Structuring Human Resources Processes in The Institutionalization of Family Businesses

Year 2024, Volume: 8 Issue: 15, 158 - 180, 31.12.2024

Zeynep Hatipoğlu , Şadıman Evci Hacizade

https://doi.org/10.55775/ijemi.1583560

Abstract

Globalization and its developments in information and communication technologies have led to new trends in the business world. The intense competition environment has led businesses to adapt to changing markets and market conditions. In this intense competition environment, family businesses need a more flexible structure that can quickly adapt to innovations to maintain their existence. Family businesses, which significantly contribute to the country's economy and national income, also have a significant place in the world economy. According to the McKinsey (2024) report, family businesses have long played a significant role in the global economy, and it has been stated that family businesses constitute more than 70% of the global GDP and approximately 60% of global employment. It is stated that the fact that these businesses focus on a purpose beyond profitability helps them to perform more robustly than their non-family business competitors. Therefore, family businesses continue to be the center of attention worldwide with their contributions to economic and social life. This research examines how family businesses in Turkey structure their human resources processes during institutionalization. The study sample consists of family members of six companies operating in Bursa from four different sectors, namely plastics, beverages, automotive, and textiles. First, a literature review was conducted, and a thirteen-question survey was created. The participants' responses were obtained in detail through face-to-face interviews. The research will guide family business managers and researchers who want to focus on these areas by revealing the effectiveness of institutionalization efforts and the role of human resources structures in these processes in family businesses.

Keywords

Family Business, Institutionalization in Family Businesses, Human Resources Processes.

Aile Şirketlerinin Kurumsallaşmasında İnsan Kaynakları Süreçlerinin Yapılandırılması

Abstract

Küreselleşme ve onun getirdiği bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmeler, iş dünyasında yeni trendlerin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Yoğun rekabet ortamı, işletmeleri değişen pazar ve piyasa koşullarına uyum sağlamaya yöneltmiştir. Bu yoğun rekabet ortamında aile şirketlerinin varlıklarını sürdürmeleri için daha esnek ve yeniliklere hızlı ayak uyduran bir yapıya sahip olmaları gerekmektedir. Ülke ekonomisine ve milli gelire çok önemli katkı sağlayan aile şirketleri, dünya ekonomisinde de çok önemli bir yere sahiptir. McKinsey (2024) raporuna göre aile işletmeleri uzun zamandır küresel ekonomide büyük bir rol oynamaktadır ve aile işletmelerinin küresel GSYİH'nın %70'inden fazlasını ve küresel istihdamın yaklaşık %60'ını oluşturduğu belirtilmiştir. Bu işletmelerin, karlılığın ötesinde bir amaca odaklanmalarının aile işletmesi olmayan rakiplerinden daha güçlü performans göstermelerine yardımcı olduğu belirtilmektedir. Dolayısıyla aile işletmeleri, ekonomik ve sosyal hayata katkıları ile tüm dünyada ilgi odağı olmaya devam etmektedirler. Bu araştırma, Türkiye’de aile şirketlerinin kurumsallaşma sürecinde insan kaynakları süreçlerini nasıl yapılandırdıklarını incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmanın örneklemi, Bursa’da faaliyet gösteren plastik, içecek, otomotiv ve tekstil olmak üzere dört ayrı sektörden altı şirketin aile üyelerinden oluşmaktadır. Öncelikle literatür taraması yapılarak on üç soruluk bir anket oluşturulmuş ve yüz yüze görüşme yöntemiyle katılımcıların yanıtları detaylı olarak alınmıştır. Araştırmada aile şirketlerinde kurumsallaşma çabalarının ve insan kaynakları yapılanmalarının bu süreçlerdeki rolünün ne düzeyde etkili olduğunun ortaya koyulması bu alanlara odaklanmak isteyen aile şirketleri yöneticilerine ve araştırmacılara yol gösterici olacağı düşünülmektedir.

Keywords

Aile Şirketi, Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma, İnsan Kaynakları Süreçleri.

