Öğretmenlik Kariyer Basamakları Hakkında Öğretmen Görüşleri

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 2, 53 - 67, 31.12.2022

Tuncay Yavuz Özdemir , Abdulvahap Doğan , Murat Demirkol

Öz

Son dönemlerde bazı sosyal medya mecralarında Öğretmenlik Kariyer Basamaklarına ilişkin ciddi eleştiriler olmuştur. Bu durum yazılı ve görsel medyaya yansımış ve ardından ülkemizin politik gündeminde de yer almaya başlamıştır. Bu çalışmanın amacı 14 Şubat 2022 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 7354 sayılı kanunda 6. Maddesinde yer alan Öğretmenlik Kariyer Basamaklarına ilişkin öğretmen görüşlerini incelemektir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden olgubilim (fenomenolojik) deseniyle yürütülmüştür. Çalışmada katılımcılar olasılıklı örnekleme desenlerinden ölçüt (kriter) örnekleme yöntemi kullanılarak tespit edilmiştir. Nitel araştırmalarda kullanılan ölçüt örneklemede, katılımcılar araştırmacı tarafından hazırlanan önem ölçütlerine göre belirlenebilir. Çalışmanın katılımcıları 2022-2023 yılında Elazığ ili merkez ilçesinde farklı okullarda görev yapan beş yönetici, beş uzman öğretmen, beş sınıf öğretmeni ve beş branş öğretmeni olmak üzere toplam 20 öğretmenden oluşmaktadır. Veri toplama aracında yer alan taslak görüşme soruları araştırmanın amacına uygun olarak hazırlanmış ve alan uzmanlarının görüşleri de alınarak beş soru olacak şekilde belirlenmiş ve oluşturulan yarı yapılandırılmış görüşme formu yüz yüze görüşmeler yapılarak uygulanmıştır. Bu kapsamda öğretmenlerin Öğretmenlik Meslek Kanununda yer alan Öğretmenlik Kariyer Basamaklarına ilişkin görüşleri, Öğretmenlik Kariyer Basamakları uygulamasına gerek olup olmadığına ilişkin görüşleri, Öğretmenlik Kariyer Basamakları uygulama (sınav, eğitim vb.) yöntemleri hakkındaki görüşleri, uygulanmasına ilişkin önerileri ve Öğretmenlik Kariyer Basamaklarının uygulanması sonucunda kazanılan özlük haklarına ilişkin görüşleri hakkında bilgi edinilmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler içerik analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; öğretmenlerin sınav uygulamasına yerine kıdeme dayalı bir kariyer sisteminin gerekli gördükleri, uygulanan eğitimin ve sınavın mesleki gelişime katkı sağlamayacağı belirlenmiştir. Bununla birlikte öğretmenlik kariyer basamakları uygulamalarına karşı, elde edilen getirilerin yetersiz olması ve emekliliğe yansımıyor olması nedeniyle olumsuz bir algı söz konusudur. Mesleki gelişime katkı sağlayacak ve yüz yüze yürütülecek hizmetiçi eğitim faaliyetlerinin ve lisansüstü eğitimin kariyer basamakları uygulamalarında gerekli olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Öğretmenlik Meslek Kanunu, Öğretmenlik Kariyer Basamakları, Kariyer Uygulamaları

