Türkçe Öğretiminde 2021-2023 Yılları Arasında Yazma Becerisi Üzerine Yapılan Çalışmalardaki Eğilimler

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 1 - 24, 30.03.2024

Ahmet Benzer , Abdullah Fatih Masun

Öz

Yazma becerisi, dört temel dil becerisinden biridir. Araştırma ile bu beceri üzerine yapılmış çalışmalardaki eğilimleri incelemek ve yeni çalışmalara yol göstermek amaçlanmaktadır. Son yıllarda yazma becerisi çalışmalarındaki eğilimlerin detaylıca aktarılmamış olmasından dolayı 2020 yılı sonrasında yayımlanmış yazma becerisi makalelerinin eğilimleri yalnızca sınıflayıcı biçimde değil aynı zamanda açıklayıcı biçimde ele alınarak Türkçe öğretiminde son üç yılda yazma becerisi üzerine yayımlanmış makaleler incelenmiştir. Çalışmanın veri setini 2021-2023 yılları arasında yayımlanan ve DergiPark veri tabanında bulunan makaleler oluşturmaktadır. Yapılan taramada “yazma”, “yazma eğitimi”, “yazma becerisi” ve “yazma etkinlikleri” anahtar kelimeleri kullanılmıştır ve sınırlılıklara uygun 32 makaleye ulaşılmıştır. Araştırmada veriler doküman inceleme yöntemi ile toplanmıştır ve makalelerin yıl, konu, amaç, desen, örneklem/araştırma nesnesi, veri toplama aracı, veri analizi türü, sonuç ve önerileri meta-sentez kullanılarak incelenmiştir. Çalışma sonucunda yazma becerisi üzerine en fazla makalenin 2021 yılında yayımlandığı, çalışmaların çoğunlukla strateji/yaklaşım konusu üzerine gerçekleştiği, yazma becerisine yönelik uygulamaların etkisini ölçmenin en fazla tercih edilen amaç olduğu, desen tercihinde doküman incelemenin, verilerin toplanmasında formların, verilerin incelenmesinde içerik analizinin ilk sırada yer aldığı görülmüş ve inceleme sonucunda yazma eğitimini stratejiler üzerinden bir süreç eğitimi hâline getirmenin gerekli olduğu sonucuna ulaşılarak tespit edilen durumlar üzerinden öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

yazma, yazma becerisi, yazma eğitimi, Türkçe öğretimi, Meta-sentez

Tendencies in Studies on Writing Skills in Turkish Teaching between 2021-2023

Öz

Writing is one of the four basic language skills. The aim of this study is to examine the trends in the studies on this skill and to guide new studies. Since the trends in writing skill studies have been reported only in a classificatory way in recent years, the trends of writing skill articles published after 2020 were examined both in a classificatory and descriptive way, and the articles published on writing skills in Turkish teaching in the last three years were examined. The data set of the study consists of articles published between 2021-2023 and available in the DergiPark database. The keywords "writing", "writing education", "writing skill" and "writing activities" were used in the scanning and the number of articles to be reviewed by building the data set in accordance with the limitations was determined as 32. In this qualitative study, the data collected by document review method were analysed by using meta-synthesis. The data were presented based on the year, subject, purpose, design, examples/research object, data collection tool, data analysis type, results and suggestions of the articles. The study's findings showed that the majority of articles were published in 2021, with a focus on subject of strategy/approach. The most preferred purpose was to measure the effect of practices on writing skills, when the studies were examined as qualitative and mixed, it was seen that document analysis was in the first place in the choice of design, forms in data collection, and content analysis in the analysis of data, and as a result of the examination, it was concluded that it was necessary to make writing education a process education through strategies, and suggestions were presented based on the situations identified.

