Hemşirelerde Mesleki Benlik Saygısı ile Bakım Davranışları Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi: İlişkisel Bir Çalışma

Year 2025, Volume: 10 Issue: 3, 432 - 438, 30.09.2025

Sedat Ünlü , Şefika Dilek Sarıkaya , Nalan Gördeles Beşer

https://doi.org/10.61399/ikcusbfd.1606674

Abstract

Amaç: Araştırmanın amacı hemşirelerde mesleki benlik saygısı ile bakım davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesidir.
Gereç ve Yöntem: Araştırmada tanımlayıcı-ilişkisel araştırma deseni kullanıldı. Araştırma Ekim-Aralık 2021 tarihleri arasında bir şehir hastanesinde 505 hemşire ile yürütüldü. Veriler Hemşire Tanıtıcı Bilgi Formu, Mesleki Benlik Saygısı Ölçeği (MBSÖ) ve Bakım Davranışları Ölçeği-24 (BDÖ-24) kullanılarak toplandı. Mesleki benlik saygısı ile bakım davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi pearson korelasyon katsayısı analizi ile, mesleki benlik saygısının bakım davranışları üzerinde etkisi olup olmadığının belirlenmesi lineer regresyon analizi ile yapıldı. Verilerin değerlendirilmesinde anlamlılık düzeyi p<0,05 kabul edildi.
Bulgular: Hemşirelerin MBSÖ’nden ortalama 95,86±15,20 puan, BDÖ-24’nden ortalama 5,14±0,69 41 puan aldıkları ve mesleki benlik saygısı ile bakım davranışları düzeyi arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlendi (p=0,001). Hemşirelerin orta düzeyde mesleki benlik saygısına sahip oldukları ve hasta bakım kalitesi algılama düzeylerinin yüksek olduğu saptandı. Hemşirelerin mesleki benlik saygısındaki bir birim artışın bakım davranışları düzeyini 0,009 kat anlamlı düzeyde artırdığı belirlendi.
Sonuç: Bu araştırma olumlu yönde gelişmiş mesleki benlik saygısının bakım davranışlarını pozitif yönde etkileyeceğini ortaya koymuştur. Bu nedenle hemşirelerin mesleki benlik saygılarını geliştirecek politikalar ve programların geliştirilmesi ve uygulanması önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Bakım davranışları, hemşire, mesleki benlik saygısı.

Keywords

Bakım davranışları , hemşire , mesleki benlik saygısı

Investigation of the Relationship Between Professional Self-Esteem and Caring Behaviors in Nurses: A Correlational Study

Abstract

Objective: This study aimed to investigate the relationship between professional self-esteem and caring behaviours among nurses.
Material and Methods: A descriptive-correlational design was employed. The study was conducted with 505 nurses in a city hospital between October and December 2021. Data were collected using a Descriptive Information Form, the Professional Self-Esteem Scale (PSES), and the Caring Behaviors Inventory-24 (CBI-24). The relationship between professional self-esteem and caring behaviours was examined using Pearson’s correlation analysis, and linear regression analysis was employed to determine whether professional self-esteem had an impact on caring behaviours. The significance level was accepted as p<0.05 in the analysis of the data.
Results: The nurses’ mean scores were 95.86±15.20 from the PSES and 5.14±0.69 41 from the CBI-24, and there was a significant relationship between their professional self-esteem and the level of caring behaviors (p=0.001). It was found that the nurses had moderate-level professional self-esteem and that their perception of the quality of patient care was high. A one-unit increase in their professional self-esteem levels increased the level of caring behaviors significantly by 0.009 times.
Conclusion: This study revealed that positively developed professional self-esteem would positively affect caring behaviors. Therefore, it is recommended that policies and programs that will improve nurses’ professional self-esteem be developed and implemented.
Keywords: Caring behaviors, nurse, professional self-esteem.

