ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİ İLE İŞE ANGAJE OLMA DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 26 - 38

Mahmut Sağır , Tuğba Tatli Cömert

Öz

Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile işe angaje olma düzeyleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmada betimsel tarama türlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini 2022-2023 öğretim yılında Kahramanmaraş ilinde resmi liselerde görev yapan toplam 7365 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmanın örnekleminde ise evrenden “Küme Örnekleme” yöntemiyle belirlenen 454 öğretmen yer almaktadır. Araştırmada öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerini belirlemek için Maslach ve Jackson (1981) tarafından geliştirilen ve Şahin ve İnce (2014) tarafından Türkçeye uyarlanan “Mesleki Tükenmişlik Envanteri kullanılmıştır. Öğretmenlerin işe angaje olma düzeylerini belirlemek için (UWES: Utrecht Work Engagement Scale) Schaufeli vd., (2002) tarafından geliştirilen ve Köse (2015) tarafından Türkçeye uyarlanan “İşe Angaje Olma Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırma sonunda öğretmenlerin işe angaje olma düzeyleri ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasında negatif yönde orta düzeyde anlamlı ilişki olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile işe angaje olma düzeyleri arasındaki ilişkinin tükenmişlik ölçeğinin alt boyutlarından duygusal tükenme boyutunda negatif yönde orta düzeyde, duyarsızlaşma boyutunda yine negatif yönde orta düzeyde, kişisel başarı boyutunda pozitif yönde ve düşük düzeyde anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri, öğretmenlerin işe angaje olma düzeylerini % 44.3 oranında yordadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğretmen, mesleki tükenmişlik, işe angaje olma

