OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNE GÖRE OKUL ÖNCESİ KADEMESİNDEKİ OKUL YÖNETİCİLERİNİN İDEAL YÖNETSEL ÖZELLİKLERİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 45 - 57, 30.06.2024

Semih Tat

Öz

Bu araştırmanın amacı, okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerine göre okul öncesi kurum yöneticilerinin ideal yönetsel özelliklerini ortaya koymak ve bu özelliklerin okula, öğrenci ve öğretmenlere olan yansımalarının da nasıl olduğunu ortaya çıkarmak hedeflenmiştir. Okul öncesi dönemde çocukların bilişsel, sosyal-duygusal ve fiziksel gelişimleri hızla devam etmektedir. Bu nedenle, okul öncesi eğitimin etkili bir yönetim sistemiyle desteklenmesi, çocukların gelişim alanlarını desteklemek için hayati öneme sahiptir. Araştırmada, okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan yöneticilerin ideal yönetsel özelliklerini derinlemesine incelemek amaç edinildiğinden nitel araştırma yöntemi içinde yer alan olgubilim deseni tercih edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2022-2023 eğitim öğretim yılında MEB’e bağlı, Düzce ilinde okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan 10 okul öncesi öğretmeni oluşturmaktadır. Verileri toplamak için yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada elde edilen veriler ışığında üç ana tema altında bulgulara ulaşılmıştır. Bunlar, “İdeal Okul Öncesi Yöneticisinin Yönetsel ve Kişisel Özellikleri”, “İdeal Yönetsel Özelliklerinin Okula Yansıması” ve “İdeal Okul Öncesi Yöneticisinin Sunduğu Destek Türleri ve Kaynaklar” şeklindedir. Bulgulara bakıldığında okul öncesi yöneticisinden beklenen ideal yönetsel özellikler kapsamında en belirgin faktörler “pedagojik yeterlikler” ve “iletişim becerileri” olarak ortaya çıkmıştır. Genel olarak okula yansımasına bakıldığında ise ideal okul öncesi yöneticisinin sorunları çözen, katılımcılığa teşvik eden ve bu doğrultuda okulun gelişmesini sağlayan kişi olarak kabul edildiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Okul Öncesi Eğitim, İdeal Yönetici, Yönetsel Özellikler

Etik Beyan

Düzce Üniversitesi Bilimsel Yayın ve Etik Kurulu’ndan etik izin; Düzce İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden araştırma ve veri toplama izni alınmıştır.

Kaynakça

• Aksoyalp, Y. (2010). 21. yüzyılda okul yöneticisinin niteliği: öğretim liderliği. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 140-150.
• Arar, K. & Oplatka, I. (2023). Eğitimde liderlik: Model, teori ve uygulama (Çeviri editörü: Selahattin Turan). Elazığ: Asos Yayınları
• Aslan, Ü. (2013). Okul müdürlerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin iş doyumu arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Babaoğlan, E., Nalbantı, A. ve Çelik, E. (2017). Okul başarısına okul yöneticisinin etkisine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 93-109.
• Bilge, B. ve Aslanargun, E. (2018). Öğretmenlerin mesleki gelişimleri ve okul müdürlerinin katkı düzeyleri. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 278-303.
• Bozbayındır, F. ve Alev, S. (2020). Okul yöneticilerinin okul gelişim modeli ile ilgili görüşleri. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(24), 2640-2673.
• Bursalıoğlu, Z. (2009). Eğitim yönetiminde teori ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
• Can, E. ve Kılıç, Ş. (2021). Okul öncesi eğitimin genel görünümü: okul yöneticileri bağlamında bir değerlendirme. Yaşadıkça Eğitim, 35(2), 333-366.
• Can-Yaşar, M. ve Aral, N. (2010) Yaratıcı düşünme becerilerinde okul öncesi eğitimin etkisi. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 3(2), 201-209.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Durkut, N. E. (2023). Okulöncesi müdürlerinin çocukların sosyal ve duygusal becerilerini desteklemek için uyguladıkları stratejiler. International Academic Social Resources Journal, 8(53), 3641- 3650.
• Durukan, H. ve Bayındır, A. (2018). Okul öncesi eğitim yöneticilerinin liderlik rollerini gerçekleştirme düzeylerinin öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 14(4), 376-388.
• Emiroğlu, O. (2017). Öğretmen motivasyon kaynaklarına ilişkin okul yöneticisi ve öğretmen görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Yakın Doğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Lefkoşa.
• Erarslan, H. (2022). Okul müdürlerinin sergilemiş olduğu vizyoner liderlik davranışları ile öğretmenlerin motivasyonu arasındaki ilişki: Adıyaman örneği. Temel Eğitim Dergisi, 16, 28-41.
• Hargreaves, A. & Fullan, M. (2012). Professional capital: Transforming teaching in every school. Teachers College Press.
• Kazak, E. ve Yıldırım, Z. (2022). Öğretmenlerin gözüyle ideal yöneticilerin özellikleri ve ideal yönetici olmanın önündeki engeller. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi (ULED)/ International Journal of Leadership Training (IJOLT), 6(2), 1-14.
• Kocabaş, İ. ve Karaköse, T. (2005). Okul müdürlerinin tutum ve davranışlarının öğretmenlerin motivasyonuna etkisi (özel ve devlet okulu örneği). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(1), 79-93.
• Kocabıyık, O. (2015). Olgubilim ve gömülü kuram: bazı özellikler açısından karşılaştırma. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66.
• Koçer, M.C. ve Bostancı, A.B. (2021). Okul yöneticilerinin vizyoner liderlik yeterlikleri ile öğretmenlerin işe tutkunlukları arasındaki ilişki. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 8(2), 119-143
• Köyebakan, A. (2020). Öğretmenlerin okul yöneticilerinden beklentileri (Denizli ili Kale ilçesi örneği). Tezsiz Yüksek Lisans Projesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Leithwood, K. & Jantzi, D. (1999). The effects of transformational leadership on organizational conditions and student engagement with school. Journal of Educational Administration, 38(2), 112-129.
• Özgenel, M. ve Aktaş, A. (2020). Okul müdürlerinin liderlik stillerinin öğretmen performansına etkisi. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 1-18.
• Polat, S., Uğurlu, C. T. ve Bilgin-Aksu, M. (2018). Okul yöneticilerinin kendi mesleki gelişimleri ve okulu geliştirmeye yönelik liderlik davranışlarına ilişkin görüşleri. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi-Journal of Qualitative Research in Education, 6(1), 205-224.
• Sağır, M. ve Parlak, F. (2018). Okul yöneticilerinin iletişim becerileri ile örgütsel güven arasındaki ilişki. Ekev Akademi Dergisi, 76, 165-185.
• Serdaroğlu, H.U. (2019). Okul öncesi eğitim ortamlarının kalitesi ile çocukların dil gelişim düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Siraj-Blatchford, I., & Manni, L. (2008). Effective leadership in the early years sector: the ELEYS study. Institute of Education, University of London.
• Tanrıöğen, A. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Yenen, E. T. (2022). Öğretmenlerin mesleki yeterliklerini etkileyen faktörler. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(1), 27-45.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, C. D. (2018). Okul öncesi eğitim kurumlarının yönetiminde yaşanan zorlukların değerlendirilmesi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 95-102.