Keywords

Caring behaviors , nurse , professional self-esteem

References

• 1. Türk Dil Kurumu Sözlükleri “Meslek” sözlük anlamı. Accessed June 17, 2023. http://sozluk.gov.tr/.
• 2. Irmak M. İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin mesleki benlik saygılarının belirlenmesi. İstanbul Sabahatin Zaim Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2015. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• 3. Arıcak OT. Grupla psikolojik danışma yoluyla benlik ve mesleki benlik saygısının geliştirilmesi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Doktora Tezi, 1999. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• 4. Dimitriadou AP, Koukourikos K, Pizirtzidou E. The concept of selfesteem in nursing education and its ımpact on professional behavior. Int. J. of Caring Scien. 2014;7(1):6-11.
• 5. Özen Bekar E, Konuk Şener D, Yılmaz Ç, Cangür Ş. Hemşire ve sosyal çalışmacıların mezuniyet öncesi ve sonrası mesleki benlik saygılarının değerlendirilmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2017;2(4):50-55. https://doi.org/1010.5222/SHYD.2017
• 6. Konuk Şener D, Karaca A, Açıkgöz F, Süzer F. Hemşirelik eğitimi mesleki benlik saygısını değiştirir mi?. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2011;1(3):12–16.
• 7. Angel E, Craven R, Denson N. The nurses’ self-concept instrument (NSCI): A comparison of domestic and international student nurses’ professional self-concepts from a large Australian University. Nurse Education Today. 2012;32(6):636–640. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2011.09.006
• 8. Çetinkaya Uslusoy E, Paslı Gürdoğan E, Kurt D. Hemşirelerde mesleki benlik saygısı ve meslektaş dayanışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;7(1):29–35.
• 9. Kersu Ö, Boğa SM, Köşgeroğlu N, et al. Cerrahi servislerinde yatan hastaların hemşirelik bakım kalitesi algılamaları ile memnuniyet durumları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Koç Üniversitesi Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 2020;17(1):32-39. https://doi.org/10.5222/HEAD.2020.032
• 10. Kol E, Boz İ. Yoğun bakım hemşireliğinde bakım davranışları üzerine bir literatür derleme. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi. 2020;24(1):32–38.
• 11. Yakıt E. Cerrahı̇ bı̇rı̇mlerde çalışan hemşı̇relerı̇n merhamet ve bakım davranışlarının ı̇ncelenmesı̇. Biruni Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• 12. Çelik NS. Hemşı̇relerı̇n yorgunluk düzeylerı̇ ı̇le bakım davranışları arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇nı̇n değerlendı̇rı̇lmesı̇. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• 13. Kurşun Ş, Kanan N. Bakım Davranışları Ölçeği-24’ün türkçeye uyarlanması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012;15(4):229-235.
• 14. Cerit B, Çıtak Bilgin N, Çıtak Tunç G. Hemşirelerde otonomi düzeyı̇nı̇n meslekı̇ benlı̇k saygısına etkı̇sı̇. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi. 2020;8(3):826–838. https://doi.org/10.33715/inonusaglik.795392
• 15. Işık D. Farklı eğı̇tı̇m düzeylerı̇nden mezun olan hemşı̇relerı̇n profesyonel değerlerı̇nı̇n bakım davranışlarına etkı̇sı̇. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• 16. Wu Y, Larrabee JH, Putman HP. Caring behaviors inventory: A reduction of the 42-item instrument. Nursing research. 2006;55(1):18-25.
• 17. Arıcak T. Mesleki benlik saygısı ölçeğinin geliştirilmesi, güvenirlik ve geçerlik çalışmaları. 6. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi Kongre Kitabı. ODTÜ: Ankara; 2001:5-7.
• 18. Cerit B, Evler ES. Hemşirelerde boyun eğici davranışların mesleki benlik saygısına etkisi. Kırıkkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2020;22(3):314–321. https://doi.org/10.24938/kutfd.759133