Kaynakça

• 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanununun, 43. Madde
• 5204 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu ve Devlet Memurları Kanununda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun, 1. Madde
• 7354 sayılı Öğretmenlik Meslek Kanunu, 6. Madde
• Altan, M.Z., Özmusul, M. (2022). Geleceğin Türkiye’sinde Öğretmen Refahı: Öğretmenlik Meslek Kanununun Kayıp Parçası, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi AKEF) Dergisi, 4(1), 24-42.
• Artan, S. (1995). Endüstri işletmelerinde yöneticilerin yetiştirilmesi ve Türkiye’de uygulama. Eskişehir: İTİA Yayınları No:172/107.
• Aydın, B. (2007). Öğretmenlik mesleğindeki kariyer basamaklarına ilişkin öğretmen görüşleri ve bu görüşlerin bireysel değişkenlere göre incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İzmir
• Bakioğlu, A. ve Banoğlu, K. (2013). Öğretmenlikte Kariyer Basamakları Uygulamasına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Metaforlar ve Sosyal Ağ Analizi Yöntemiyle İncelenmesi M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi Yıl: 2013, Sayı: 37, Sayfa: 28-55
• Bek, Y. (2007). Öğretmenin Toplumsal/ Mesleki Rolleri ve Statüsü. Yüksek Lisans Dönem Projesi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Edirne
• Bilen, M. (1996). Plandan Uygulamaya Öğretim. Ankara: Aydan Matbaası.
• Büyüköztürk, Ş. (2012) Örnekleme Yöntemleri, http://cv.ankara.edu.tr/duzenleme/kisisel/dosyalar /21082015162828.pdf
• Cerit, Y. (2021). Örgütsel Davranış, Cerit,Y. Editör, Örgütsel Davranış, (27-79) Elazığ: Asos Yayıncılık
• Cımbız, A.T. ve Küçüker, E. (2015). Öğretmenlik Kariyer Basamakları Uygulamasının Okuldaki Etkilerine İlişkin Öğretmenlerin Görüşleri Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(38) 689-701
• Çelikten, M., Şanal, M. ve Yeni, Y. (2005) Öğretmenlik Mesleği ve Özzellikleri Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.19, ss.207-238
• Çelikten, M. (2008). Öğretmenlik Mesleğinde Yeni Model Arayışları, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (19), 189-195 Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/susbed/issue/61795/924209
• Demir, S.B (2011). Öğretmen Kariyer Basamakları Uygulamasının Öğretmenler Tarafından Değerlendirilmesi, Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama 2(3), Yaz, 53-80
• Deniz, B. (2009). Kariyer Basamakları Uygulamasının Öğretmen Motivasyonuna Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul
• Doğan, N.Canatan (2022). Öğretmenlik Meslek Kanunu’na Yönelik Öğretmen ve Yönetici Görüşleri, Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Eğitim Bir Sen (2022). Basın Açıklaması, https://www.ebs.org.tr/manset/5566/meslek-kanunu-teklifiyle-ilgili-gorus-ve-onerilerimizi-yetkililerle-paylastik
• European Commission/EACEA/Eurydice, 2018. Avrupa'da Öğretmenlik Kariyeri: Erişim, Devamlılık ve Destek. Eurydice Report. Luxembourg: Publications Office of the European Union
• Gümüşeli, A. (2005). Öğretmenlikte kariyer sistemine yapılan eleştiriler. Artı@eğitim Dergisi, Ekim, 14,
• Gündoğdu, K. ve Kızıltaş, E. (2008). Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemi ve Sınavına İlişkin Uzman Öğretmen Görüşleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Yaz 2008, Sayı 55, ss: 363-388
• Kaplan, İ. ve Gülcan, M.G. (2020). Öğretmen Kariyer Basamaklarının Oluşturulmasına İlişkin Görüşlerin İncelenmesi: Karma Yöntem Araştırması Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt.6; Sayı.3; 2020; 380~406
• Kart, C. (2009). Hasan Ali Yücel’den Günümüze Bilim ve Eğitim Politikaları. Çağdaş Eğitim Dergisi,361, 37-41.
• Kaya, G. (2008). Öğretmenlerin Kariyer Gelişimini Etkileyen Demografik Faktörler, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü:İstanbul
• Kaya, K. (2007) Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemine İlişkin Öğretmen Görüşleri (Elazığ İli Örneği) Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Elazığ
• Kayadibi, F. (2012). Eğitim Kalitesine Etki Eden Faktörler ve Kaliteli Eğitimin Üretime Katkısı . Journal of Istanbul University Faculty of Theology , 0 (3) , . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/iuilah/issue/967/10911
• Kocabıyık, O.N. (2016). Olgubilim ve Gömülü Kuram: Bazı Özellikler Açısından Karşılaştırma, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2016, Cilt 6, Sayı 1, 55-66
• Kurt, M. (2007). Öğretmen ve Yöneticilerin “Öğretmenlik Kariyer Basamakları Uygulamasına Yükledikleri Anlamlar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Marshall, M. N. (1996). Sampling For Qualitative Research. Family Practice, 13(6), 522-526.
• MEB (2006). Temel Eğitime Destek Projesi “Öğretmen Eğitimi Bileşeni” Öğretmenlik Mesleği Genel Yeterlikler, MEB:Ankara
• Nartgün, Ş.S. ve Ural, İ. (2007) Kariyer Basamaklarında Yükselme Uygulamasına İlişkin Öğretmen görüşleri AİBÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 7, Sayı 2 (2007),129-150
• Özan-Boydak, M. ve Kaya, K. (2009). “İlköretim Kurumlarında Görev Yapan Öretmen ve Yöneticilerin Kendilerini Yenileme ve Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemi ile İlgili Görüşleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S. 19(1), s. 97-112.
• Özdemir, T.Y, Bozdak-Özan, M. Ve Akgün, M., (2017). Öğretmen Görüşleriyle Değerler Eğitimi Odaklı Eğitim Denetimi Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 35-52
• Özdemir, S. (2016). ÖĞRETMEN NİTELİĞİNİN BİR GÖSTERGESİ OLARAK SÜREKLİ MESLEKİ GELİŞİM . Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi , 2 (3) , 233-244 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/gebd/issue/35206/390664
• Resmi Gazete, (2005)
• Sağ, V., (2004). ). Öğretmenlerin Kariyer Geliştirme Hakkındaki Görüşleri ve Öğretmenlik Mesleğinin Kariyer Basamakları Halinde Değerlendirilmesi, Yüksek Lisan Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kırıkkale
• Şirin, E.F., Erdoğdu, M., Mülazimoğlu, O. (2010). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselme Sistemine İlişkin Görüşleri, SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2010, VIII (2) 57-68
• Taşkaya, S.M., (2007). Eğitimde Niteliğin Artırılması ve Öğretmenlerin Statüsünün İyileştirilmesinde Kariyer Basamaklarının Değerlendirilmesi (Konya İli Örneği), Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara
• Turan, B. (2007). Öğretmenlerin Çalışma Statülerine Göre Yeterliklerinin İncelenip, Öğretmenlik Kariyer Basamaklarında Yükselmelerinin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat
• Türk Eğitim Sen (2022). Basın Açıklaması, https://turkegitimsen.org.tr/ogretmenlik-meslek-kanunu-icin-tbmmyi-goreve-davet-ediyoruz/