TÜRKİYE VE AB ÜLKELERİNDE AR-GE HARCAMALARI EKONOMİK BÜYÜMEYİ ETKİLİYOR MU?

Year 2025, Volume: 21 Issue: 3, 959 - 976, 30.09.2025

Zekiye Örtlek

Abstract

Çalışmanın amacı, 2012-2020 dönemi için Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) üyesi 24 ülkede Ar-Ge harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki ilişkiyi tespit etmek ve elde edilen bulgular doğrultusunda politika önerileri sunmaktır. Bu ilişkinin analizinde Arellano ve Bover/Blundell ve Bond'un iki aşamalı Sistem Genelleştirilmiş Momentler Modeli (Sistem GMM) kullanılmıştır. Analiz kapsamında değerlendirilen göstergeler arasında kişi başına gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) oranı, Ar-Ge harcamaları, karbondioksit (CO2) emisyonları, bilgi ve iletişim teknolojileri (BİT) ihracatı, işgücüne katılım oranı ve okullaşma oranı bulunmaktadır. Öncelikle bu değişkenler arasında korelasyon ilişkisi incelenmiş ve ardından Ar-Ge harcamaları, CO2 emisyonları, BİT ihracatı, işgücüne katılım oranı ve okullaşma oranının kişi başına GSYH oranı ile olan ilişkisi Sistem GMM yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Bu analizde kişi başına GSYH oranında meydana gelen artışın Ar-Ge harcamaları üzerinde negatif bir etkiye sahip olduğunu ve bu etkinin istatistiksel olarak anlamlı (0.044) olduğunu ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar, Ar-Ge harcamalarının ekonomik büyümeye olan katkısının her zaman pozitif olmayabileceğini ve bu ilişkinin ülkelerin ekonomik yapıları, inovasyon kapasitesi ve Ar-Ge yatırımlarının etkinliği gibi faktörlere bağlı olarak değişebileceğini göstermektedir.

Keywords

Ar-Ge , İnovasyon , Ekonomik Büyüme , Sistem GMM

DO R&D EXPENDİTURES IMPACT ECONOMİC GROWTH İN TURKEY AND EU COUNTRİES

Abstract

The aim of the study is to determine the relationship between R&D expenditures and economic growth in Turkey and 24 European Union (EU) member countries for the period 2012-2020 and to provide policy recommendations in line with the findings. Arellano and Bover/Blundell and Bond's two-stage System Generalized Moments Model (System GMM) is used to analyze this relationship. The indicators considered in the analysis include gross domestic product (GDP) per capita, R&D expenditures, carbon dioxide (CO2) emissions, information and communication technologies (ICT) exports, labor force participation rate and schooling rate. First, the correlation relationship between these variables is examined and then the relationship between R&D expenditures, CO2 emissions, ICT exports, labor force participation rate and schooling rate and GDP per capita ratio is analyzed using the System GMM method. This analysis reveals that an increase in the GDP per capita ratio has a negative effect on R&D expenditures and this effect is statistically significant (0.044). These results suggest that the contribution of R&D expenditures to economic growth may not always be positive and this relationship may vary depending on factors such as the economic structures of countries, innovation capacity and the efficiency of R&D investments.

