BANKALARDA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI UYGULAMALARININ RAPORLAMA ÇERÇEVELERİ ve ÖNEMLİLİK BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2025, Volume: 21 Issue: 2, 586 - 609, 30.06.2025

Kezban Şimşek , Onur Şimşek

Abstract

Mevcut yaşam kalitesinin korunarak hem bugünün hem de gelecek nesillerin ihtiyaçlarının karşılanması amacına hizmet eden sürdürülebilirlik, ülkelerin, işletmelerin ve tüm insanların “ne yapılabilir” noktasında üzerinde düşünmesi gereken önemli bir konudur. Bankacılık sektörü de sürdürülebilir ekonomiye geçiş sürecinde özellikle kaynak tahsisinde kritik rol oynamaktadır. Bununla birlikte bankalar, varlık yönetimi, risk yönetimi ve ödeme sistemlerinin işleyişi gibi toplumu ve çevreyi etkileyen önemli faaliyetleri de yerine getirmektedirler. Sektörün sürdürülebilirlikte arz ettiği önem sebebiyle pek çok banka son yıllarda sürdürülebilir finans alanında strateji ve politikalar geliştirmiş, kurumsal faaliyetlerini buna göre düzenlemiş ve iyi uygulama örnekleri ortaya koymuştur. Bu çalışma ile BİST Sürdürülebilirlik endeksinde yer alan bankaların sürdürülebilirlik raporlaması uygulamalarını incelemek ve bankacılık sektöründe sürdürülebilirlik açıklamalarına ilişkin öncelikli konuları tespit etmek amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında endekste yer alan bankaların sürdürülebilirlik raporları incelenmiştir. Endekste yer alan bankaların sürdürülebilirlik raporlarında sürdürülebilirlik raporlamasında kullanılan uluslararası çerçeve, standart, ilke ve prensipleri büyük ölçüde kullandığı bulgulanmıştır. Bankacılık sektöründe öne çıkan öncelikli sürdürülebilirlik konularının ise daha çok yönetişim konuları üzerinde yoğunlaştığı, bunu sosyal konuların takip ettiği ve çevresel açıklamaların ise en son sırada yer aldığı tespit edilmiştir.

Keywords

Sürdürülebilirlik Raporlaması , Sürdürülebilirlik Raporlaması Uygulamaları , ÇSY , Önemlilik

EVALUATING SUSTAINABILITY REPORTING PRACTICES IN BANKS IN THE CONTEXT OF REPORTING FRAMEWORK AND MATERIALITY

Abstract

Sustainability, which serves the purpose of meeting the needs of both present and future generations by preserving the current quality of life, is an important issue that countries, businesses and all people should think about “what can be done”. The banking sector plays a critical role in the transition to a sustainable economy, especially in resource allocation. In addition, banks also carry out important activities that affect society and the environment, such as asset management, risk management and the functioning of payment systems. Due to the importance of the sector in sustainability, many banks have developed strategies and policies in the field of sustainable finance in recent years, organized their corporate activities accordingly and set good practice examples. This study aims to examine the sustainability reporting practices of banks included in the BIST Sustainability Index and to identify material issues regarding sustainability disclosures in the banking sector. Within the scope of the research, the sustainability reports of the banks in the index were analyzed. It was found that the sustainability reports of the banks in the index largely utilize international frameworks, standards, principles and principles used in sustainability reporting. It has been determined that the material sustainability issues in the banking sector are mostly focused on governance issues, followed by social issues and environmental disclosures are in the last place.

Keywords

Sustainability Reporting , Sustainability Reporting Practices , ESG , Materiality