Anahtar Kelimeler

writing, writing skills, writing education, Turkish teaching, Meta-synthesis

Kaynakça

• Aktaş, E., & Bayram, B. (2021). Anlatma becerileri kapsamında 1-8. sınıf Türkçe ders kitaplarına bir bakış: Konuşma ve yazma stratejilerinin kullanımı. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(1), 1-18. Doi: 10.16916/aded.813456
• Altun Alkan, H., & Yaylı, D. (2022). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında karikatür okuryazarlığının değerlendirilmesi. Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 108-128.
• Atasoy, A. (2022). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan yazma etkinliklerine ilişkin bir değerlendirme. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (30), 20-35. Doi: 10.29000/rumelide.1188738.
• Atasoy, A. (2022). Yazma öğretimi araştırmalarının görünümüne ilişkin bibliyometrik bir inceleme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 111(3), 1150-1175.
• Aydeniz, S. (2022). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerde yaratıcı yazma. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (30), 135-157. Doi: 10.29000/rumelide.1192512.
• Aydın, E. (2022). Türkçe öğretmenlerinin yazma eğitimi uygulamalarında karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(1), 12-26. Doi: 10.33437/ksusbd.947657
• Aytaş, G., & Şentürk, R. (2022). Teacher and student approaches to diagnosing review practices on writing skill. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(3), 547-558. Doi: 10.16916/aded.1100288
• Bellibaş M.Ş. (2018) Sistematik derleme çalışmalarında betimsel içerik analizi. Beycioğlu K., Özer, N., Kondakçı Y. (Yay. haz.) Eğitim yönetiminde araştırma içinde, (ss. 511-532). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bilge, H. (2022). 2006-2019 yılları arasında kullanılan Türkçe öğretim programlarının akıcı yazma becerisi açısından karşılaştırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 199-215. Doi: 10.16916/aded.980671.
• Bilgin, S., & Şahbaz, N. K. (2021). Türkçe öğretmenlerinin yazma yöntem ve tekniklerini uygulama durumları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(47), 252-270.
• Chien, S. C. (2010). Enhancing english composition teachers’ awareness of their students’ writing strategy use. The Asia Pacific Education Researcher, 19(3), 417-438. Doi: 10.3860/taper.v19i3.1851
• Çalışkan, G., & Sur, E. (2022). Türkçe öğretmenlerinin sınıfta uyguladıkları konuşma ve yazma etkinliklerine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(2), 401-417. Doi: 10.16916/aded.1061889.
• Çifci, M., & Soyuçok, M. (2021). Türkçe öğretim programlarında hikâye yazma öğretimi. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(5), 309-332.
• Çölgeçen, R., & Doğan Kahtalı, B. (2021). Sekizinci sınıf öğrencilerinin cümle düzeyinde yaşadıkları yazma becerisi sorunları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 1218-1246.
• Demirel, A. (2022). Türkçe öğretmeni adaylarının gözüyle yaratıcı yazma süreçlerini olumsuz etkileyen etmenler ve çözüm önerileri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 11(2), 813-829.
• Demirel, A. (2023). Türkçe eğitimi alanındaki yazma eğitimiyle ilgili lisansüstü tezler üzerine bir inceleme. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(3), 849-863. Doi: 10.32709/akusosbil.1074129
• Demirel, A., & Karatay, H. (2022). 4+1 Planlı yazma ve değerlendirme modeli çerçevesinde gerçekleştirilen hazırlıkların yazma sürecindeki işlevleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 10(1), 104-118. Doi: 10.16916/aded.1003248.
