MEASUREMENT OF ENERGY SUSTAINABILITY THROUGH MULTICRITERIA DECISION-MAKING METHODS AND INTEGRATION WITH COPELAND METHOD: A STUDY ON OECD COUNTRIES

Year 2024, Volume: 20 Issue: 4, 871 - 895, 31.12.2024

Sude Teker , Selen Avcı Azkeskin , Zerrin Aladağ

https://doi.org/10.17130/ijmeb.1440773

Abstract

Energy is a necessity for the continuation of daily life. Contemporary factors such as technological
advancements, industrialization, and population growth have further increased the demand for energy. Due to this increase, non-renewable energy sources have faced the threat of depletion, leading to a
rise in energy costs and the emission of harmful gases into the environment. High costs have increased
the dependence of many countries that meet their energy needs through imports, thereby impacting
their economies. Therefore, “energy sustainability” has become crucial for nations. Currently, most
countries prioritize energy sustainability and implement various policies in this regard. In this study,
the energy sustainability of 36 OECD (Organisation for Economic Co-Operation and Development)
countries, for which data is available, is compared using Multi-Criteria Decision-Making (MCDM)
methods based on 15 criteria. The criteria are weighted using the CRITIC (Criteria Importance Through
Intercriteria Correlation) method, and the alternatives are ranked using PROMETHEE (Preference
Ranking Organisation Method for Enrichment Evaluations), VIKOR (VIseKriterijumska Optimizacija
I Kompromisno Resenje), and Grey Relational Analysis (GRA) methods. The obtained rankings are
integrated using the Copeland method. Additionally, the relationship among the four methods is
analyzed using the Spearman Rank Correlation Coefficient. According to the CRITIC method, the most
prioritized criterion is ‘electricity generation from solar energy.’ According to the results obtained from
PROMETHEE, GRA, and the Copeland method, ‘Switzerland’ emerges as the best alternative in terms
of energy sustainability, while according to the VIKOR method, ‘Germany’ is the best alternative. ‘South
Korea’ ranks last in all rankings. The most similar rankings, according to the Spearman Rank Correlation
Coefficient, are derived from the PROMETHEE and Copeland methods.

Keywords

Energy Sustainability, Copeland, PROMETHEE, VIKOR, Grey Relational Analysis (GRA)

ENERJİ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİNİN ÇOK KRİTERLİ KARAR VERME YÖNTEMLERİ İLE ÖLÇÜLMESİ VE COPELAND YÖNTEMİ İLE BÜTÜNLEŞTİRİLMESİ: OECD ÜLKELERİ ÜZERİNE BİR ÇALIŞMA

Abstract

Günlük hayatın devamı için enerji bir zorunluluktur. Günümüzde yaşanan teknolojik gelişmeler,
sanayileşme ve nüfus artışı gibi nedenler enerjiye olan ihtiyacı daha da arttırmıştır. Bu artışa bağlı olarak
yenilenemeyen enerji kaynakları tükenme tehlikesi ile karşı karşıya kalmış; enerji maliyetleri ve zararlı
gazların çevreye salınımı artmıştır. Yüksek maliyetler, enerji ihtiyacını ithalat yoluyla karşılayan birçok
ülkenin dışa bağımlılığını arttırarak ekonomisini etkilemiştir. Dolayısıyla, “enerji sürdürülebilirliği”
ülkeler için hayati öneme sahip olmuştur. Günümüzde çoğu ülke enerji sürdürülebilirliğine önem
vermekte ve bu alanda çeşitli politikalar yürütmektedir. Bu çalışmada, verileri temin edilebilen 36 OECD
(Organisation for Economic Co-Operation and Development) ülkesinin enerji sürdürülebilirliği 15
kriter kullanılarak Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri ile karşılaştırılmıştır. Kriterler CRITIC
(Criteria Importance Through Intercriteria Correlation) yöntemi ile ağırlıklandırılmış; alternatifler
PROMETHEE (Preference Ranking Organisation Method For Enrichment Evaluations), VIKOR
(VIseKriterijumsa Optimizacija I Kompromisno Resenje) ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) yöntemleri ile
sıralanmıştır. Elde edilen sıralamalar Copeland yöntemi kullanılarak birleştirilmiştir. Ayrıca, 4 yöntemin
birbiri ile ilişkisi Spearman Sıra Korelasyon Katsayısı ile analiz edilmiştir. CRITIC yöntemine göre en
öncelikli kriter “güneş enerjisinden elektrik üretimi”dir. PROMETHEE, GİA ve Copeland yönteminden
elde edilen sonuçlara göre enerji sürdürülebilirliği bakımından en iyi alternatif “İsviçre” olurken,
VIKOR yöntemine göre “Almanya” en iyi alternatiftir. “Güney Kore” tüm sıralamalarda son sırada
yer almıştır. Spearman Korelasyon Katsayısına göre en benzer sıralamalar PROMETHEE ve Copeland
yöntemlerinden elde edilen sıralamalardır.