References

• Accountability Principles, AA1000, 2018, https://www.accountability.org/static/6b3863943105f2a5c4d5fc96affb750d/aa1000_accountability_principles_2018.pdf sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.06.2022
• Akarçay, Ç. (2014). Sürdürülebilirlik muhasebesi standartları kurulu. Öneri Dergisi, 11(42), 1-11.
• Allen, C., Metternicht, G., & Wiedmann, T. (2016). National pathways to the Sustainable Development Goals (SDGs): A comparative review of scenario modelling tools. Environ. Sci. Policy, 6, 199–207.
• Amidjaya, P.G., & Widagdo, A.K. (2020). Sustainability reporting in Indonesian listed banks do corporate governance, ownership structure and digital banking matter? Journal of Applied Accounting Research, 21(2), 231-247.
• Aras, G., Tezcan, N., & Kutlu Furtuna, Ö. (2018). The value relevance of banking sector multidimensional corporate sustainability performance. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 25, 1062–1073.
• Bahri, M.S. (2021). Revisiting concept and development of sustainability reporting in banking research: a bibliometric approach. Ekonomi Islam Indonesia, 3(1), 1-11.
• BDDK. (2021a). Kredi tahsis ve izleme süreçlerine ilişkin rehber (2021). https://www.bddk.org.tr/Mevzuat/DokumanGetir/1041 sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 20.06.2022
• BDDK. (2021b). https://www.bddk.org.tr/Duyuru/EkGetir/902?ekId=810 sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 20.06.2022
• Brundtland Raporu. (1987). Report of the world commission on environment and development, our common future. BM.
• Buallay, A. (2019). Is sustainability reporting (ESG) associated with performance? Evidence from the European banking sector. Management of Environmental Quality, 30(1), 98-115.
• Buallay, A., Fadel, S. M., Al-Ajmi, J. S. & Saudagaran, S. (2020). Sustainability reporting and performance of MENA banks: Is there a trade-off? Measuring Business Excellence, 24(2), 197-221.
• Buallay, A., Fadel, S.M., Alajmi, J.& Saudagaran, S. (2021). Sustainability reporting and bank performance after financial crisis: Evidence from developed and developing countries. Competitiveness Review: An International Business Journal, 31(4), 747-770.
• Busco, C., Frigo, M.L., Quattrone, P. & Riccaboni, A. (2013). Towards ıntegrated reporting: Concepts, elements and principles. In Busco, C., Frigo, M.L., Riccaboni, A. & Quattrone, P. (Eds). Integrated Reporting Concepts and Cases that Redefine Corporate Accountability (pp. 21-40). New York: Springer Nature.
• CDP. (2022). Who we are. https://www.cdp.net/en/info/about-us sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 11.11.2022
• CDP Türkiye. (2022a). CDP hakkında. https://cdpturkey.sabanciuniv.edu/tr/content/hakk%c4%b1m%c4%b1zda sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 11.11.2022
• CDP Türkiye. (2022b). Çevresel raporlama el kitabı. https://cdpturkey.sabanciuniv.edu/tr/content/handbook-cdsb-cdp-tr sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 11.11.2022
• CDSP. (2022). Consolidation of CDSB. https://www.cdsb.net/ sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 11.11.2022
• Chatzitheodorou, K., Tsalis, A.T., Tsagarakis, K.P., Grigoroudis, E. & Nikolaou, I. (2021). A new practical methodology for the banking sector to assess corporate sustainability risks with an application in the energy sector. Sustainable production and consumption, 27, 1473-1487.
• CRD. (2022). https://www.integratedreporting.org/corporate-reporting-dialogue/ sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 12.11.2022
• Çıtak, Ö. & Ünlü, U. (2024). BİST’te işlem gören bankaların sürdürülebilirlik raporlarının ÇKKV yöntemi ile değerlendirilmesi, Alanya Akademik Bakış Dergisi, 8(3), 840-85.
• Dağ, M. & Kadıoğlu, D. (2021). Bankacılık sektörünün kent ekonomisine etkisi: Siirt ili örneği, Econharran Harran Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(8), 75-99.
• Demirel Arıcı, N. & Altun, N. (2018). Finansal hizmetler sektöründe finansal olmayan bilgilerin raporlanması: sürdürülebilirlik raporları üzerine ampirik bir araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(3), 578-607.
• Diener, F. & Spacek, M. (2020). The role of ‘digitalization’ in German sustainability bank reporting. International Journal o f Financial Studies, 8(16), 1-16.
• Dil Şahin, M. (2024). İşletmelerde sosyal sürdürülebilirlik. İçinde E. Akay & N. Palabıyık (Ed.). Sürdürülebilir yönetim (s. 23-58), Gaziantep: Özgür Yayın-Dağıtım Co. Ltd.
