Van’da Erken Yaşta Evlendirilen Erkekler: Toplumsal Normlar Ve Bireysel Deneyimler

Year 2024, Issue: 14, 521 - 554, 17.07.2024

Yasemin Gezer Tuğrul

https://doi.org/10.53791/imgelem.1484498

Abstract

Erken yaşta evlilikler, özellikle ataerkil ve geleneksel toplum yapıları içinde sıkça karşılaşılan bir sorun olup, küresel düzeyde yaygın bir problem olarak varlığını sürdürmektedir. Bu durum genellikle kız çocukları üzerinde odaklansa da, erken yaşta evliliklerin erkek çocukları da etkileyen bir toplumsal gerçeklik olduğu göz ardı edilmemelidir. Çünkü erken yaşta evlilikler hem kız hem de erkek çocuklarının sağlık, güvenlik ve eğitim gibi temel haklarının ihlal edilmesine böylece toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin derinleşmesine yol açmaktadır. Geleneksel ve ataerkil bir kültüre sahip olan Van’da erken yaşta evlilikler bu kültürel dinamiklerin ve toplumsal normların bir yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu araştırma Van’da erken yaşta evlendirilen erkeklerin toplumsal normlar içinde nasıl konumlandıklarını, evlilik öncesi ve sonrası yaşadıkları bireysel deneyimleri –aile, eğitim, iş yaşamı, sosyal ilişkiler- derinlemesine anlamayı ve bu sorunun çözümüne katkı sunmayı amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden derinlemesine görüşme tekniği ile Van’da erken yaşta evlendirilmiş 27 erkek ile görüşülmüştür. Araştırma bulguları, erken yaşta evliliklerin bireyler tarafından da içselleştirilip toplumsal bir kabule dönüştüğünü, erken yaşta evlendirilen erkeklerin evlilik deneyimlerinin sonraki yaşamlarını birçok yönleriyle olumsuz şekilde etkilediğini ancak kadınlardan farklı olarak dezavantajlı konumlarını, verili olan erkeklik rolleri nedeniyle avantaja dönüştürebildiklerini ve evlilik içerisinde erkekliği farklı biçimlerde yeniden inşa ettiklerini ortaya koymuştur.

Keywords

Ataerkil Yapı, Toplumsal Cinsiyet, Erken Yaşta Evlilik, Erkeklik, Erkeklik Deneyimleri

Ethical Statement

Etik beyan dosyalar kısmından sisteme yüklenmiştir.

References

• Akca, B., Tönel, E. (2011). Erkek(lik) Çalışmalarına Teorik Bir Çerçeve: Feminist Çalışmalardan Hegemonik Erkekliğe, İ. Erdoğan (Ed.), Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil içinde (11-39), İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Aktepe, E., Atay, İ. M. (2017). Çocuk Evlilikleri ve Psikososyal Sonuçları, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 410-420. Akyüz, Ç. (2018). Berdel Evliliği Üzerine Kalitetif Bir Araştırma Mardin Örneği, Uluslararası Folklor Akademi Dergisi, 1(1), 17-34.
• Alptekin, M. Y. (2022). Görücü Usulü Evliliklerde Erkek Mağduriyeti: Trabzon Örneği, 12-13 Kasım, Congress Book, s. 779-817, Ankara: Iksad Publications.
• Altuntek, N. S. (1993). Van Yöresinde Akraba Evliliği, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Anık, M., Barlin, R. (2017). Türkiye’de Çocuk Gelinler Sorunu: Balıkesir Örneği, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1827-1841.
• Aslan, B. (2019). Psikoloji Penceresinden Erken Yaşta Evlendirilen Kız Çocukları, Türk Psikoloji Yazıları, 22(43), 43-55. Aydemir E. (2011) Evlilik mi Evcilik Mi? Erken ve Zorla Evlilikler, Çocuk Gelinler, Ankara: Usak Yayınları.
• Baran, B. (2006). Muradiye İlçesi ve Çevresinde Erken Yaşta Evlenen (<18) ve Çok Sayıda Çocuğa Sahip (≥5) Kadınlarda Gövdeye Ait Antropometrik Ölçümler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi- Sağlık Bilimler Enstitüsü.
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu. (2021). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. https://ailevecalisma.gov.tr/medias/8560/0-bm-%C4%B0nsan-haklar%C4%B1-evrensel-beyannamesi.pdf (Erişim: 06.03.2024).
• Birleşmiş Milletler. (2015). Resolution Adopted By the Human Rights Council, Strengthening Efforts to Prevent and Eliminate Child, Early and Forced Marriage, file:///C:/Users/Asus/Downloads/A_HRC_RES_29_8-EN%20(1).pdf (Erişim: 21.04.2023).
• Büke Okyar, D. İ. ve Öğüt, S. (2022). Gömülü Teorinin Sosyal Bilimlerdeki Kullanımı: Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler ve Çocuk Evlilikler Örneklemi, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 109-132.
• CEDAW. (t.y). Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi ve Ek İhtiyari Protokol. file:///C:/Users/ASUS/Desktop/KADINLARA%20KAR%C5%9EI%20her%20t%C3%BCrl%C3%BC%20ayr%C4%B1mc%C4%B1l%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%20%C3%B6nlenmesi%20s%C3%B6zle%C5%9Fmesi.pdf (Erişim: 25.04.2024).
• Creswell, J. W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri, M. Bütün ve S. B. Demir (Çev.), Ankara: Siyasal Kitabevi. Çakmak, D. (2009). Türkiye’de Çocuk Gelinler. Birinci Hukukun Gençleri Sempozyumu, Hukuk Devletinde Kişisel Güvenlik Bildiri Tam Metinler E-Kitabı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi. Ankara, 20-21 Mart.
• Çiçekli, A., Parin, S. (2020). Aşiret Yapılarında Boşanma Deneyimi: Van Örneği, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (43), 345-368.