• DeWitt-Brinks, D., &ve Rhodes, S.C. (1992, 20-25 Mayıs). DeWitt-Brinks, D. ve Rhodes, S. C. (1992). Listening instruction: A qualitative meta-analysis of twenty-four selected studies. Paper presented at The Annual Meeting of The International Communication Association. Miami, FL. May 20-25 1992 (1-29), 1992. Miami, FL.
• Dinçer, S. (2018). Content analysis in scientific research: meta-analysis, meta-synthesis, and descriptive content analysis. Bartın University Journal of Faculty of Education, 7(1), 176-190. Doi: 10.14686/buefad.363159.
• Doğan, Z., & Demir, S. (2023). Pandemi dönemindeki çevrim içi Türkçe derslerinin yazma eğitimine yansımaları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (Teke) Dergisi, 12(2), 727-760.
• Durukan, E., & Satılmış, S. (2021). 7. sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve yaratıcı yazma becerileri arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 53-70. Doi: 10.48066/kusob.859130.
• Erol, T., & Kavruk, H. (2021). Üstbilişsel yazma stratejileri eğitiminin yazma becerisine ve yazmaya yönelik tutuma etkisi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 741-771. Doi: 10.33437/ksusbd.923783.
• Göçer, A., & Kurt, A. (2022). Yazma eğitiminde süreç-tür odaklı yazma yaklaşımının kullanımı. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(2), 335-360. Doi: 10.31463/aicusbed.1117059.
• Grabe, W. ve Kaplan, R. B. (2014). Theory and practice of writing. New York: Routledge.
• Günaydın, Y. (2021). Türkçe öğretmenlerinin uzaktan eğitimde yazma becerisinin geliştirilmesine ilişkin yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 0(71), 703-724 . Doi: 10.14222/Turkiyat4520.
• Güneş, D., & Erdem, R. (2022). Nitel araştırmaların analizi: Meta-sentez. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, AÜSBD Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Özel sayısı, 81-98. Doi: 10.18037/ausbd.1227313.
• İpek, O., & Karatay, H. (2023). Süreç-tür modelinin öğretmen adaylarının ikna edici metin yazma becerilerini geliştirmeye etkisi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 11(1), 1-29. Doi: 10.16916/aded.1151040.
• Karacaoğlu, M. Ö., Dağ, M., & Uzun, O. (2021). Türkçe ders kitaplarındaki yazma etkinliklerinin incelenmesi. Ibad Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 96-126. Doi: 10.21733/ibad.852233.
• Karadağ, K., Benzer, A., & Evci, B. (2021). Ortaokul öğrencilerine strateji öğretiminin özet yazma becerilerine etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 50(230), 259-278. Doi: 10.37669/milliegitim.681263.
• Karadağ, K., Devecioğlu, M., & Benzer, A. (2022). Secondary school students' habits of using note-taking strategies. Osmangazi Journal of Educational Research, 9(2), 51-79.
• Karagöz, B., & Şeref, İ. (2020). Yazma becerisiyle ilgili makaleler üzerine bir inceleme: Web of science veri tabanında eğilimler. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(1), 67-86. Doi: 10.16916/aded.619090.
• Karakoç Öztürk, B. (2021). Yazma becerisine yönelik etkinliklerin süreç temelli yazma yaklaşımı açısından değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 6(2), 546-573. Doi: 10.32321/cutad.918778. Doi: 10.32321/cutad.918778.
• Karakoç Öztürk, B. (2023). Ortaokul öğrencilerinin öykü yazma becerilerinin geliştirilmesinde ve öykülerinin değerlendirilmesinde öykü yapısı modelinden yararlanma. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 8(1), 45-73. Doi: 10.32321/cutad.1247866.
• Kokkokoğlu, H., & Doğan, Y. (2021). Türkçe öğretmenlerinin görüşlerine göre yazma eğitimini olumsuz etkileyen unsurlar ve çözüm önerileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(4), 1316-1337. Doi: 10.16916/aded.989097.
• Nas, F., & Göçen, G. (2023). Türkçe öğretmeni adaylarının "dijital yazma”ya yönelik metaforik algıları. Journal Of Sustainable Education Studies, 4(2), 150-168.
