmuştur. Sosyal kategoride ise en önemli kriter, toplam atm sayısı olarak tespit edilmiştir. Çevresel kriterde ise, en önemli kriter kapsam 1 emisyonu olmuştur. CoCoSo yönteminde ise, sürdürülebilirlik performanslarının en iyi olduğu dönemler sırası ile 2018, 2017 ve 2014 yılları şeklinde ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilirlik, Performans, Banka, ÇKKV, LOPCOW, COCOSO

Evaluation of the Sustainability Performance of a Private Equity Deposit Bank with the Hybrid ÇKKV Model: The Case of Akbank for the Period 2009-2021

Öz

The aim of this study is to evaluate the sustainability performance of a privately owned bank operating in Turkey with a hybrid MCDM model. For this purpose, LOPCOW and CoCoSo methods were used in the study. The analysis period was determined to be 2009-2021. In order to measure sustainability performance, a total of sixteen performance indicators have been compiled in three different categories: economic, social, and environmental. According to the results of the analysis, in the LOPCOW method, the most important criterion in the economic category was the profitability of equity. In the social category, the most important criterion was determined to be the total number of ATMs. In the environmental criteria, the most important criterion was scope 1 emission. In the CoCoSo method, it can be expressed as the years 2018, 2017, and 2014, in order of the periods when the sustainability performances are the best.