Keywords

Enerji Sürdürülebilirliği, Copeland, PROMETHEE, VIKOR, Gri İlişkisel Analiz (GİA)

Ethical Statement

Çalışmamın/çalışmamızın anket içermemesi, çalışmada kullanılan verilerin internet ortamından ekipten elde edilmesi, yasalara ve insan haklarına aykırı hiçbir bilgi ve açıklama içermemesi ve herhangi bir kişi/kurum ile çıkar çatışması bulunmaması sebebiyle etik kurul izni gerektirmeyen çalışmalar arasında yer aldığını beyan ederim/ederiz.

References

• Akçakanat, Ö., Aksoy, E., & Teker, T. (2018). CRITIC ve MDL temelli EDAS yöntemi ile TR-61 bölgesi bankalarının performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(32), 1-24.
• Altaş, D., Kaspar, Ç., & Ergüt, Ö. (2012). İlişki katsayılarının karşılaştırılması: bir simülasyon çalışması. Sosyal Bilimler Metinleri, 2012(2), 1-9.
• Altıntaş, K., Vayvay, O., Apak, S., & Çobanoglu, E. (2020). An extended GRA method integrated with fuzzy AHP to construct a multidimensional index for ranking overall energy sustainability performances. Sustainability, 12(4), 1602.
• Avşar Özcan, N., Bulut, M., Özcan, E., & Eren, E. (2022). Enerji üretim yatırım alternatiflerinin değerlendirilmesinde çok kriterli karar verme yöntemlerinin istatistiksel ve analitik olarak karşılaştırması: Türkiye örneği. Journal of Polytechnic, 25(2), 519-531.
• Ayaydın, H., Durmuş, S., & Pala, F. (2017). Gri ilişkisel analiz yöntemiyle Türk lojistik firmalarında performans ölçümü. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 8(21), 76-94.
• Aydın, M. (2016). Enerji verimliliğinin sürdürülebilir kalkınmadaki rolü: Türkiye değerlendirmesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), 409-441.
• Balkaya, E., Avcı, S., & Aladağ, Z. (2021). Mühendislik mezunlarının iş bulma sürecinin çok kriterli değerlendirilmesi. Journal of Industrial Engineering, 32(3), 513-527.
• Bilgiç, S., Torğul, B., & Paksoy, T. (2021). Sürdürülebilir enerji yönetimi için BWM yöntemi ile yenilenebilir enerji kaynaklarının değerlendirilmesi. Verimlilik Dergisi, 2, 95-110.
• Bircan, H., Demir, G., & Güvendi, F. (2020). TOPSIS ve VIKOR yöntemleriyle ikinci dil seçimi. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 8(46), 313-324.
• Brodny, J., & Tutak, M. (2021). Assessing sustainable energy development in the Central and Eastern European countries and analyzing its diversity. Science of the Total Environment, 801, 149745.
• Brodny, J., & Tutak, M. (2023). Assessing the energy and climate sustainability of European Union member states: An MCDM-based approach. Smart Cities, 6(1), 339-367.
• Çalışkan, Ş. (2009). Türkiye’nin enerjide dışa bağımlılık ve enerji arz güvenliği sorunu. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, 297-310.
• Demircioğlu, M., & Coşkun, İ. T. (2018). CRITIC-MOOSRA yöntemi ve UPS seçimi üzerine bir uygulama. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27(1), 183-195.
• Dinçer, H., & Karakuş, H. (2020). Yenilenebilir enerjinin sürdürülebilir ekonomik kalkınma üzerindeki etkisi: BRICS ve MINT ülkeleri üzerine karşılaştırmalı bir analiz. Esam Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(1), 100-123.
• Doğan, H., & Yılankıran, N. (2015). Türkiye›nin enerji verimliliği potansiyeli ve projeksiyonu. Gazi University Journal of Science Part C: Design and Technology, 3(1), 375-384.
• Ecer, F., & Günay, F. (2014). Borsa İstanbul’da işlem gören turizm şirketlerinin finansal performanslarının Gri İlişkisel Analiz yöntemiyle ölçülmesi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 35-48.
• Ekin, E., & Okutan, C. (2021). PROMETHEE yöntemi ile tesis yeri seçim problemine ilişkin bir uygulama. Gaziantep Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 46-58.
• Ertuğrul, İ., & Karakaşaoğlu, N. (2009). Banka şube performanslarının VIKOR yöntemi ile değerlendirilmesi. Journal of Industrial Engineering, 20(1), 19-28.
• Faraji Abdolmaleki, S., Esfandiary Abdolmaleki, D., & Bello Bugallo, P. M. (2023). Finding sustainable countries in renewable energy sector: a case study for an EU energy system. Sustainability, 15(13), 10084.
• Gökgöz, F., & Yalçın, E. (2021). Investigating the environmental and economic performances of energy sector in OECD countries via MCDM approaches. İçinde D. SK. Ting, & A. Vasel-Be-Hagh (Ed.s) Sustaining Tomorrow. Springer Proceedings in Energy (s. 65-92). Cham: Springer International Publishing.