• Noblit, G.W., &and Hare, R.D. (1988) Meta-ethnography: Synthesizing qualitative studies. Newbury Park: Sage Publications.
• Oğuz, B., & Doğan Kahtalı, B. (2020). Yazma stratejilerine yönelik bir derleme çalışması ve stratejilerin yazma kazanımlarıyla ilişkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 7(14), 119-137. Doi: 10.29129/inujgse.701807.
• Polat, S., & Ay, O. (2016). Meta-sentez: Kavramsal bir çözümleme. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 4 (2), 52-64. Doi: 10.14689/issn.2148-2624.1.4c2s3m.
• Sandelowski, M., Docherty, S., & Emden, C. (1997). Qualitative metasynthesis: Issues and techniques. research in nursing & health, 20, 365-371.
• Sarikaya, B. (2021). 8. sınıf Türkçe ders kitabındaki yazma etkinliklerinin yaratıcı yazmaya uygunluğu bakımından değerlendirilmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 79-94.
• Schellekens, P. (2007). The Oxford ESOL handbook. New York: Oxford University Press.
• Sertoğlu, G. (2020). Yazma eğitiminde yöntem ve teknikler: Bir meta-sentez çalışması. Journal of Language Education and Research, 6(2), 410-427. Doi: 10.31464/jlere.698288.
• Süğümlü, Ü., & Alver, M. (2021). Öğrencilerin yazma özerkliği becerileri ve yazma kaygılarının nitel ve nicel yöntemlerle incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 470-491. Doi: 10.16916/aded.871406.
• Şener, G. E., & Kana, F. (2021). Yazma tekniklerinin ortaokul öğrencilerinin bilgilendirici metin yazma becerisine etkisi. Milli Eğitim Dergisi, 50(231), 353-382. Doi: 10.37669/milliegitim.737742.
• Şimşek, B., Akbulut, S., & Koparan, B. (2023). Yazma becerisini geliştirmeye yönelik yazılan makalelerin incelenmesi. Turkish Academic Research Review, 8(3), 1217-1235. Doi: 10.30622/tarr.1336308.
• Şimşek, T. (2022). Türkçe dersi yazma becerisinin öğretim programları çerçevesinde karşılaştırmalı değerlendirmesi. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (29), 19-36. Doi: 10.29000/rumelide.1163998.
• Temur, N., & Canbolater, C. (2022). Türkçe ve Türk kültürü ders kitaplarının (5.- 8. seviyeler) yazma becerisi kazanımlarını karşılama durumu. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 11(32), 273-301.
• Tiryaki, E. N., & Ateş, B. (2021). Tartışmacı metin bağlamında eleştirel yazma öğretimine ait izlence önerisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (23), 153-166. Doi: 10.29000/rumelide.953270.
• Tok, M., & Potur, Ö. (2015). Yazma eğitimi alanında yapılan akademik çalışmaların eğilimleri (2010- 2014 Yılları). Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(4), 1-25. Doi: 10.16916/aded.30614.
• Toker, A. (2022). Bir araştırma metodolojisi olarak sistematik literatür incelemesi: Meta-sentez yöntemi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(Özel Sayı 2), 313-340. Doi: 10.18037/ausbd.1227360.
• Tunagür, M., & Turan, L. (2021). Üstbilişsel etkinliklerin öğrencilerin bilgilendirici metin yazma becerilerine, tutumlarına ve üstbilişsel yazma farkındalıklarına etkililiğinin karma yöntem araştırması ile incelenmesi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 25-55. DOI: 10.33711/yyuefd.979132.
• Tutar, H., & Erdem, A.T. (2022). Örnekleriyle bilimsel araştırma yöntemleri ve SPSS uygulamaları (2. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Ungan, S. (2007). Yazma becerisinin geliştirilmesi ve önemi. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23, 261-271.
• Varışoğlu, B., Şahin, A., & Göktaş, Y. (2013). Türkçe eğitimi araştırmalarında eğilimler. Educational Sciences: Theory & Practice, 13(3), 1767-1781.
• Yıldırım A., & Şimşek H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (12. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.