References

• Abdioğlu, H. (2007). “İşletmelerde Kurumsal Yönetim Anlayışı Kapsamında İç Denetim Rolü ve İMKB-100 Örneği”, Marmara Üniversitesi SBE Doktora Tezi, İstanbul
• Alkış, H., & Temizkan, V. (2010). İşletmelerin Kurumsallaşma Düzeylerinin Belirlenmesi: Karabük Demir-Çelik Sektörü Örneği. Ekonomik Yaklaşım, 2 (76), 73-92.
• Ateş, M. R. (2009). Yarının Aile Şirketleri. İstanbul: İnno Yayınları
• Ateş, Ö. (2005). Aile Şirketleri: Değişim ve Süreklilik. Odak Ofset Yayıncılık. Ankara.
• Ateş, R. (2013). Aile Şirketleri İçin Büyüme Stratejileri.İstanbul: Doğan Kitap.
• Baltazar, J. R., Fernandes, C. I., Ramadani, V., & Hughes, M. (2023). Family business succession and innovation: a systematic literature review. Review of Managerial Science, 17(8), 2897-2920.
• Bammens, Y., W. Voordeckers & A. Van Gils (2011), ‘Boards of directors in family businesses: a literature review and research agenda’, International Journal of Management Reviews, 13 (2)pp. 134–152.
• Barroso, A., Sanguino, R., & Banegil, T. (2013). Study of factors influencing knowledge transfer in family firms. Intangible Capital, 9(4), 1216–1238.
• Barnes, L. B., & Hershon, S. A. (1976). Transferring power in the family business. Harvard Business Review, 54(4), 105-114.
• Baysal,B. (2022).Aile şirketlerinde kurumsallaşma ve aile anayasası: Bursa örneği. Yüksek lisans tezi, Bursa Teknik Üniversite.
• Birley, S., Ng, D. & Godfrey, A. (1999). The Family and the Business. The Governance of Smaller Businesses, Long Range Planning, 32, 598-608.
• Bozkurt, G. (2017). Aile işletmelerinin kurumsallaşma evresinde nepotizm etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi Anabilim Dalı, İşletme Yönetimi Bilim Dalı, İstanbul.
• Bozkurt, R. (2004). Aile işletmelerinde sürekliliğin sağlanması. Anahtar, Milli Prodüktivite Merkezi Aylık Yayın Organı, 14-15.
• Baltazar, J. R., Fernandes, C. I., Ramadani, V., & Hughes, M. (2023). Family business succession and innovation: a systematic literature review. Review of Managerial Science, 17(8), 2897-2920.
• Bargoni, A., Alon, I., & Ferraris, A. (2023). A systematic review of family business and consumer behaviour. Journal of Business Research, 158, 113698.
• Basly, S. & Hammouda, A. (2020), “Family businesses and digital entrepreneurship adoption: a conceptual model”, The Journal of Entrepreneurship, Vol. 29 No. 2, pp. 326-364.
• Brumana, M., Minola, T., Garrett, R. P., & Digan, S. P. (2017). How do family firms launch new businesses? A developmental perspective on internal corporate venturing in family business. Journal of Small Business Management, 55(4), 594–613.
• Cattaneo, C. & Bassani, G. (2020). Professionalization and managerialization in family firms: A still open issue. Management Controlling and Governance of Family Businesses, 29-49.
• Chirico, F., & Nordqvist, M. (2010). Dynamic capabilities and trans-generational value creation in family firms: The role of organizational culture. International Small Business Journal, 28(5), 487-504.
• Chrisman, J. J., Sharma, P., Steier, L. P. & Chua, J. H. (2013). The influence of family goals, governance, and resources on firm outcomes. Entrepreneurship Theory and Practice, 37(6), 1249-1261.
• Craig, J. B., Dibrell, C., & Davis, P. S. (2008). Leveraging family-based brand identity to enhance firm competitiveness and performance in family businesses. Journal of Small Business Management, 46(3), 351–371.
• Çoban, F. (2002). Tarih Gibi Şirketler’, Capital Dergisi, 10(7), 118-121.
• Davis, P. (1983), Realizing The Potential of The Family Business, Organizational Dynamics, Summer, 47–56.
• Dekker, J. C., Lybaert, N., Steijvers, T., Depaire, B., & Mercken, R. (2013). Family Firm Types Based On The Professionalization Construct: Exploratory Research. Family Business Review, 26(1), 81-99.
