Van’da Erken Yaşta Evlendirilen Erkekler: Toplumsal Normlar Ve Bireysel Deneyimler

Year 2024, Issue: 14, 521 - 554, 17.07.2024

Yasemin Gezer Tuğrul

https://doi.org/10.53791/imgelem.1484498

Abstract

Erken yaşta evlilikler, özellikle ataerkil ve geleneksel toplum yapıları içinde sıkça karşılaşılan bir sorun olup, küresel düzeyde yaygın bir problem olarak varlığını sürdürmektedir. Bu durum genellikle kız çocukları üzerinde odaklansa da, erken yaşta evliliklerin erkek çocukları da etkileyen bir toplumsal gerçeklik olduğu göz ardı edilmemelidir. Çünkü erken yaşta evlilikler hem kız hem de erkek çocuklarının sağlık, güvenlik ve eğitim gibi temel haklarının ihlal edilmesine böylece toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin derinleşmesine yol açmaktadır. Geleneksel ve ataerkil bir kültüre sahip olan Van’da erken yaşta evlilikler bu kültürel dinamiklerin ve toplumsal normların bir yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu araştırma Van’da erken yaşta evlendirilen erkeklerin toplumsal normlar içinde nasıl konumlandıklarını, evlilik öncesi ve sonrası yaşadıkları bireysel deneyimleri –aile, eğitim, iş yaşamı, sosyal ilişkiler- derinlemesine anlamayı ve bu sorunun çözümüne katkı sunmayı amaçlamaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden derinlemesine görüşme tekniği ile Van’da erken yaşta evlendirilmiş 27 erkek ile görüşülmüştür. Araştırma bulguları, erken yaşta evliliklerin bireyler tarafından da içselleştirilip toplumsal bir kabule dönüştüğünü, erken yaşta evlendirilen erkeklerin evlilik deneyimlerinin sonraki yaşamlarını birçok yönleriyle olumsuz şekilde etkilediğini ancak kadınlardan farklı olarak dezavantajlı konumlarını, verili olan erkeklik rolleri nedeniyle avantaja dönüştürebildiklerini ve evlilik içerisinde erkekliği farklı biçimlerde yeniden inşa ettiklerini ortaya koymuştur.

Keywords

Ataerkil Yapı, Toplumsal Cinsiyet, Erken Yaşta Evlilik, Erkeklik, Erkeklik Deneyimleri

Ethical Statement

Bu çalışma, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Etik Kurul Komisyonu’nun 18.10.2022 tarihli 09 numaralı toplantısında onaylanan etik kurul izni doğrultusunda, danışmanlığını Prof. Dr. İbrahim MAZMAN’ın yaptığı, Yasemin GEZER TUĞRUL’un “Erken Yaşta Evlendirilen Erkeklerin Evlilik Deneyimleri: Van İli Örneği” başlıklı doktora tezinden yararlanılarak oluşturulmuş olup 08-09 Şubat 2024 tarihleri arasında düzenlenen Uluslararası Vizyon Van Kongresinde sözlü bildiri olarak da sunulmuştur.

Men Married At An Early Age In Van: Social Norms And Individual Experiences

Abstract

Early marriage is a common problem, especially in patriarchal and traditional societies, and remains a widespread problem at the global level. Although the focus is generally on girls, it should not be ignored that early marriage is a social reality that also affects boys. This is because early marriages violate the fundamental rights of both girls and boys to health, safety and education, thereby deepening gender inequality. In Van, which has a traditional and patriarchal culture, early marriage is a reflection of these cultural dynamics and social norms. This research aims to understand in depth how men who marry at an early age in Van are positioned within social norms, their individual experiences before and after marriage - family, education, work life, social relations - and to contribute to solving this problem. In-depth interviews, one of the qualitative research methods, were conducted with 27 early married men in Van. The results of the research show that early marriage is internalised by the individual and transformed into social acceptance, that the marriage experience of men who were married at an early age has a negative impact on their later lives in many ways, but that, unlike women, they can turn their disadvantaged position into an advantage because of their given masculine roles.