• Ecer, F. (2019). Özel sermayeli bankaların kurumsal sürdürülebilirlik performanslarının değerlendirilmesine yönelik çok kriterli bir yaklaşım: Entropi-aras bütünleşik modeli. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(2), 365-390.
• EFRAG. (2024). About sustainability reporting. https://www.efrag.org/en/sustainability-reporting/about-sustainability-reporting, sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.09.2024
• European Commission. (2023). https://finance.ec.europa.eu/capital-markets-union-and-financial-markets/company-reporting-and-auditing/company-reporting/corporate-sustainability-reporting_en, sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.09.2024
• European Commission. (2024). https://finance.ec.europa.eu/capital-markets-union-and-financial-markets/company-reporting-and-auditing/company-reporting/corporate-sustainability-reporting_en#legislation, sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.09.2024
• Farneti, F. & Guthrie, J. (2009). Sustainability reporting by Australian public sector organisations: Why they report. Accounting Forum, 33, 89–98.
• Gök, İ.Y. & Gökşen, H. (2020). Bankaların sürdürülebilirlik endeksine dahil edilmelerinin hisse senedi getirileri üzerindeki etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 11(26), 89-106.
• Gray, R. (2010). A re-evaluation of social, environmental and sustainability accounting: an exploration of an emerging trans-disciplinary field? Sustainability Accounting, Management and Policy Journal, 1(1), 11-32.
• GRI. (2022). https://www.globalreporting.org/about-gri/mission-history/, sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 11.11.2022
• IFC. (2007). Banking on sustainability: Financing environmental and social opportunities in emerging markets. http://documents.worldbank.org/curated/en/434571468339551160/Banking-on-sustainability-financing-environmental-andsocial-opportunities-in-emerging-markets sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 11.11.2022
• IFRS Foundation. (2024). https://www.ifrs.org/groups/international-sustainability-standards-board/ sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.07.2024
• IR. (2022). About us. https://www.integratedreporting.org/the-iirc-2/ sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 11.11.2022
• IR Türkiye. (2022). Entegre raporlama Türkiye hakkında. http://entegreraporlamatr.org/tr/hakkimizda/biz-kimiz.aspx sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 11.11.2022.
• Islam, J. (2020). Sustainability reporting of banking companies in Bangladesh: a study on environmental aspect. Canadian Journal of Business and Information Studies, 2(2), 35-44.
• Jan, A., Marimuthu, M., Pisol, M., Isa, M.M., & Albinsson, P.A. (2018). Sustainability practices and banks financial performance: A conceptual review from the ıslamic banking ındustry in Malaysia. International Journal of Business and Management, 13(11), 61-88.
• KAP. (2022). Endeksler. https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 06.06.2022.
• KGK. (2024). Sıkça sorulan sorular. https://www.kgk.gov.tr/surdurulebilirlik-sss sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 12.10.2024.
• Khan, H.Z., Bose, S., Mollik, A.B. & Harun, H. (2021). “Green washing” or “authentic effort”? An empirical investigation of the quality of sustainability reporting by banks. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 34(2), 338-369.
• Kılıç, B.N. (2022). Bankacılıkta sürdürülebilirlik. https://blog.lexpera.com.tr/bankacilikta-surdurulebilirlik/#fn8 sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 20.06.2022
• Knežević, G., Pavlović, V. & Stevanović, S. (2018). Upgrading waste management and sustainability reporting in banking ındustry – evidence from Serbia. Industrija, 46(3), 163-183.
• Kolk, A. (2008). Sustainability, accountability, and corporate governance: Exploring multinationals’ reporting practice. Business Strategy and the Environment, 18, 1–15.
• Kumar, K., & Prakash, A. (2019). Examination of sustainability reporting practices in Indian banking sector. Asian Journal of Sustainability and Social Responsibility, 4(2), 1-16.
• OECD. (2001). Policies to enhance sustainable development meeting of the OECD Council at ministerial level. https://www.oecd.org/greengrowth/1869800.pdf sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 14.06.2022
