GÖRSEL HİKÂYE ANLATIMI VE MİZANSEN: “GÖLGELER İÇİNDE” FİLMİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, , 47 - 68, 31.05.2023

Süleyman Sırrı Yılmaz , Umut Yolal

https://doi.org/10.47107/inifedergi.1242228

Öz

Bir fikirden bitmiş bir filme uzanan süreçte beyaz perdede izleyiciye yenidünyaların, yeni deneyimlerin kapısını aralayan bu bitmez tükenmez yaratım işi temelde “bir seçimler” toplamıdır. Bu seçimler; film cümlesinden, kahramanın seyirciyle ilk buluştuğu kareye, sahnelerin ritim ve temposundan, karakterleri yansıtan kostüme, makyaja, filmin dünyasını oluşturan mekân tasarımına kadar uzanmaktadır. Alfred Hitchcock, iyi bir film için gerekli üç şeyden bahseder: “İyi bir senaryo, iyi bir senaryo, iyi bir senaryo…” Bu iyi bir filmin güçlü bir anlatı yapısına sahip olması gerçekliğini açıklarken bir yandan da filmin stilistik ögelerine yani mizansen ögelerine de gönderme yapmaktadır. İyi bir senaryoyu iyi bir filme dönüştüren şey de işte bu mizansen ögelerinin anlatı ile uyum içerisinde olmasından kaynaklanmaktadır. Her ne kadar film öyküsü gerilimler, çatışmalar, arzu nesnesinin arayışı üzerinden bizi bir yolculuğa çıkarmış olsa da bu dramatik ögelerin filmin görsel dünyasında nasıl ele alınıp işleneceği mizansen unsurlarının uyumuyla mümkün olacaktır. Filmin görsel üslubu, sahnelerin uzunluğu, kamera hareketleri, sahnelerin dramatik gerilimini ortaya çıkaran renk ve aydınlatma, izleyiciyi karakterle ve öyküyle özdeşleştirecek makyaj ve kostüm seçimi kritik önem arz etmektedir. Dolayısıyla iyi bir film sadece iyi bir hikayesi olan ya da iyi bir stilistik özelliklere sahip olan film değildir; iyi bir film anlatı ile bu anlatıyı görselleştiren doğru mizansen ögelerinin uyumudur. Bu çalışmada, bağımsız sinemacı Erdem Tepegöz’ün Gölgeler İçinde isimli uzun metraj filmi mizansen ögeleri açısından bir analize tabi tutulmuştur. Mizansen Eleştirisi yöntemi kullanılan bu çalışmada mizansen öğelerinin kullanımlarının anlam yaratmadaki etkileri, eleştirel bir yaklaşımla anlamlandırılmaya çalışılarak filmin anlatı örgüsündeki yerlerine değinilmiş ve ardından mizansen öğelerinin etkileşimiyle ortaya çıkardığı değerin altı çizilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Film Eleştirisi, Mizansen, Biçim, Erdem Tepegöz, Film Yapım Yönetim

Visual Storytelling and Mise-en-Scene: Example of the Movie “Gölgeler İçinde”

Öz

In the process from an idea to a finished film, this endless work of creation, which opens new doors to worlds and new experiences on the big screen, is basically a collection of “choices”. These choices are; It ranges from the sentence of the movie to the frame where the hero first meets with the audience, from the rhythm and tempo of the scenes to the costume chosen by the characters, the make-up, and the design that creates the world of the movie. Alfred Hitchcock talks about three things necessary for a good movie: “A good script, a good script, a good script…” While this explains the fact that a good movie has a strong narrative structure, it also refers to the film's stylistic elements, namely mise-en-scene elements. . . What turns a good script into a good movie is that these mise-en-scene elements are handled in harmony with the narrative. Although the film story has taken us out for a while through tensions, conflicts, and the search for the object of desire, how these actors' elements will be handled and processed in the film visual world will be possible with the harmony of mise en scene elements. The visual style of the film, the length of the scenes, the camera movements, the color and lighting that reveal the drama of the scenes, the make-up and costume selection that will identify the audience with the character and the story are critical. So a good movie isn't just a movie with a good story or good stylistic direction; It is the harmony of a good movie narrative and the right mise-en-scene elements that visualize this narrative. Despite this, the feature film of independent filmmaker Erdem Tepegöz, entitled "Gölgeler İçinde", has been subjected to an analysis in terms of mise-en-scene elements. The effects of the use of the mise-en-scene elements of these elements, in which the Criticism method is used, on creating meaning, their place in the film narrative by trying to make sense of it with a critical approach, and then it is tried to underline the value to be revealed through the interaction of the mise-en-scene elements.