Keywords

Patriarchal Structure, Gender, Early Marriage, Masculinity, Male Experiences

Ethical Statement

The data of this study were obtained in accordance with the ethics committee permission approved by Van Yüzüncü Yıl University Ethics Committee at its meeting number 09 dated 18.10.2022.

References

• Akca, B., Tönel, E. (2011). Erkek(lik) Çalışmalarına Teorik Bir Çerçeve: Feminist Çalışmalardan Hegemonik Erkekliğe, İ. Erdoğan (Ed.), Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil içinde (11-39), İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Aktepe, E., Atay, İ. M. (2017). Çocuk Evlilikleri ve Psikososyal Sonuçları, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 410-420. Akyüz, Ç. (2018). Berdel Evliliği Üzerine Kalitetif Bir Araştırma Mardin Örneği, Uluslararası Folklor Akademi Dergisi, 1(1), 17-34.
• Alptekin, M. Y. (2022). Görücü Usulü Evliliklerde Erkek Mağduriyeti: Trabzon Örneği, 12-13 Kasım, Congress Book, s. 779-817, Ankara: Iksad Publications.
• Altuntek, N. S. (1993). Van Yöresinde Akraba Evliliği, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Anık, M., Barlin, R. (2017). Türkiye’de Çocuk Gelinler Sorunu: Balıkesir Örneği, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1827-1841.
• Aslan, B. (2019). Psikoloji Penceresinden Erken Yaşta Evlendirilen Kız Çocukları, Türk Psikoloji Yazıları, 22(43), 43-55. Aydemir E. (2011) Evlilik mi Evcilik Mi? Erken ve Zorla Evlilikler, Çocuk Gelinler, Ankara: Usak Yayınları.
• Baran, B. (2006). Muradiye İlçesi ve Çevresinde Erken Yaşta Evlenen (<18) ve Çok Sayıda Çocuğa Sahip (≥5) Kadınlarda Gövdeye Ait Antropometrik Ölçümler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi- Sağlık Bilimler Enstitüsü.
• Birleşmiş Milletler Genel Kurulu. (2021). İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi. https://ailevecalisma.gov.tr/medias/8560/0-bm-%C4%B0nsan-haklar%C4%B1-evrensel-beyannamesi.pdf (Erişim: 06.03.2024).
• Birleşmiş Milletler. (2015). Resolution Adopted By the Human Rights Council, Strengthening Efforts to Prevent and Eliminate Child, Early and Forced Marriage, file:///C:/Users/Asus/Downloads/A_HRC_RES_29_8-EN%20(1).pdf (Erişim: 21.04.2023).
• Büke Okyar, D. İ. ve Öğüt, S. (2022). Gömülü Teorinin Sosyal Bilimlerdeki Kullanımı: Geçici Koruma Altındaki Suriyeliler ve Çocuk Evlilikler Örneklemi, Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14, 109-132.
• CEDAW. (t.y). Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi ve Ek İhtiyari Protokol. file:///C:/Users/ASUS/Desktop/KADINLARA%20KAR%C5%9EI%20her%20t%C3%BCrl%C3%BC%20ayr%C4%B1mc%C4%B1l%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%20%C3%B6nlenmesi%20s%C3%B6zle%C5%9Fmesi.pdf (Erişim: 25.04.2024).
• Creswell, J. W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri, M. Bütün ve S. B. Demir (Çev.), Ankara: Siyasal Kitabevi. Çakmak, D. (2009). Türkiye’de Çocuk Gelinler. Birinci Hukukun Gençleri Sempozyumu, Hukuk Devletinde Kişisel Güvenlik Bildiri Tam Metinler E-Kitabı, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi. Ankara, 20-21 Mart.
• Çiçekli, A., Parin, S. (2020). Aşiret Yapılarında Boşanma Deneyimi: Van Örneği, Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, (43), 345-368.