Kaynakça

• Akkoç, İ., & Tunç, H. (2015). Örgüt çalışanlarının tükenmişlik düzeylerinin araştırılması. Balıkesir İl Milli Eğitim Müdürlüğü Örneği, Balıkesir University Journal of Social Sciences Institute, 18.34.
• Arslan, E. T & Demir, H. (2017) İşe Angaje Olma ve İş Tatmini Arasındaki İlişki: Hekim Ve Hemşireler Üzerine Nicel Bir Araştırma. Yönetim ve ekonomi Dergisi, 24(2) Doi Number: 10.18657/yonveek.335232
• Akten, S. (2007). Rehber öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Amasralı, A. & Aslan, H.(2017). Ortaokul ve lise matematik öğretmenlerinin örgütsel sinizm tutumları ile mesleki tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişki (Amasya ili örneği).Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, 64-92.
• Ardıç, K., & Polatcı, S. (2009). Tükenmişlik sendromu ve madalyonun öbür yüzü, isle bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(1), 21- 46.
• Arslan, E. T., & Demir, H. (2017). İşe angaje olma ve iş tatmini arasındaki ilişki, Hekim ve hemşireler üzerine nicel bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(2), 371-389.
• Atcıoğlu, E. (2018). Okulların etkililik düzeyleri ile çalışanların işe angaje olma düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bakker, A. B.,Schaufeli, W. B., Leiter M. P. &Taris. T. W. (2011). Work engagement, an emerging concept in occupational health psychology.Work & Stress, 22(3), ss. 187-200.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Structural solution using molecular dynamics, fundamental sand a casestudy of epoxy-silicainter face. International Journal of Solidsand Structures, 48 (14–15), 2131-2140.
• Büyüköztürk, Ş. Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş., & Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Cemaloğlu, N., & Şahin, D. E. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2), . 465-484.
• Coşkun, M. K. (2007). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerinin tükenmişlik düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-14.
• Çınar, F. (2015). Din kültürü ve ahlak bilgisi ve imam hatip lisesi meslek dersleri öğretmenlerinin tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 235-282.
• Çiçek, G. (2018). Lise öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik ve iş doyumu düzeyleri üzerine bir çözümleme, Siirt örneği,[Yüksek Lisans Tezi], Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dağlı, A.,& Gündüz, H. (2008). Yatılı ilköğretim bölge okullarında görev yapan yönetici ve öğretmenlerin tükenmişlik düzeyleri (Diyarbakır İli Örneği). DÜ Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 10,(2) 12-35.
• Gülbahar, B. (2020). Öğretmenlerin yönetici desteği, işe angaje olma, okul etkililiği ve iş doyumu algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Social Sciences Studies Journal, (e-ISSN:2587-1587, 6 (63), 2277-2299.
• Girgin, G., (2010). Öğretmenlerde Tükenmişliğe Etki Eden faktörlerin Araştırılması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(32), 31-48.
• Şahin, A. E.,&İnce, N. B. (2015). Maslach tükenmişlik envanteri-eğitimci formunu türkçe’ye uyarlama çalışması. Journal of Measurement and Evaluation in Education and Psychology ,6 (2), 0-0.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi.Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kızılkaya, S. (2023). Hemşirelik İş Rotasyonu Stres Düzeyinin İşe Angaje Olma Üzerine Etkisi: Medeni Durumun Düzenleyici Rolü, Journal of Business Research-Turk, 15 (3), 2391-2401.
• Köse, A. (2015). İşe Angaje Olma İle Örgütsel Destek Algısı ve Örgüt İklimi Arasındaki İlişki (Kahramanmaraş İli Örneği). Doktora Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köse, A. (2016). Öğretmenlerin işe angaje olmalarında demografik özelliklerinin rolü.TurkishJournal of Education, 5(4), 255-264.
• Köse, A. (2016a). Theımpact of demographicfeatures on teachers’ workengagement.TurkishJournal of Education, 5 (4), 255-264.
• Köse, A.,& Uzun, M. (2018). Therelationshipbetweenworkengagementandperceivedorganizationaljustice. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 24(3), 483-528.
• Maslach, C. &Goldberg, J. (1998).Prevention of burnout,newperspectives.AppliedandPreventivePsychology, 7(1),63-74.
• Maslach, C.,& Jackson, S. E. (1984). Burnout in Organizational settings. Applied Social Psychology Annual, 5, 133-153.
• Maslach C, & Leiter M. P.(1997). The Truth About Burnout. San Francisco, Jossey-Bass.
• Moç, T., & Erçetin, Y. (2023). Mobbingin işe angaje olmaya etkisi. 2 nd International Conference on Scientific and Academic Research. March 14-16, 2023. Konya, Türkiye.
• Özkalp, E.,& Meydan, B. (2015), Schaufeli ve Bakkertarafindan geliştirilmiş olan İşe Angaje Olma ölçeğinin Türkçe’de güvenilirlik ve geçerliliğinin analizi ISGUC.The Journal of Industrial Relations and Human Resources, 17(3), 1-19.
• Schaufeli, W. B. (2015). Engaging leadership in the job demands-resources model. Career Development International, 20(5), 446-463.
• Schaufeli, W. B. Salanova, M.,González-Romá, V., &Bakker, A. B. (2002), The measurement of engagement and burnout, a two sample confirmatory factor analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3,(1) 71–92.
• Schaufeli, W. B.,&Bakker, A. B. (2004). Job demands, job resources, and their Relationship with burnout and engagement, A Multi-Sample Study.Journal of Organizational Behavior, 25(3), 293-315.
• Yaman Kahyaoğlu, D. & Keklik Okul, F. (2019). Algılanan Örgütsel Destek ve İşe Angaje Olma Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Sağlık Sektöründe Bir Araştırma. International Social Sciences Studies Journal, 5(43): 4701-4713.
• Yılmaz, R. (2019). Örgütsel Destek Algısının İşe Angaje Olma Üzerindeki Etkisi: Konya Sanayi İşletmeleri Örneği, Journal Of Social, Humanities and Administrative Sciences, 5(19): 894-901.