• Dekker, J., Lybaert, N., Steijvers, T. & Depaire, B. (2015). The effect of family business professionalization as a multidimensional construct on firm performance. Journal of Small Business Management, 53(2), 516-538.
• Dinler, F., & Şahin, F. (2024). Türkiye’deki Aile İşletmelerini Konu Alan Akademik Literatür: Sistematik İnceleme ve Analiz. Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 25(1), 173-202.
• Family Business School. (2011). Family Business: The Oldest Family Businesses in The World. http://thefamilybusinessschool.com/node/60
• Fındıkçı, İ. (2017). Aile Şirketleri. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Fındıkçı, İ. (2018). İnsan kaynakları yönetimi. İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Filatotchev, I., & Wright, M. (2005). The life cycle of corporate governance. Edward Elgar Publishing.
• Gersick, K.E. (1997). Generation to Generation: Life Cycles of The Family Business. Boston: Harvard Business School Press.
• Gnan, L., & Songini, L. (2003). The Professionalization of family firms: the role of agency cost control mechanisms. Università commerciale Luigi Bocconi.
• Güleş, H., Arıcıoğlu, A. & Erdirençelebi, M. (2013). Aile İşletmeleri Kurumsallaşma Sürdürülebilirlik Uyum. Ankara: Gazi Kitap Evi.
• Helfat, C. E., & Winter, S. G. (2011). Untangling dynamic and operational capabilities: Strategy for the (N) ever-changing world. Strategic Management Journal, 32(11), 1243–1250.
• Hofer, C.W. & Charan, R. (1984). The transition to professional management: Mission impossible?, American Journal of Small Business, 9(1), 1–11.
• Hoffman, J., Hoelscher, M., & Sorenson, R. (2006), “Achieving Sustained Competitive Advantage: A Family Capital Theory”, Family Business Review, 19 (2), 135- 145.
• İlter, M. H. (2001). Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve KOBİ’lerin Yönetim Sorunları İstanbul Ticaret Odası Yayınları, (19).
• Jain, A., Thukral, S., & Paul, J. (2023). Role of socioemotional wealth (SEW) in the internationalisation of family firms. International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 29(1), 1-26.
• Kachaner N., Stalk, G. & Alain B., (2012) “What You Can Learn from Family Business”, Harvard Business Review, https://hbr.org/2012/11/what-you-can-learn-from-family-business
• Karabacak. H., & Alp.A.(2021). Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 39(3), 425-440
• Karpuzoğlu, E. (2004). Aile Şirketlerinin Sürekliliğinde Kurumsallaşma, İstanbul Kültür Ün. Yayını. İstanbul.
• Karpuzoğlu, E. (2001). Büyüyen ve Gelişen Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma, Hayat Yayıncılık. İstanbul.
• Kırım, A. (2005). Aile Şirketlerinin Yönetimi. Sistem Yayıncılık.
• König, A., Kammerlander, N., & Enders, A. (2013). The family innovator's dilemma: How family influence affects the adoption of discontinuous technologies by incumbent firms. Academy of management review, 38(3), 418-441.
• Köse, M. (2010). Aile şirketlerinde insan kaynakları yönetimi. Kadir Has Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• KPMG. (2010). https://www.fambiz.com.au/wp-content/uploads/Constructing-a-Family-Constitution-KPMG.pdf web sitesi
• Habbershon, T. G., Williams, M., & MacMillan, I. C. (2003). A unified systems perspective of family firm performance. Journal of business venturing, 18(4), 451-465.
• Lannon, F., Lyons, R., & O'Connor, C. (2024). Generation AI and family business: a perspective article. Journal of Family Business Management, 14(3), 470-474.
• Madison, K., Daspit, J. J., Turner, K. ve Kellermanns, F. W. (2018). Family firm human resource practices: Investigating the effects of professionalization and bifurcation bias on performance. Journal of Business Research, 84, 327-336.
• Mercan, Ö. (2023). Aile Şirketlerinin Sürdürülebilirliğinde Kurumsallığın Rolü. Doktora tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi.
