Stability in Management in the New Government System Adopted by the Amendment Made to the Constitution by the Law No. 6771 Dated 21.01.2017

Year 2025, Volume: 12 Issue: 1, 33 - 62, 28.06.2025

Mesut Aydın

Abstract

With the amendment made in the 1982 Constitution with the Law No. 6771 dated 21.01.2017, a radical change was made in the government system. With the amendment in question, the transition from the dual (dualist) executive structure to the monist executive structure was adopted, and the principle of direct election of the President at the head of the executive by the people was adopted. In the general justification of the constitutional amendment proposal, it is stated that the current government system cannot produce stability, that 21 governments have been established in 33 years since 1983 and that the average lifespan of these governments is about one and a half years, and that the importance of stabilizing political life and adopting a system that produces undisputed stability is clear. It is seen that the stability emphasized in the justification refers to stability in the administration. There is a possibility of deterioration of stability in the administration in cases where the office of the President becomes vacant for any reason (Article 106/2) and the decision to renew the elections is taken (Article 116/1-2). It is important not to take a decision to renew the elections to ensure stability in the administration in the new system. For this, the harmony of the legislature and the executive is required. In this study, the effect of the government system envisaged by the 2017 Constitutional amendment on stability in the administration is examined.

Keywords

2017 Constitutional amendment , government systems , stability of government , renew the elections , the presidential office becomes vacant

21.01.2017 Tarih ve 6771 Sayılı Kanunla Yapılan Anayasa Değişikliğiyle Öngörülen Yeni Hükümet Sisteminde Yönetimde İstikrar

Abstract

1982 Anayasasında 21.01.2017 tarih ve 6771 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle hükümet sisteminde köklü bir değişiklik yapılmıştır. Söz konusu değişiklikle ikili (düalist) yürütme yapısından tekçi (monist) yürütme yapısına geçilerek, yürütmenin başındaki Cumhurbaşkanın doğrudan halk tarafından seçilmesi esası kabul edilmiştir. Anayasa değişiklik teklifinin genel gerekçesinde, mevcut hükümet sisteminin bir türlü istikrar üretemediği, 1983’ten bu yana 33 yılda 21 hükümetin kurulduğu ve bu hükümetlerin ortalama ömrünün yaklaşık bir buçuk yıl sürdüğü, siyasi hayatın istikrara kavuşturulması ve tartışmasız istikrar üreten bir sistemin benimsenmesinin öneminin açık olduğu ifade edilmektedir. Gerekçede vurgulanan istikrar ile yönetimde istikrarın kastedildiği görülmektedir. Yeni hükümet sisteminde Cumhurbaşkanlığı makamının herhangi bir nedenle boşalması (AYm. 106/2) ve seçimlerin yenilenmesi kararının alınması hallerinde (AYm. 116/1-2) yönetimde istikrarın bozulması ihtimali bulunmaktadır. Yeni sistemde yönetimde istikrarın sağlanabilmesinin için seçimlerin yenilenmesine yönelik bir kararın alınmaması önem taşımaktadır. Bunun için yasama ile yürütmenin uyumu gerekmektedir. Bu çalışmada, 2017 Anayasa değişikliği ile öngörülen hükümet sisteminin yönetimde istikrar üzerindeki etkisi üzerinde durulmaktadır.

Keywords

2017 Anayasa değişikliği , hükümet sistemleri , yönetimde istikrar , seçimlerin yenilenmesi , cumhurbaşkanlığı makamının boşalması