• Ozmehmet, E. (2008). Dünyada ve Türkiye sürdürülebilir kalkınma yaklaşımları. Journal of Yaşar University, 3(12), 1853-1876.
• Perrini, F. & Tencati, A. (2006). Sustainability and stakeholder management: The need for new corporate performance evaluation and reporting systems. Business Strategy and the Environment, 15, 296–308.
• PRI. (2022). https://www.unpri.org/about-us/what-are-the-principles-for-responsible-investment sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 12.11.2022
• Türkiye Sürdürülebililik Raporlama Standartları (TSRS) Uygulama Kapsamına İlişkin Kurul Kararı. T.C. Resmî Gazete, 32414, 29 Aralık 2023.
• Saban, M., Küçüker, H. & Küçüker, M. (2017). Kurumsal sürdürülebilirlik ile ilgili raporlama çerçeveleri ve sürdürülebilir raporlamada muhasebenin rolü. İşletme Bilimi Dergisi (JOBS), 5(1), 101-115.
• Sardianou, E., Stauropoulou, A., Evangelinos, K. & Nikolaou, I. (2021). A materiality analysis framework to assess sustainable development goals of banking sector through sustainability reports. Sustainable Production and Consumption, 27,1775–1793.
• SASB. (2022a). The sustainability reporting ecosystem. https://www.sasb.org/about/sasb-and-other-esg-frameworks/ sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 14.06.2022
• SASB. (2022b). About us. https://www.sasb.org/about/ sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 11.11.2022 Savsar, C. (2023). Bankalarda çevresel sürdürülebilirlik raporlaması: BİST sürdürülebilirlik endeksinde yer alan bankalarda bir araştırma. Malatya Turgut Özal Üniversitesi İşletme ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(2), 244-264.
• SDG Compass. (2015). The guide for business action on the SDGs. https://sdgcompass.org/wp-content/uploads/2015/12/019104_SDG_Compass_Guide_2015.pdf sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 12.06.2022
• Sethi, P.S., Martell, T.F. & Demir, M. (2017). An evaluation of the quality of corporate social responsibility reports by some of the world’s largest financial ınstitutions. J Bus Ethics, 140, 787–805.
• TBB. (2021). Bankacılık sektörü için sürdürülebilirlik kılavuzu. https://www.alomaliye.com/wp-content/uploads/2021/03/bankacilik-sektoru-surdurulebilirlik.pdf sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 12.06.2022
• TCFD. (2022). About. https://www.fsb-tcfd.org/about/ sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 12.11.2022
• PRI (2016). The Companies Act 2006: Articles of association of PRI association. https://www.unpri.org/Uploads/g/e/r/2016-11-14-Articles-of-Association-of-PRI-Association-.pdf sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 12.11.2022
• Toppinen, A., Li, N., Tuppura, A. & Xiong, Y. (2012). Corporate responsibility and strategic groups in the forest‐based ındustry: Exploratory analysis based on the global reporting ınitiative (GRI) framework. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 19, 191–205.
• TSRS 1. (2023). Sürdürülebilirlikle ilgili finansal bilgilerin açıklanmasına ilişkin genel hükümler. Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu.
• UNEP FI. (2022). https://www.unepfi.org/about/about-us/history/ sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 12.11.2022
• UNGC. (2022).Who we are. https://unglobalcompact.org/what-is-gc sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 12.11.2022
• UNPRI. (2022). https://www.unpri.org/about-us/what-are-the-principles-for-responsible-investment sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 12.11.2022
• Uzden, K. & Bozkurt, Ö. (2023). Türkiye’de faaliyet gösteren bankaların sürdürülebilirlik faaliyetlerinin incelenmesine yönelik bir araştırma. Stratejik Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 185-210.
• VRF. (2022). https://www.valuereportingfoundation.org/resources/resources-overview/#integrated-reporting-framework sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 14.06.2022
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. https://www.researchgate.net/publication/259828893_Learning_about_Qualitative_Document_Analysis sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 18.06.2022
• WEPs Uygulama Rehberi. (2017). Global compact network Türkiye. İstanbul: İmak Ofset Basım Yayın.
• TC Ticaret Bakanlığı. (2021). Yeşil Mutabakat Eylem Planı. https://ticaret.gov.tr/data/60f1200013b876eb28421b23/MUTABAKAT%20YE%C5%9E%C4%B0L.pdf sayfasından erişilmiştir. Erişim tarihi: 12.11.2022