• 19. Sabancıoğulları S, Dogan S.Professional self-concept in nurses and related factors: a sample from turkey. International Journal of Caring Sciences. 2017;10(3):1676-1684.
• 20. Güven ŞD, Ünsal A. Hemşirelerde mesleki benlik saygısı ve mesleğe bağlılık arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2022;9(3):383-391.
• 21. Cengiz M. İşyerı̇nde yaşanan mobbı̇ngı̇n hemşı̇relerde meslekı̇ benlı̇k saygısı üzerı̇ne etkı̇sı̇. Avrasya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hemşirelik Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2016. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• 22. Varol E, Bakan AB, Karadağ Arlı Ş. Hemşirelerde ve hemşirelik öğrencilerinde benlik saygısı ile mesleki benlik saygısının incelenmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2021;29(6):407-413. https://doi.org/10.17942/sted.862520
• 23. Fırat Kılıç H. Hemşirelik öğrencilerinin eğitim stresi ve mesleki benlik saygısı arasındaki ilişki. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2018;5(1):49–59. https://doi.org/10.31125/hunhemsire.431130
• 24. Göçmen Baykara Z. Hemşirelik bakımı kavramı. Türkiye Biyoetik Dergisi. 2014;1(2):92–99. https://doi.org/10.5505/tjob.2014.54264
• 25. Modic MB, Siedlecki SL, Griffin MTQ, Fitzpatrick CJJ. Caring behaviors: perceptions of acute care nurses and hospitalized patients with diabetes. Journal of Patient Experience. 2014;1(1):26–30. https://doi.org/10.1177/237437431400100
• 26. Watson J. Nursing: Human Science and Human Care. 1st ed. New York, Jones & Bartlett Learning; 2008.
• 27. Kolay N. Yoğun bakım hemşı̇relerı̇nde merhamet ı̇le bakım davranışları arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇. Acıbadem Mehmet Ali Aydınlar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• 28. Kızılırmak H. Yoğun bakım hemşı̇relerı̇nı̇n fı̇zı̇ksel tespı̇t uygulamaları ı̇le bakım davranışları arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇. Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• 29. Özparlak A, Karakaya D, Kara H, Çelik E. The relationship between self‐compassion and caring behaviour in nurses: A cross‐sectional study. International Nursing Review. 2025;72(1):e13017. https://doi.org/10.1111/inr.13017
• 30. Efil S, Sahin SB, Yari Z. Nurses’ images of the nursing professionand their caring behaviours. Journal of Education & Research in Nursing. 2022;19(4):416–421. https://doi.org/10.5152/jern.2022.97992
• 31. Romero-Martin M, Gomez-Salgado J, Robles-Romero JM, et al. Systematicreview of the nature of nursing care described by using the Caring Behaviours Inventory. Journal of Clinical Nursing. 2019;28(21–22):3734–3746.https://doi.org/10.1111/jocn.15015
• 32. Arıcak O T. The investigation of Turkish university students’ vocational self-esteem levels within different departments. California Association for Counseling and Development Journal. 2007; 22:21-33.
• 33. Türk Dil Kurumu Sözlükleri “Güvence” sözlük anlamı. Accessed June 17, 2023. https://sozluk.gov.tr/.
• 34. Aydınlı A, Uyan TK, Ağralı H. Hemşirelerin sosyal medyada gelişmeleri kaçırma korkusu ile bakım davranışları arasındaki ilişki. Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2024;15(1): 81-91.
• 35. Kurtgöz A, Edis EK. Hemşirelerin kişilik özellikleri ile bakım davranışları ve manevi bakım yeterlilikleri arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2024;13(3):1286-1294.
• 36. Erenoğlu R, Can R, Tambağ H. Hemşirelik bakım davranışları ve bakım davranışları ile ilgili faktörler; Doğumevi örneği. Sağlık ve Toplum. 2019;29(1):79-88.
• 37. Türk Dil Kurumu Sözlükleri “Saygı” sözlük anlamı. Accessed June 17, 202.