• Güler, E., Avcı, S., & Aladağ, Z. (2021). Türkiye’de illerin deprem hasar görebilirlik sıralamasında çok kriterli karar verme tekniklerinin başarısının Copeland yöntemi ile değerlendirilmesi. Journal of Industrial Engineering, 32(3), 414-437.
• Güler, E., Yerel Kandemir, S., Acikkalp, E., & Ahmadi, M. H. (2021). Evaluation of sustainable energy performance for OECD countries. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, 16(6), 491-514.
• International Renewable Energy Agency (IRENA) (2023). Renewable Capacity Statistics 2022. https:// www.irena.org/publications/2022/Apr/Renewable-Capacity-Statistics-2022 sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.01.2024.
• İşeri, E., & Özen, C. (2013). Türkiye’de sürdürülebilir enerji politikaları kapsamında nükleer enerjinin konumu. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 47, 161-180.
• Karık, F. (2017). Türkiye’nin enerji performansının OECD ve BRICS ülkeleri ile karşılaştırılması (Doktora tezi). https://tez.yok.gov.tr sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 08.01.2024
• Kılınç, E. C., & Şahbaz, N. (2021). Ar-Ge ve inovasyonun yenilenebilir enerji üretimi üzerindeki etkisi: Panel veri analizi. Alanya Akademik Bakış, 5(2), 1087-1105.
• Koç, E., & Kaya, K. (2015). Enerji kaynakları-yenilenebilir enerji durumu. Mühendis ve Makina, 56(668), 36-47.
• Korkmaz, Ö, & Develi, A. (2012). Türkiye’de birincil enerji kullanımı, üretimi ve gayri safi yurt içi hasıla (GSYİH) arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 1-25.
• Li, T., Li, A., & Guo, X. (2020). The sustainable development-oriented development and utilization of renewable energy industry-A comprehensive analysis of MCDM methods. Energy, 212, 118694.
• Meşin, V. (2020). Türkiye’de enerji verimliliği politikaları özelinde Konya ilindeki firmaların enerji verimliliği önem ve eğilim düzeyleri (Yüksek lisans tezi). https://acikerisim.karatay.edu.tr/ yayin/1748869&dil=0 sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 05.01.2024
• Organisation for Economic Co-Operation and Development (OECD) (2023). Primary Energy Supply. https://data.oecd.org/energy/primary-energy-supply.htm#indicator-chart sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.01.2024.
• Our World in Data (2023). Explore Data on CO2 and Greenhouse Gas Emissions. https://ourworldindata. org/co2-and-greenhouse-gas-emissions sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.01.2024. Öymen, G. (2020). Yenilenebilir enerjinin sürdürülebilirlik üzerindeki rolü. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(39), 1069-1087.
• Sağbaş, A., & Başbuğ, B. (2018). Sürdürülebilir kalkınma ekseninde enerji verimliliği uygulamaları: Türkiye değerlendirmesi. European Journal of Engineering and Applied Sciences, 1(2), 43-50.
• Samut, P. K. (2023). OECD ülkelerinin yeşil lojistik performansı ile enerji, sağlık ekonomisi ve çevre ilişkisinin analizi. Verimlilik Dergisi, Döngüsel Ekonomi ve Sürdürülebilirlik Özel Sayısı, 67-82.
• Saraswat, S. K., & Digalwar, A. K. (2021). Evaluation of energy sources based on sustainability factors using integrated fuzzy MCDM approach. International Journal of Energy Sector Management, 15(1), 267-290.
• Şenkayas, H., & Hekimoğlu, H. (2013). Çok kriterli tedarikçi seçimi problemine PROMETHEE yöntemi uygulaması. Verimlilik Dergisi, 2, 63-80.
• Şişman, B., & Eleren, A. (2013). En uygun otomobilin Gri İlişkisel Analiz ve ELECTRE yöntemleri ile seçimi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3), 411- 429.
• Tezcan, N. (2014). OECD ve BRIC ülkelerinin enerji göstergeleri açısından çok boyutlu ölçekleme analizi ile karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsü Yönetim Dergisi, 25(77), 119 - 135.
• World Bank Group (2023). World Bank National Accounts Data (GDP per capita (current US$)) https:// data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?view=map sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.01.2024.
• U.S. Energy Information Administration (2023). Today in Energy. https://www.eia.gov sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.01.2024.
• Ürün, E., & Soyu, E. (2016). Türkiye’nin enerji üretiminde yenilenebilir enerji kaynakları üzerine bir değerlendirme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, ICEBSS Özel Sayısı, 31-45.
• Zafar, S., Alamgir, Z., & Rehman, M. H. (2021). An effective blockchain evaluation system based on entropy-CRITIC weight method and MCDM techniques. Peer-to-Peer Networking and Applications, 14, 3110-3123.