Kaynakça

• Bazin, A. (1966). Çağdaş sinemanın sorunları. (1. baskı.). (Çev. N. Özön). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Bordwell, D., Thompson, K. ve Smith, J. (2017). Film art: creativity, technology, and business. film Art: An Introduction. (11th edi.), Boston: McGraw-Hill.
• Bozdoğan, M. (2008). Sinema kavram ve tekniklerinin mimari tasarıma etkileri. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Brown, B. (2014). Sinematografi: kuram ve uygulama. (Çev. S. Taylaner). İstanbul: Hil Yayın.
• Çağan, M. (1997). Rengi rengine renklerin etkisi. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Demoğlu, E. (2013). Sinemada gerçeklik ve sahte-belgesel. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Eisenstein, S. M. (1984). Film duyumu. (Çev. N. Özön). İstanbul: Payel Yayınları.
• Elsaesser, T. ve Buckland, W. (2002). Studying contemporary American film a guide to movie analysis. Media International Australia. London: Arnold Publishers. doi:10.1177/1329878x0310600118
• Filizok, R., Macit, M., Dayanç, M., Özsarı, M. ve Balcı, Y. (2018). Eleştiri tarihi. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını.
• Gibbs, J. (2002). Mise-en-scène: film style and interpretation. New York: A Wallflower Book.
• Gümüş, S. (2012). Çözümleyici eleştiri. İstanbul: Can Yayınları.
• Gündeş, S. (2003). Film olgusu: kuram ve uygulayım yaklaşımları. İstanbul: İnkılap.
• Hillier, J. (1985). Cahiers du cinema: the 1950s: Neo-Realism, Hollywood, New wave, 8–17.
• Hodsdon, B. (1992). The mystique of mise en scene revisited. Continuum, 5(2), 68–86. doi:10.1080/10304319209388229
• Kovacs, A. B. (2010). Modermizmi seyretmek - Avupa sanat sineması, 1950-1980. (Çev. E. Yılmaz) Ankara: Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Lefebvre, H. (2014). Mekanın üretimi. (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Sel.
• Mascelli, J. V. (2007). Sinemanın 5 temel ögesi. (Çev. H. Gür). Ankara: İmge Kitabevi.
• Monaco, J. (2002). Bir Film nasıl okunur? (Çev. E. Yılmaz). İstanbul: Oğlak Yayıncılık.
• Mükerrem, Z. (2012). Sinematografi üzerine düşünceler: kuram ve uygulamalar. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Özden, Z. (2004). Film eleştirisi : film eleştirisinde temel yaklaşımlar ve tür filmi eleştirisi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Özön, N. (2008). Sinema sanatına giriş. İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Perkins, V., Cameron, I., Shivas, M. ve Mayersberg, P. (1963). Movie differences a discussion. Movie 8, pp. 28–34. Pramaggiore, M. ve Wallis, T. (2008). Film a critical introduction (Second Edi.). London: Laurence King Publisihing.
• Ryan, M. (2012). Eleştiriye giriş: edebiyat-sinema- kültür. (Çev. E. Onat). Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Sarris, A. (2011). Bir Sinema tarihi kuramına doğru. (Çev. E. Yılmaz). Ankara: De Ki Basım Yayım.
• Şenyapılı, Ö. (1998). Sinema ve tasarım. Ankara: ODTÜ Mimarlık Fakültesi Yayınları.
• Sözen, M. (2003). Sinemada tenk – sembolik anlamlar. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Süalp, Z. (2003). Türk film araştırmalarında yeni yönelimler (3. baskı). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Tunçok Sarıberberoğlu, M. (2020). Sinematik kurgunun bilinçaltı mekânları-tekinsiz mekânlar. Kocaeli Üniversitesi Mimarlık ve Yaşam Dergisi, 5(1), 27–39. doi:10.26835/my.645548
• Uzunali, G. (2015). Zeki Demirkubuz sinemasında mekân kullanımı. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Zettl, H. (2011). Sight sound motion: applied media aesthetics. Citeseer (1. bs., C. 40). Boston: Wadsworth.