Anahtar Kelimeler

Sustainability, Performance, Bank, MCDM, LOPCOW, COCOSO

Kaynakça

• Akbulut, O. Y. & Hepşen, A. (2021). Finansal Performans ve Pay Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Entropi ve CoCoSo ÇKKV Teknikleriyle Analiz Edilmesi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6 (3), 681-709. https://doi.org/10.30784/epfad.945770
• Akgül, Y. (2021). Borsa İstanbul’da İşlem Gören Ticari Bankaların Finansal Performansının Bütünleşik CRITIC CoCoSo Modeliyle Analizi. Ekonomi ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 3 (2), 71-90. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/jefr/issue/68029/1032234
• Altıntas F. F., (2021). G7 Ülkelerinin Bilgi Performanslarının Analizi: COCOSO Yöntemi İle Bir Uygulama. Journal of Life Economics. 8(3):337-347. https://doi.org/10.15637/jlecon.8.3.06
• Altıntaş, F.F., (2022), G20 Ülkelerinin Yetenek Rekabetçiliği Performanslarının Analizi: Critic Tabanlı Cocoso Yöntemi ile Bir Uygulama, ARHUSS, (2022), 5(1):1-23. https://doi.org/10.54186/arhuss.1071592
• Aras, G., Tezcan, N. & Furtuna, O. K. (2018). Evaluation of Turkish Banking Industry based on Multi-Dimensional Corporate Sustainability Model: Comparison between State Owned and Private Banking. Ege Academic Review, 18 (1), 47-62. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/eab/issue/39984/475235
• Aras, G., Tezcan, N. & Kutlu Furtuna, Ö. (2018). Geleneksel Bankacılık ve Katılım Bankacılığında Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Topsis Yöntemiyle Karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 27(81), 58-81. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuiieyd/issue/34081/377151
• Aytaç Adalı, E. & Çağlar, A. (2022). En İyi ve En Kötünün Tek Olmadığı Durumlarda En iyi ve En Kötü Yöntemi ile Grup Kararı Verme: Bursiyer seçimine İlişkin Vaka Çalışması. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, Erken Baskı,1-14 doi: 10.5505/pajes.2022.08043
• Çiftci, H. N., Kuzu Yıldırım, S. & Yıldırım, B. F. (2021). Nakit Akış Oranlarına Dayalı Finansal Performansların Kombine Uzlaşık Çözüm Yöntemi ile Analizi: BİST’te İşlem Gören Enerji Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (92), 207-224. https://doi.org/10.25095/mufad.947737
• Çilek, A. (2022). Bütünleşik SV-CoCoSo Teknikleriyle Etkinlik Analizi: Mevduat Bankaları Gruplarında Bir Uygulama. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (26), 52-69. https://doi.org/10.38155/ksbd.1079357
• Dündar, S., Bircan, H. & Eleroğlu, H. (2022). Samsun İlinde Kurulabilecek Kompost Tesislerinin COCOSO ve WASPAS Yöntemiyle Optimallik Sıralaması. Türk Tarım- Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(13), 2515-2522. https://doi.org/10.24925/turjaf.v9isp.2515-2522.4917
• Ecer, F. & Pamucar, D. (2020). Sustainable Supplier, Selection: A Novel Integrated Fuzzy Best Worst Method (F-BWM) and Fuzzy CoCoSo with Bonferroni (CoCoSo’B) Multicriteria Model. Journal of Cleaner Production. 266, 12198, 1-18. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.121981
• Ecer, F. & Pamucar, D. (2022). A Novel LOPCOW-DOBI Multi Criteria Sustainability Performance Assessment Methodology: An Application in Developing Country Banking Sector. Omega, 112,112690, 1-17. https://doi.org/10.1016/j.omega.2022.102690
• Ecer, F. (2019). Özel Sermayeli Bankaların Kurumsal Sürdürülebilirlik Performanslarının Değerlendirilmesine Yönelik Çok Kriterli Bir Yaklaşım: Entropi-ARAS Bütünleşik Modeli. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (2), 365-390. https://doi.org/10.17153/oguiibf.470336
• Ersoy, N. (2022). Asya Bölgesi Ülkelerinin Yaşam Kalitesinin ÇKKV Yöntemleri ile Analiz Edilmesi. 4. International CEO Communication, Economics, Organization &Social Sciences Congress, 658-670, 20-22 May 2022, India, CEO International Congress.
• Ersoy, N. (2022). Normalization Procedures for Cocoso Method: A Comparative Analysis Under Different Scenarios. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 22 (2), 217-234. https://doi.org/10.24889/ifede.974252
• Eş, A. & Kamacı, T. B. (2020). Bankaların Sürdürülebilirlik Performanslarının Edas ve Aras Yöntemleriyle Değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), 807-831. https://doi.org/10.11616/basbed.v20i58861.809533
• Gençkaya, Ö. F., Gündoğdu, H. G. ve Aytekin, A. (2021). Büyükşehir Belediyeleri Web Sitelerinin Yönetişim İlkeleri Açısından Değerlendirilmesi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 16(3), 705 – 726. https://doi.org/10.17153/oguiibf.935192
• Işık, Ö. (2020). SD Tabanlı MABAC ve WASPAS Yöntemleriyle Kamu Sermayeli Kalkınma ve Yatırım Bankalarının Performans Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (29): 61, 78. https://doi.org/10.18092/ulikidince.705148
• Kestane, A., Kurnaz, N. & Sizer, M.O. (2019). Finans Kuruluşlarında Gri İlişkisel Analiz Yöntemi ile Sürdürülebilirlik performansı Değerlendirmesi: Türkiye Bankacılık Sektöründe Uygulama. Turkish Studies Economics, Finance, Politics, 14(4), 1323-1358. https://doi.org/10.29228/TurkishStudies.30287
• Ömürbek, V., Aksoy, E. & Akçakanat, Ö. (2017). Bankaların Sürdürülebilirlik Performanslarının Aras, Moosra ve Copras Yöntemleri İle Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 8 (19), 14-32. https://doi.org/10.21076/vizyoner.329346
• Özçelik, F. & Öztürk, B. A. (2014). Türkiye’de Bankaların Sürdürülebilirlik Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Değerlendirilmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (63), 189-210. https://doi.org/10.25095/mufad.396484
• Özdağoğlu A., Işıldak B. & Keleş M. K. (2022). MEREC Tabanlı CoCoSo Yöntemiyle Uçuş Okullarının Uçak Seçimlerinin Değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 708-719. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumus/issue/70421/1078913
• Özmen, A., Karakoç, M. & Yeşildağ, E. (2020). Sürdürülebilirlik Raporlaması: Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan Şirketler Üzerine Bir Uygulama. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (63), 153-174. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/51845/618878
• Öztel, A., Aydın, B. & Köse, M. S. (2018). Entropi Tabanlı TOPSIS Yöntemi İle Enerji Sektöründe Kurumsal Sürdürülebilirlik Performansının Ölçümü: Akenerji Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (24), 1-24. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gumus/issue/40078/374945
• Pala, O. (2021). BIST İnşaat Endeksinde Bütünleşik CCSD-COCOSO Tabanlı Finansal Performans Analizi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(4), 1500-1513. https://doi.org/10.32709/akusosbil.912504
• Sak, A. F. & Dalgar, H. (2020). Kurumsal Sürdürülebilirliğin Firmaların Finansal Performansına Etkisi: BIST Kurumsal Sürdürülebilirlik Endeksindeki Firmalar Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (85), 173-186. https://doi.org/10.25095/mufad.673722
• Şendurur, U. & Temelli, F. (2018). Türkiye’de Faaliyet Gösteren Geleneksel Bankalar ve Katılım Bankalarının Sürdürülebilirlik Açısından Karşılaştırılması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(2), 330-346. https://doi.org/10.31460/mbdd.344785
• Soy Temür, A. ve Tulum, S. (2022). BIST Teknoloji İşletmelerinin Nakit Akış Oranlarına Dayalı CRITIC Ağırlıklandırmalı COCOSO Yöntemi ile Finansal Performans Analizi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (51), 383-401. https://doi.org/10.30794/pausbed.1074295
• Topal, A. (2021). Çok Kriterli Karar Verme Analizi ile Elektrik Üretim Şirketlerinin Finansal Performans Analizi: Entropi Tabanlı Cocoso Yöntemi. Business & Management Studies: An International Journal (bmij), 9(2), 532-546. https://doi.org/10.15295/bmij.v9i2.1794
• Ünal, S. & Yüksel, R. (2017). Finansal Performans ve Hisse Senedi Getirisi İlişkisi: Bist Sürdürülebilirlik Endeksindeki Bankalar Üzerine Bir İnceleme. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, ICMEB17 Özel Sayısı, 264-270. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijmeb/issue/54601/744464
• Yalçın, N. & Karakaş, E. (2019). Kurumsal Sürdürülebilirlik Performans Analizinde CRITIC-EDAS Yaklaşımı. Çukurova Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 34 (4), 147-162. https://doi.org/10.21605/cukurovaummfd.704167
• Yarlıkaş, S. & Öztürk, C. (2021). Bankacılık sektöründe kurumsal sürdürülebilirlik performansının Critic-Moora önem katsayısı yaklaşımı ile değerlendirilmesi. Journal of Social and Humanities Sciences Research, 8(77), 3124-3136. http://dx.doi.org/10.26450/jshsr.2863
• Yazdani, M., Zarate, P., Zavadskas, E. K., & Turskis, Z. (2019). A Combined Compromise Solution (CoCoSo) Method for Multi-Criteria Decision-Making Problems. Management Decision, 57(9). https://doi.org/10.1108/MD-05-2017-0458
• TBB (2022) https://www.tbb.org.tr/tr/bankacilik/banka-ve-sektor-bilgileri/istatistiki-raporlar/59 Erişim tarihi (05.11.2022)