Keywords

R&D , Innovation , Economic Growth , System GMM

References

• Kaynakça Acar, Y. & Kesici, İ. (2024). The ımpact of R&D expenditures on economic growth in Türkiye: New evidence from machine learning method. Verimlilik Dergisi, 107-118.
• Altın, O. & Kaya, A. (2009). Türkiye’de ar-ge harcamaları ve ekonomik büyüme arasındaki nedensel ilişkinin analizi. Ege Akademik Bakış, 9(1), 251-259.
• Aghion, P. & Howitt, P. (2005). Growth with quality-improving innovations: An integrated framework. Handbook of Economic Growth, 1, 67-110.
• Altıntaş, H. & Mercan, M. (2015). Ar-Ge harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri üzerine yatay kesit bağımlılığı altında panel eşbütünleşme analizi. Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, 70(2), 345-376. Bozkurt, C. (2015). R&D expenditures and economic growth relationship in Turkey. International Journal of Economics and Financial Issues, 5(1), 188-198.
• Çalışkan, Ş., Karabacak, M. & Meçik, O. (2018). Türkiye’de uzun dönemde eğitim ve sağlık harcamaları ile ekonomik büyüme ilişkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(1), 75-96.
• Çütçü, İ. & Bozan, T. (2019). İnovasyon ve ekonomik büyüme ilişkisi: G7 ülkeleri üzerine panel veri analizi/The relationship between ınnovation and economic growth: Panel data analysis on G7 countries. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 3(2), 289-310.
• Dritsaki, M. & Dritsaki, C. (2023). R&D expenditures on innovation: A panel cointegration study of the EU countries. Sustainability, 15(8), 6637.
• Embassy of Sweden (2023). http://www.swedenabroad.se/Page____50008.aspx, sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 17.10.2023.
• Ersoy, G. & Karşıyakalı, B. (2022). The effect of globalization on poverty: The case of Turkey. Journal of Economics and Administrative Sciences, 23(2), 502-517.
• Goel, R. K. & Ram, R. (1994). Research and development expenditures and economic growth: A cross-country study. Economic Development and Cultural Change, 42(2), 403-411.
• Gülmez, A. & Yardımcıoğlu, F. (2012). OECD ülkelerinde ar-ge harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel eşbütünleşme ve panel nedensellik analizi (1990-2010). Maliye Dergisi, 163(1), 335-353.
• Güneş, H. (2019). Ar-Ge harcamaları ile ekonomik büyüme ilişkisi: OECD ülkeleri için panel veri analizi. Sakarya İktisat Dergisi, 8(2), 160-176.
• Islam, M. Z., Rahaman, S. H. & Chen, F. (2024). How do R&D and remittances affect economic growth? Evidence from middle-income countries. Heliyon, 10(9).
• Khan, S. & Pazir, D. (2023). Innovation, economic growth, and ınequalities: A panel dynamic threshold analysis for dynamic economies. Annals of Financial Economics, 2350004.
• Kim, J. W. (2011). The economic growth effect of R&D activity in Korea. Korea and the World Economy, 12(1), 25-44.
• Özcan, B. & Arı, A. (2014). Araştırma-geliştirme harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi: Panel veri analizi. Maliye Dergisi, 166(1), 39-55.
• Özer, M. & Çiftçi, N. (2009). Ar-Ge tabanlı içsel büyüme modelleri ve ar-ge harcamalarının ekonomik büyüme üzerine etkisi: OECD ülkeleri panel veri analizi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(16), 219-240.
• Öztürk, Z., & Öz, D. (2016). The relationship between energy consumption, income, foreign direct investment, and CO2 emissions: the case of Turkey. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 269-288.
• Samimi, A. J. & Alerasoul, S. M. (2009). R&D and economic growth: New evidence from some developing countries. Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 3(4), 3464-3469.
• Segerstrom, P. S. (2000). The long-run growth effects of R&D subsidies. Journal of Economic Growth, 5(3), 277-305.
• Tay Bayramoğlu, A. & Yıldırım, E. (2017). The relationship between energy consumption and economic growth in the USA: A non-linear ARDL bounds test approach. Energy and Power Engineering, 9(3), 170-186.
• Tolgay, C. & Çakır, Ö. (2022). Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin genç işsizliğine yönelik algıları üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(4), 1680-1707.
• Tung, Le T. & Le Hoang, N. (2023). Impact of R&D expenditure on economic growth: Evidence from emerging economies. Journal of Science and Technology Policy Management. Journal of Science and Technology Policy Management, 15(3), 636-654.
• Ulku, H. (2004). R&D, Innovation, and economic growth: An empirical analysis. https://ssrn.com/abstract=879010
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2020). İleri panel veri analizi stata uygulamalı, (4. Baskı), Beta Yayınları.
• Yıldırım, D. Ç. & Kantarcı, T. (2018). Araştırma geliştirme harcamaları ve ekonomik büyüme ilişkisi üzerine bir panel veri analizi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(5), 661-670.
• Zachariadis, M. (2004). R&D-induced growth in the OECD? Review of Development Economics, 8(3), 423-439.
• WIPO (2023). https://www.wipo.int/ipstats/en/ sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.10.2023.
• World Bank (2023). https://databank.worldbank.org/ sayfasından erişilmiştir. Erişim Tarihi: 10.10.2023.