• McKinsey (2024). All in the family business. (https://www.mckinsey.com/featured-insights/sustainable-inclusive-growth/charts/all-in-the-family-business)
• Miroshnychenko, I., De Massis, A., Miller, D., Barontini, R. (2020). Family business growth around the world. Entrepreneurship Theory and Practice, 1–27.
• Mitsui (2021). Family Rules. (https://www.mitsui.com/jp/en/index.html)
• Onay, M., & Muter, C. (2005). Aile Şirketlerinde Kurumsallaşma ve İkinci Kuşağın Kurumsallaşma Konusuna Bakış Açısı. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 109-126.
• Özmutaf, N. M. (2007). Geleceğin Örgütlerinde İnsan Kaynakları İçin Başarı Ölçülerine Yönelik Çok Değişkenli İstatistiksel Bir Yaklaşım. Milli Prodüktivite Merkezi Verimlilik Dergisi, 4, 61-74.
• Özuysal, H.D.(2006).Aile şirketlerinin kurumsallaşmasında aile anayasasının önemi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi.
• Parada, M.J., Nordqvist, M. & Gimeno, A. (2010), “Institutionalizing the family business: the role of professional associations in fostering a change of values”, Family Business Review, 23(4), 355-372.
• PWC (2021). Aile Şirketleri Araştırması 2021(Family Business Survey, 2021).
• Razzak, M. R., Jassem, S., Akter, A. ve Al Mamun, S. A. (2021). Family commitment and performance in private family firms: moderating effect of professionalization. Journal of Small Business and Enterprise Development, 28(5), 669-689.
• Sabuncuoğlu, Z.(2000), İnsan Kaynakları Yönetimi, Ezgi Kitapevi Yayınları, Bursa,1. Baskı.
• Stewart, A., & Hitt, M. A. (2012). Why can’ta family business be more like a nonfamily business? Modes of professionalization in family firms. Family Business Review, 25(1), 58-86.
• Şan C. (2024). Bursa, Türkiye'nin 2023 ihracatına 16,2 milyar dolarlık katkı verdi (aa.com.tr)
• Taşkın, G. (2014). Aile şirketlerinin kurumsallaşması sürecinde insan kaynaklarının değişimi-Bir alan araştırması. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• Taşkın, T. (2023). Aile şirketlerinin sürdürülebilirliğinin kurumsallaşma ve aile anayasası çerçevesince incelenmesi. İzmir Yönetim Dergisi, 4(1), 1-19.
• Tuna, K. (2019). Aile anayasası oluşturma süreci. https://www.halkbankkobi.com.tr/tr/uzmani na-danisin/makaleler/kobilerinkurumsallasmasi/aile-anayasasi-olusturmasureci.html.
• Turan, H. (2023). Aile şirketlerinin analizi ve çözüm önerileri. Holistic Economics, 2(1), 1-9.
• Ulrich, P., Frank, V. & Buetner, R. (2023), “Artificial intelligence in small and medium-sized family firms: an empirical study on the impact of family influence”, Corporate Governance and Organizational Behavior Review, Vol. 7 No. 1, pp. 72-80.
• Vera, C. F. & Dean M. A. (2005). An Examination of The Challenges Daughters Face in Family Business Succession. Family Business Review, 18(4), 321-345.
• Vozikis, G. S., Liguori, E. W., Gibson, B., & Weaver, K. M. (2012). Reducing the hindering forces in “intra-family business succession. American Journal of Economics and Business Administration, 4(1), 94–104.
• Yalçın, M. (2005). Kurumsallaşmanın Yolu İnsan Kaynaklarından Geçer, Kobi Finans Dergisi, Sayı:6, http://www.kobifinans.com
• Yılmaz, S. B., & Türker, D. (2022). Profesyonel Yöneticilerin Aile Şirketlerinde Karşılaştığı Sorunlar. Uşak Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 30-58.
• Yolaç, S. ve Doğan, E. (2011). Küreselleşme Sürecinde Aile İşletmelerinde Yönetim ve Kurumsallaşma. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 61(2), 83-110.
• Yükselen. C. (2018). Aile İşletmelerinde Kurumsal Yönetim ve Aile Anayasası. Detay yayıncılık. Ankara.
• Zapata-Cantu, L., Sanguino, R., Barroso, A., & Nicola-Gavrilă, L. (2023). Family business adapting a new digital-based economy: Opportunities and challenges for future research. Journal of the Knowledge Economy, 14(1), 408-425.
• Zellweger, T. M. & Astrachan, J. H. (2008). On the Emotional Value of Owning a Firm. Family Business Review, 21 (3), 347-36.