References

• Atar, Yavuz, Türk Anayasa Hukuku, 13. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2019.
• Batum, Süheyl, “Siyasal Rejimler ve Türkiye’deki Arayışlar”, Uluslararası Anayasa Hukuku Kurultayı (9-13 Ocak 2001), Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara, ss. 349-359.
• Doğan, İlyas, “Türk Tipi Başkanlık Modeli Bağlamında 2017 Anayasa Değişikliğinin İrdelenmesi”, Ed. İlyas Doğan, Serdar Ünver, Dört Kıtada Başkanlık Sistemi (Ülke Örnekleriyle Hukukun Üstünlüğü, İnsan Hakları ve Demokrasi), Astana Yayınları, Ankara, 2017, ss. 16-45.
• Epstein, D. Leon, “Parliamentary Government”, Ed. David L. Sills, International Encyclopedia of the Social Sciences, Cilt 11, The Macmillan Company and The Free Press, 1968, ss. 419-425.
• Erdoğan, Mustafa, Anayasal Demokrasi, 12. Bası, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2015.
• Esen, Selin, “2016 Anayasa Değişiklik Teklifinin Değerlendirilmesi”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 4, 2016, ss. 45-73.
• Gören, Zafer, Anayasa Hukuku, 5. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
• Gözler, Kemal, Türk Anayasa Hukuku, 3. Bası, Ekin Yayınları, Bursa, 2019.
• Gözler, Kemal, Elveda Anayasa, 16 Nisan 2017’de Oylayacağımız Anayasa Değişikliği Hakkında Eleştiriler, Ekin Yayınları, Bursa, 2017.
• Gözler, Kemal, 1982 Anayasası Hâlâ Yürürlükte mi? Anayasasızlaştırma Üzerine Bir Deneme, https://www.anayasa.gen.tr/anayasasizlastirma-v4.pdf (12.11.2024).
• Kaboğlu, İbrahim, “Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (10 Aralık 2016)”, Ankara Barosu Dergisi, Sayı 4, 2016, ss. 37-44.
• Kuzu, Burhan, Her Yönü ile Başkanlık Sistemi Yeni Sistem Cumhurbaşkanlığı Modelimiz, Babıali Kültür Yayıncılığı, İstanbul, 2017.
• Lijphart, Arend (Terc. Ergun Özbudun, Ersin Onulduran), Çağdaş Demokrasiler Yirmibir Ülkede Çoğunlukçu ve Oydaşmacı Yönetim Örüntüleri, Yetkin Yayınları, Ankara, 1984.
• Onar, Erdal, “Türkiye’nin Başkanlık veya Yarı-başkanlık Sistemine Geçmesi Düşünülmeli Midir?”, Başkanlık Sistemi, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara, 2005, ss. 71-104.
• Özbudun, Ergun, Türk Anayasa Hukuku, 20. Bası, Yetkin Yayınları, Ankara, 2020.
• Özbudun, Ergun, “Güçlendirilmiş Parlamenter Rejim”, https://www.perspektif.online/ guclendirilmis-parlamenter-rejim/ (12.11.2024).
• Özbudun, Ergun, “Başkanlık Sistemi Tartışmaları”, Başkanlık Sistemi, Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara, 2005, ss. 105-111.
• Özsoy-Boyunsuz, Şule, Başkanlı Parlamenter Sistem: Cumhurbaşkanının Halk Tarafından Seçildiği Parlamenter Hükümet Modeli ve Türkiye İçin Tavsiye Edilebilirliği, 2. Bası, On İki Levha Yayınları, İstanbul, 2014.
• Sabuncu, Yavuz, Anayasaya Giriş, 15. Bası, İmaj Yayınevi, Ankara, 2012.
• Sabuncu, Yavuz, “Seçim Sistemi/Adalet ve İstikrar”, Uluslararası Anayasa Hukuku Kurultayı (9-13 Ocak 2001), Türkiye Barolar Birliği Yayını, Ankara, ss. 517-526.
• Samuels, J. David; Shugart, S. Matthew, Presidents, Parties, and Prime Ministers, How the Separation of Powers Affects Party Organization and Behavior, Cambridge University Press, 2010.
• Stepan, Alfred; Skach, Cindy, “Presidentialism and Parliamentarism in Comparative Perspective”, Ed. Juan J. Linz; Arturo Valenzuela, The Failure of Presidential Democracy, Cilt 1, The Johns Hopkins University Press, Baltimore and London, 1994, ss. 119-136.
• Tanör, Bülent, İki Anayasa 1961-1982, 3. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 1994.
• Tanör, Bülent; Yüzbaşıoğlu, Necmi, 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, 20. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2020.
• Teziç, Erdoğan, Anayasa Hukuku, 20. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2016.
• Turhan, Mehmet, Hükümet Sistemleri ve 1982 Anayasası, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Diyarbakır, 1989.
• Uluşahin, Nur, Anayasal Bir Tercih Olarak Başkanlık Sistemi, Yetkin Yayınları, Ankara, 1999.
• Diğer Kaynaklar
• Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/secimde-13-siyasi-parti-tekbasina-digerleri-ittifak-catisinda-yarisacak/2868155 (12.11.2024).
• Amerika Birleşik Devletleri Anayasası, https://www.senate.gov/about/origins-foundations/senate-and-constitution/constitution.htm (12.11.2024).
• Anayasa Mahkemesi, https://www.anayasa.gov.tr/tr/anasayfa/ (12.11.2024).
• Cumhuriyet Gazetesi, https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/davutoglu-erdoganiyalanlayip-gitti-tercih-degil-zaruret-528176 (12.11.2024).
• Doğru Yol Partisi ile Anavatan Partisi Arasında İmzalanan Ortak Hükümet Protokolü ve Ekleri, 03.03.1996, Başbakanlık Basımevi, Ankara, 1996.
• Mevzuat Bilgi Sistemi, mevzuat.gov.tr (12.11.2024).
• Milliyet Gazetesi, Cumhur İttifakı Protokolünün tam metni, 04.05.2018, https://www.milliyet.com.tr/siyaset/cumhur-ittifaki-protokolu-nun-tam-metni-2662293 (12.11.2024).
• Refah Partisi ile Doğruyol Partisi Koalisyon Hükümeti Protokolü, 28.06.1996, Başbakanlık Basımevi, Ankara, 1996.
• Resmî Gazete, http://www.resmigazete.gov.tr (12.11.2024).
• Türk Dil Kurumu, https://sozluk.gov.tr/ (12.11.2024).
• Türkiye Büyük Millet Meclisi, https://www.tbmm.gov.tr (12.11.2024).
• Yüzbaşıoğlu, Necmi, Anayasa Hukukunun Temel Metinleri, 7. Bası, Beta Yayınları, İstanbul, 2011.